اجرای کامل الگوی کشت در گرو چیست؟
الگوی کشت در ایستگاه اجرا
گروه اقتصادی
به‌تازگی وزیر جهاد کشاورزی بابیان اینکه برنامه‌ای با عنوان الگوی کشت برای کل کشور تدوین می‌شود، گفت: این الگو به‌صورت کامل دقیق، به‌روز و متناسب با آخرین وضعیت منابع موجود، به‌ویژه آب تدوین شده است و تا پیش از آغاز فصل زراعی جدید، به سطوح پایین‌تر شامل شهرستان‌ها، مراکز خدمات اعلام خواهد شد.غلامرضا نوری قزلجه، روز سه‌شنبه در صحن مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سؤال رحمت‌الله نوروزی، نماینده علی‌آباد کتول و ۴۶ نفر از نمایندگان درباره علت عدم اقدام لازم برای اجرای سیاست الگوی کشت در کشور با بیان اینکه در سال‌های اخیر این موضوع پررنگ بود و حوزه آب در آن بسیار مهم است، گفت: قانونگذاری‌ها در این حوزه به سمت اجرایی سازی قانون رفت و در این راستا وزارت کشاورزی تکالیفی دارد. وی افزود: الگوی کشت هرساله از سوی این وزارتخانه تعیین می‌شود تا امنیت غذایی مدیریت شود، ما در جریان تدوین این الگو به ظرفیت‌ها، میزان آب، تکالیف قانونی و دانش کشاورزان بومی دقت می‌کنیم تا درنهایت تصمیم‌گیری شود. وزیر جهاد کشاورزی در ادامه بابیان اینکه در طول سالیان گذشته، مردم بر مبنای الگوی طبیعت کار می‌کردند اما در سال‌های اخیر به دلیل محدودیت‌ها باید کار را جدی‌تر دنبال می‌کردیم، یادآور شد: برآورد ما از اجرای الگوی کشت این است که در سال گذشته ۸۰ درصد آن محقق شده است. نوری قزلجه همچنین بابیان اینکه سازمان تحقیقات این وزارتخانه با بررسی وضعیت منابع طبیعی موجود، اقدام به تحقیقات می‌کند، گفت: ما بر اساس تکالیف قانونی خود عمل می‌کنیم و درنهایت الگوی کشت تعیین می‌شود و همه موضوعات را دقیق ابلاغ خواهیم کرد چراکه هرچه اجرا دقیق‌تر باشد، توسعه کشاورزی پایدارتر می‌شود. وی با اشاره به جلسه‌ای که درباره این موضوع با حضور رئیس سازمان برنامه‌وبودجه برگزار شد، گفت: ما در سال جاری حدود ۸۰ درصد افزایش تولید داشتیم که ناشی از افزایش بهره‌وری است و کشاورزان طرح‌های وزارتخانه را با کمک ستاد اجرایی فرمان امام(ره) اجرا کرده‌اند. وزیر جهاد کشاورزی گفت: ما برای گندم کشت آبی یک‌میلیون و ۹۸۳ هکتار و برای گندم کشت دیمی ۴ میلیون هکتار داریم که با الگوی کشت منجر به تولید ۱۴/۸ میلیون تن می‌شود و آن را ابلاغ کرده‌ایم تا به دست کشاورزان و مناطق تولیدی برسد. همچنین ۷۵۰ هزار هکتار برای کشت آبی جو و میزانی هم برای کشت دیمی قرار داده‌ایم که منجر به تولید ۳/۲ میلیون تن جو می‌شود. چنین برنامه‌ای برای حوزه برنج نیز ارائه کرده‌ایم. نوری قزلجه اضافه کرد: ما تمام برنامه‌های الگوی کشت را به استان‌ها ابلاغ و جلسات متعددی برگزار می‌کنیم تا هشدارهای لازم به آن‌ها داده شود، اما درنهایت در حوزه اجرا حدود ۲۰ درصد انحراف از اجرا داریم.
وی در ادامه، راهکار جلوگیری از انحراف در اجرا را آموزش و ترویج تولید ازنظر فنی و اقناعی به کشاورزان دانست و افزود: بر اساس تکلیف قانونی هرگونه حمایت یارانه‌ای در حوزه‌های کشاورزی اعم از سم، بذر یا بیمه باید شامل حال کشاورزانی شود که در قالب الگوی کشت فعالیت کرده‌اند و خرید تضمینی نیز از محصولات کشاورزی آن‌ها صورت می‌گیرد. وزیر جهاد کشاورزی در ادامه نحوه تحویل آب از سوی وزارت نیرو را نیز مهم عنوان کرد و گفت: بخشی از انحرافات در اجرای قانون علیرغم تمام سخت‌گیری‌ها ناشی از این است که کشاورزان تصور می‌کنند حتی با این سخت‌گیری‌ها با کشاورزی که بر اساس الگوی کشت نباشد، بیشتر سود خواهند کرد که هدایت این موضوع در مسیر اصلی نیازمند آموزش و تنظیم قیمت‌ها است. نوری قزلجه در ادامه بابیان اینکه در حوزه تولید علوفه، دانه‌های روغنی، غلات و حبوبات طبق قانون برنامه عمل می‌کنیم، گفت: سامانه الگوی کشت را به همین منظور راه‌اندازی کرده‌ایم و از طریق یک وب‌سایت امکان دنبال کردن موضوع وجود دارد و صاحب‌نظران اقدام به ارائه نظرات خود می‌کنند. شایان‌ذکر است تا بگوییم که کارشناسان معتقدند اجرای فراگیر و موفق این سیاست، نیازمند فراهم‌سازی بسترهای زیرساختی و اقتصادی متناسب است. به باور آنان، کشاورز زمانی به اجرای کامل الگو پایبند خواهد بود که آن را سودمند و تضمین‌کننده منافع خود بداند؛ بنابراین، ارائه مشوق‌های واقعی، تضمین بازار فروش و آموزش‌های اقناعی می‌تواند اجرای الگوی کشت را در مسیر پایدارتری قرار دهد. در بررسی بیشتر این موضوع و چگونگی جلوگیری از انحراف در مسیر اجرای الگوی کشت به گفت‌وگو با قاسم پیشه‌ور، کارشناس حوزه کشاورزی و رئیس اسبق اتاق اصناف کشاورزی و همچنین علی‌قلی ایمانی، کارشناس حوزه کشاورزی و مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
علی‌قلی ایمانی، کارشناس حوزه کشاورزی:
لازمه اجرای دقیق الگوی کشت، نگاه حمایتی و کسب نظر از کشاورزان است
علی‌قلی ایمانی، کارشناس حوزه کشاورزی و مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» بیان کرد: به طورکل باید عنوان داشت که در علم اقتصاد و قواعد اقتصادی، اجرای یک برنامه نیازمند به کارگیری تمامی زیرساخت‌ها و درنظرگیری تمامی جوانب است چراکه نبود یک زیرساخت می‌تواند سبب عدم اجرا و موفقیت طرح شود. در خصوص الگوی کشت نیز میبایست در گام نخست وضعیت کشاورزان را درنظرگرفت که همواره در شرایط دشوار به تولید می‌پردازند و درآمدشان نیز کاهش پیدا کرده است.
وی افزود: اجرای دقیق الگوی کشت نیازمند اقدام فرهنگی لازم و حمایت اقتصادی از کشاورزان است. همچنین میبایست در حوزه زیرساخت‌ها تسهیل‌گری بداریم و به کشاورزان نیز کمک کنیم.
ایمانی تصریح کرد: بی‌شک کشاورزی معیشتی امکان تولید پرهزینه را سلب می‌کند و کشاورز دیگر توان تولید نخواهد داشت. بنابراین میبایست یکایک این موارد را درنظر گرفت و برهمین اساس است که در دنیا، بخش کشاورزی همواره از سوی دولت‌ها حمایت می‌شود.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور همچنین خاطرنشان کرد: لازمه اجرای دقیق الگوی کشت، نگاه حمایتی و کسب نظر کشاورزان است. در حقیقت طی این فرآیند علاوه بر نظر متخصصان و کارشناسان میبایست نظر کشاورزان را نیز پرسید و لحاظ کرد.
کارشناس حوزه کشاورزی متذکر شد: بی‌شک تولید هزینه بسیاری برای کشاورز دارد و براین اساس میبایست با نگاهی علمی، کارشناس و با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانوار کشاورز حرکت کرد. دولت نیز میبایست همواره حمایت و پشتیبانی لازم را بدارد.
او در پایان این گفت‌وگو یادآور شد: باید زیرساخت‌های لازم را فراهم و در صورت نیاز اصلاح کنیم و سپس مشوق‌های حمایتی لازم را بکارگیریم تا اقتصاد خانوارهای کشاورزی دچار آسیب نشود. در این مسیر آموزش و فرهنگ‌سازی نیز موضوعی مهم و حائزاهمیت است.
قاسم پیشه‌ور، کارشناس حوزه کشاورزی:
تأمین زیرساخت، پیش‌نیاز اجرای کامل الگوی کشت است
قاسم پیشه‌ور، کارشناس حوزه کشاورزی و رئیس اسبق اتاق اصناف کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» بیان کرد: چندین سال است که مهم الگوی کشت در دستورکار و اولویت قراردارد اما به‌درستی و به میزان مطلوب اجرا نمی‌گردد. بنابراین به‌منظور اجرای کامل این مهم نخست میبایست ریشه‌یابی دقیق داشت که چه عواملی مانع از تحقق اهداف طرح شده و سبب انحراف در مسیر اجرا گشته است. وی افزود: به نظر می‌رسد یکی از عواملی که اینک مانع کامل اجرای الگوی کشت است، موضوع زیرساخت‌ها ست. درحقیقت الگوی کشت به‌منظور تحقق و اجرای دقیق نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌های مناسب می‌باشد. به‌عنوان‌مثال کشاورزی که هندوانه می‌کارد و برای هر هکتار ۳۰۰ میلیون دریافت می‌کند، اگر گندم بکارد و
۳۰ میلیون تومان دریافت کند، چطور باید خسارت کشت را دریافت کند؟ آیا دولت مبلغی را به‌عنوان عدم خسارت کشت پرداخت خواهد کرد؟ متأسفانه اکنون این مهم فراهم نیست و تولید برای کشاورز همچنان معیشتی می‌باشد. کارشناس کشاورزی تصریح کرد: کشاورز امروز درصدد کشتی می‌باشد که سود بیش‌تری دارد تا معیشت بهتری بدارد. به‌طور متوسط امروز سهم هر کشاورز، ۲ تا ۲/۵ هکتار است و چنین روندی به‌صراحت مبرهن می‌سازد که تولید او، معیشتی است. او همچنین خاطرنشان کرد: کشاورزی معیشتی سبب می‌گردد تا اهداف الگوی کشت به میزان مطلوب محقق نشود. از سوی دیگر تصمیمات اتخاذ شده در این حوزه طی سنوات گذشته نفع کشاورزان را به‌خوبی ندیده است. باید توجه بداریم که سهم عظیمی از کشاورزی، خصوصی است و براین اساس میبایست فراهم‌سازی زیرساخت‌ها و مشوق‌های لازم را دید. او متذکر شد: تأمین آب و رفع ناترازی برق از دیگر الزامات اجرای الگوی کشت است. توأمان با این روند میبایست صرفه اقتصادی برای کشاورز را نیز درنظرگرفت. وی در پایان این گفت‌وگو یادآور شد: ناترازی انرژی یکی از عوامل انحراف اجرای الگوی کشت است. مادامی‌که برق بخش کشاورزی قطع شود و ناترازی وجود بدارد، تولید دچار چالش و اجرای الگوی کشت به‌صورت دقیق ممکن نخواهد بود. به طورحتم کشاورز هم‌سو با دولت است و هیچ‌گاه مخالفتی در بحث اجرای الگوی کشت نداشته است و ندارد اما میبایست درگام نخست زیرساخت‌های لازم را به‌صورت کامل فراهم کرد تا کشاورزان نیز آسیب نبینند و این روند برای‌شان منفعت اقتصادی بدارد.