چگونه استفاده از پول ملی طرفین مسیر همکاری کشورها را هموار می‌کند؟
مسیر نوین مبادلات گامی برای تعمیق روابط اقتصادی
گروه اقتصادی
در سال‌های اخیر، گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان ایران و روسیه وارد مرحله‌ای تازه شده است. دو کشور که دارای پیوندهای عمیق سیاسی و اقتصادی هستند، اکنون با تمرکز بر استفاده از پول‌های ملی در مبادلات دوجانبه، گامی راهبردی در جهت ثبات و تسهیل تجارت برداشته‌اند. به گفته لوژچکو، رئیس شورای تجاری روسیه ایران، در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد تبادلات میان دو کشور بر پایه ریال و روبل انجام می‌شود. این رقم چشمگیر، نشان‌دهنده حرکت واقعی به سمت استقلال مالی و کاهش پیچیدگی‌های ناشی از استفاده از ارزهای واسط در مبادلات است. چنین رویکردی می‌تواند به شکل قابل‌توجهی هزینه‌های تبادل، تأخیرهای بانکی و محدودیت‌های مالی را کاهش دهد و مسیر توسعه همکاری‌های اقتصادی را هموارتر کند. استفاده از پول ملی در تجارت خارجی، به‌ویژه در همکاری با کشورهای همسو، تنها یک تصمیم بانکی نیست؛ بلکه اقدامی در راستای مدیریت پایدار منابع مالی و تسهیل مبادلات تجاری است. با حذف نیاز به تبدیل چندمرحله‌ای ارز، فرآیند تسویه مالی میان شرکت‌ها کوتاه‌تر، شفاف‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌شود. اکنون ایران و روسیه با ایجاد زیرساخت‌های مالی مشترک و توسعه همکاری میان بانک‌های دو کشور، گام مهمی در این زمینه برداشته‌اند. به گفته لوژچکو، در نشست اخیر همکاری‌های تجاری، نمایندگان بانک‌های ایرانی و روسی نیز در این نشست حضور داشتند تا چارچوب تازه‌ای برای تسویه‌حساب‌های ریالی و روبلی طراحی کنند. این همکاری بانکی، پایه‌گذار مرحله‌ای جدید از تعاملات اقتصادی است که می‌تواند سایر بخش‌های تجاری، صنعتی و فناورانه را نیز تحت تأثیر مثبت خود قرار دهد. رئیس شورای تجاری روسیه ایران همچنین در سخنان اخیر خود تأکید کرد که یکی از محورهای اصلی همکاری، رفع قوانین مزاحم و تسهیل مقررات تجاری میان دو کشور است. این اقدام در چارچوب همکاری‌های گسترده‌تر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال پیگیری است. به گفته وی، اصلاح مقررات و کاهش موانع اداری می‌تواند موجب تحقق ظرفیت‌های واقعی تجارت میان دو کشور شود و زمینه را برای افزایش تبادلات صنعتی و فناورانه فراهم آورد. لوژچکو همچنین تأکید کرده است که روسیه مصمم است قوانین مزاحم را کنار بزند تا تجارت میان ایران و روسیه در مسیر رشد واقعی خود قرار گیرد. او همچنین اظهار کرد که مطمئن هستیم این‌گونه نشست‌ها نتایج مثبتی برای هر دو کشور به همراه خواهد داشت. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند ایجاد بسترهای بانکی و تجاری پایدار میان ایران و روسیه، می‌تواند به‌تدریج الگویی برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای با محوریت پول ملی باشد. چنین الگویی می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌ها، به افزایش اعتماد میان فعالان اقتصادی و گسترش سرمایه‌گذاری مشترک نیز منجر شود.
ثبات مبادلات و کنترل هزینه‌ها در تجارت دوجانبه
تجربه نشان داده که استفاده از پول ملی در تجارت خارجی، علاوه بر ساده‌سازی فرآیندهای مالی، نقش مهمی در ثبات بازار و کنترل هزینه‌های تجاری دارد. هنگامی‌که مبادلات میان کشورها بدون واسطه و با ارزهای ملی انجام می‌شود، نوسانات ناشی از تغییرات ارزی یا سیاست‌های خارجی تأثیر کمتری بر قیمت تمام‌شده کالاها دارد. در چنین شرایطی، تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌توانند با اطمینان بیشتری برنامه‌ریزی کنند و واردکنندگان نیز از پیش‌بینی‌پذیری بیشتری در هزینه‌های خود برخوردار شوند. این ثبات، یکی از مؤلفه‌های اصلی رشد پایدار در روابط تجاری دو کشور است.
زمینه‌سازی برای گسترش صادرات و همکاری‌های فناورانه
رویکرد تازه در مبادلات مالی میان ایران و روسیه، زمینه را برای توسعه صادرات غیرنفتی و همکاری‌های فناورانه نیز فراهم کرده است. با کاهش محدودیت‌های بانکی، امکان تبادل تجهیزات صنعتی، محصولات فناورانه، و مواد اولیه میان دو کشور بیش‌ازپیش افزایش یافته است. به گفته کارشناسان، این تحول می‌تواند به رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، تقویت زنجیره‌های تولید مشترک و توسعه پروژه‌های مشترک صنعتی در حوزه‌هایی نظیر پتروشیمی، کشاورزی پیشرفته و صنایع انرژی منجر شود. از این منظر، همکاری مالی بر پایه پول ملی تنها به تسویه‌حساب‌ها محدود نمی‌شود، بلکه بستری برای همکاری‌های عمیق‌تر صنعتی و علمی فراهم می‌آورد.
همکاری مالی پایدار، پشتوانه توسعه منطقه‌ای
در شرایطی که کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به دنبال گسترش تعاملات اقتصادی درون منطقه‌ای هستند، مدل همکاری ایران و روسیه بر پایه پول ملی می‌تواند نقشی الهام‌بخش ایفا کند. این مدل، نشان‌دهنده آن است که کشورها می‌توانند بدون وابستگی به نهادهای مالی بین‌المللی، تجارت خود را باثبات و شفافیت بیشتری پیش ببرند. بر اساس داده‌های موجود، حجم مبادلات تجاری میان ایران و روسیه در سال گذشته بیش از چهار میلیارد دلار بوده است و با توجه به مسیر تازه همکاری‌های بانکی، پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال آینده رشد قابل‌توجهی پیدا کند. این افزایش، تنها عددی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از اعتماد متقابل و ظرفیت‌های روزافزون دو کشور در حوزه تجارت پایدار است. درحقیقت باید بگوییم که کشورمان در سال‌های اخیر با اتخاذ سیاست‌های فعال اقتصادی، تلاش کرده تا بسترهای لازم برای همکاری با کشورهای منطقه و هم‌پیمانان راهبردی خود را تقویت کند. در این میان، تجربه موفق استفاده از ریال و روبل می‌تواند در آینده به سایر کشورها نیز تسری یابد. کارشناسان معتقدند که ایجاد شبکه‌ای از توافقات مالی دوجانبه با محوریت پول‌های ملی، می‌تواند نظامی چندقطبی از تعاملات اقتصادی منطقه‌ای را شکل دهد. چنین ساختاری به‌تدریج موجب کاهش هزینه‌های مبادلات، تسهیل صادرات و واردات و افزایش رقابت‌پذیری محصولات داخلی خواهد شد.
سخن پایانی
بررسی روند همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه نشان می‌دهد که بهره‌گیری از پول ملی در مبادلات تجاری، نه تنها به تسهیل فرآیند تجارت کمک می‌کند، بلکه مسیر تحقق تعاملات پایدار و بلندمدت اقتصادی میان دو کشور را نیز هموار می‌سازد. همان‌طور که رئیس شورای تجاری روسیه ایران تصریح کرده است، انجام بیش از ۸۰ درصد تبادلات تجاری با ریال و روبل، نمونه‌ای عملی از توانمندی‌های اقتصادی دو کشور برای کاهش موانع و پیچیدگی‌های مالی است و زمینه را برای گسترش همکاری‌های فناورانه و سرمایه‌گذاری‌های مشترک فراهم می‌کند. این روند می‌تواند اثرات ملموس و گسترده‌ای در بهبود فرآیند صادرات و واردات، کاهش هزینه‌های نقل و انتقالات و افزایش سرعت انجام معاملات داشته باشد. علاوه بر این، استفاده از پول ملی باعث ایجاد شفافیت بیشتر در تجارت و کاهش نیاز به واسطه‌های خارجی خواهد شد و شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی هر دو کشور را قادر می‌سازد تا با اطمینان و برنامه‌ریزی دقیق‌تری فعالیت کنند. همچنین، تسهیل قوانین تجاری و حذف مقررات دست‌وپاگیر در چارچوب همکاری‌های اقتصادی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد واقعی تجارت ایفا خواهد کرد. هنگامی‌که مسیرهای بانکی و مالی دو کشور هموار و هماهنگ باشد، تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان می‌توانند با کاهش ریسک و افزایش اعتماد، برنامه‌های توسعه‌ای خود را بهتر اجرا کنند. از سوی دیگر، این همکاری‌ها می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های مالی و بانکی دو کشور کمک کند و ظرفیت‌های جدیدی برای تبادل فناوری، سرمایه‌گذاری مشترک و پروژه‌های صنعتی فراهم آورد. درنتیجه، نه‌تنها حجم تجارت افزایش می‌یابد، بلکه کیفیت تعاملات اقتصادی نیز ارتقاء پیدا می‌کند و به‌تدریج زمینه برای شکل‌گیری یک شبکه پایدار اقتصادی منطقه‌ای فراهم می‌شود. درمجموع، تجربه ایران و روسیه نشان می‌دهد که بهره‌گیری از پول ملی و تسهیل مقررات تجاری، راهکاری عملی و اثربخش برای تقویت روابط اقتصادی دوجانبه است. این مسیر می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر کشورهایی که خواهان توسعه همکاری‌های اقتصادی مستقل و پایدار هستند، مطرح شود. گفتنی است که توسعه این روند مستلزم همکاری طرفین، هماهنگی در سیاست‌های بانکی و مالی و رفع موانع قانونی موجود است تا تجارت دو کشور بتواند با سرعت و کیفیت بیشتر به مسیر توسعه و شکوفایی ادامه دهد.