چگونه پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد، سرمایه‌گذاری را رشد می‌دهد؟
پیش‌بینی‌پذیری رکن مهم ثبات اقتصادی
گروه اقتصادی
سرمایه‌گذاری به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی و موتور محرکه رشد تولید و اشتغال همواره مورد توجه سیاستگذاران بوده است. تجربه کشورهای پیشرفته و چه‌بسا نمونه‌های موفق منطقه‌ای نشان می‌دهد که رشد پایدار سرمایه‌گذاری نیازمند شرایط باثبات اقتصادی، امنیت تصمیم‌گیری و پیش‌بینی‌پذیری شرایط اقتصادی است. به بیان دیگر در شرایطی که فعالان اقتصادی قادر باشند مسیر آینده را به‌درستی پیش‌بینی کنند، انگیزه برای ورود منابع مالی و انسانی به بخش‌های تولیدی و خدماتی افزایش می‌یابد و این امر به صورت مستقیم به رشد اقتصادی و افزایش اشتغال و رفاه عمومی منجر می‌شود. یکی از مهم‌ترین مولفه‌های تأثیرگذار بر سرمایه‌گذاری، ثبات در سیاست‌گذاری اقتصادی است. فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران همواره به دنبال محیطی هستند که بتوانند برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشند و از تداوم سیاست‌ها اطمینان حاصل کنند. بنابراین بی‌ثباتی در سیاست‌های مالی، پولی، ارزی و چه‌بسا قوانین مالیاتی می‌تواند به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی منجر شود. در واقع، پیش‌بینی‌پذیری یکی از مهم‌ترین پیششرطهای ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری است؛ مادامی که سرمایه‌گذار بداند که نرخ ارز، مالیات، قوانین گمرکی و تعرفه‌ها در طول یک دوره معقول تغییرات ناگهانی نخواهند داشت، با اطمینان بیشتری منابع خود را به سمت فعالیت‌های مولد هدایت می‌کند. در تشریح بیش‌تر این موضوع ضرورت دارد تا بگوییم که خوشبختانه یکی از دستاوردهای مثبت دولت طی سال‌های اخیر، توجه جدی به تسهیل مقررات و کاهش بوروکراسی اداری بوده است. تجربه نشان داده که پیچیدگی‌های قانونی و اداری، علاوه بر افزایش هزینه‌های غیرضروری، زمان اجرای پروژه‌ها را طولانی می‌کند و انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. ایجاد پنجره واحد سرمایه‌گذاری، دیجیتالی کردن فرایندهای اداری و ارائه خدمات آنلاین به فعالان اقتصادی، ابزارهای مهمی هستند که می‌توانند روند سرمایه‌گذاری را شفاف و تسهیل کنند. این اقدامات که خوشبختانه طی سالیان اخیر مورد توجه قرار گرفته‌اند، می‌توانند ضمن کاهش هزینه‌های سربار، به افزایش بهره‌وری و جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی کمک می‌کند.
پیششرطهای رشد سرمایه‌گذاری چیست؟
شفافیت اقتصادی و حقوقی پیش‌شرط دیگر برای رشد سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاران نیازمند اطمینان از رعایت حقوق مالکیت، قراردادها و تضمین بازگشت سرمایه هستند و روشن است که هرگونه ابهام در قراردادها، عدم شفافیت در قوانین یا تغییرات ناگهانی در مقررات، می‌تواند منجر به کاهش اعتماد فعالان اقتصادی شود. بر این اساس، ایجاد یک محیط قابل اعتماد و دارای ثبات می‌تواند انگیزه برای سرمایه‌گذاری بلندمدت را افزایش دهد. مطلوب است تا عنوان بداریم که یکی دیگر از مولفه‌های کلیدی برای جذب سرمایه، پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد کلان است. نرخ تورم، نرخ بهره، سیاست‌های ارزی و بودجه‌ای، همگی عواملی هستند که پیش‌بینی آنها توسط فعالان اقتصادی می‌تواند زمینه‌ساز تصمیم‌گیری صحیح شود. وقتی فعالان اقتصادی بتوانند تغییرات اقتصادی را با دقت نسبی پیش‌بینی کنند، پروژه‌های تولیدی و صنعتی با ریسک کمتر و احتمال موفقیت بالاتر اجرا خواهد شد. بنابراین تقویت ثبات اقتصاد کلان و اتخاذ سیاست‌های هماهنگ با اهداف توسعه‌ای کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در تحریک سرمایه‌گذاری دارد و به عنوان پیش‌شرط رشد سرمایه‌گذاری مطرح و ارزیابی می‌گردد.
نقش زیرساخت‌ها و توسعه صنعتی در رونق سرمایه‌گذاری چیست؟
باید بگوییم که نقش زیرساخت‌ها و توسعه صنعتی نیز در جذب سرمایه بسیار مهم است. سرمایه‌گذاران همواره به دنبال بسترهایی هستند که ضمن تسهیل فعالیت‌های تولیدی، هزینه‌های سرمایه‌گذاری را کاهش دهند. توسعه شهرک‌ها و نواحی صنعتی، ایجاد شبکه‌های حمل‌ونقل کارآمد، توسعه انرژی پایدار و تأمین منابع آب و مواد اولیه، از جمله مولفه‌های زیرساختی هستند که می‌توانند محیط مناسبی برای جذب سرمایه فراهم کنند. این زیرساخت‌ها، ضمن افزایش توان تولیدی کشور، قابلیت رقابت محصولات داخلی در بازارهای داخلی و خارجی را نیز ارتقاء می‌دهند. تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که حمایت از سرمایه‌گذاری‌های صادرات‌محور و صنایع تبدیلی نقش مهمی در رشد اقتصادی دارد.
خوشبختانه کشورمان ظرفیت‌های بالایی در بخش کشاورزی، صنایع معدنی و تولیدات صنعتی دارد که با تقویت فرآوری و صادرات، می‌تواند ارزش افزوده بالاتری ایجاد کند. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها نه تنها به اشتغال‌زایی کمک می‌کند، بلکه درآمدهای ارزی کشور را نیز افزایش می‌دهد و موجب تقویت ثبات اقتصادی می‌شود. در واقع، ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری با محوریت صادرات و صنایع تبدیلی، می‌تواند اثرات مثبت گسترده‌ای بر زنجیره تأمین، توسعه بازار و خودکفایی اقتصادی داشته باشد.
لزوم انگیزه برای سرمایه‌گذاری داخلی و توسعه تسهیلات
ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، بدون حمایت مالی و تسهیلات بانکی دشوار است و می‌توان گفت که به سهولت ممکن نیست. بنابراین ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی باید به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در دستورکار و اولویت قرارگیرد. همچنین فراهم کردن دسترسی سرمایه‌گذاران به منابع مالی با نرخ مناسب و شرایط انعطاف‌پذیر نیز ضروری است. گفتنی است که تسهیلات بانکی هدفمند، تضمین سرمایه‌گذاری و حمایت از پروژه‌های مولد، سرمایه‌گذاران را تشویق می‌کند تا منابع خود را در فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی کشور تزریق کنند. در کنار این، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری از طریق بیمه‌ها و ضمانت‌های مالی، می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاران را افزایش دهد. نقش دولت در ایجاد ثبات اقتصادی و سیاست‌گذاری پیش‌بینی‌پذیر بسیار حیاتی است. سیاست‌های مالی و ارزی باید به گونه‌ای طراحی شوند که علاوه بر حفظ تعادل اقتصادی، محیطی امن و قابل اعتماد برای سرمایه‌گذاران ایجاد شود. اتخاذ سیاست‌های کلان هماهنگ با اهداف توسعه‌ای، ارائه چشم‌انداز بلندمدت برای فعالان اقتصادی و کاهش نوسانات ناگهانی، از جمله مواردی است که می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاری را به شکل قابل توجهی افزایش دهد. در کنار مولفه‌های اقتصادی، ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک‌های مطرح نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. تجربه نشان داده که پیش‌بینی پذیری، زمینه‌ساز اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است و توجه به امنیت سرمایه‌گذاری و تضمین حقوق فعالان اقتصادی، می‌تواند عاملی مهم برای جذب سرمایه‌های بزرگ باشد و پروژه‌های توسعه‌ای را تسریع کند.
ضرورت توسعه آموزش‌های تخصصی و مهارت‌های فنی
شایان ذکر است تا بگوییم که ارتقای نیروی انسانی و ظرفیت‌های فنی و مدیریتی، پیش‌شرط دیگری برای رشد سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاران به دنبال محیطی هستند که نیروی انسانی ماهر و آموزش دیده در اختیار داشته باشند تا پروژه‌ها با کیفیت و بهره‌وری بالا اجرا شود. درحقیقت توسعه آموزش‌های تخصصی و مهارت‌های فنی، ضمن افزایش توان تولیدی، سرمایه‌گذاران را مطمئن می‌کند که منابع انسانی توانمند و کارآمد در کنار سرمایه‌گذاری آنها حضور دارد. در نهایت، می‌توان گفت که رشد سرمایه‌گذاری در کشور مستلزم ترکیبی از ثبات اقتصادی، پیش‌بینی‌پذیری، تسهیل مقررات، توسعه زیرساخت‌ها، حمایت از صنایع صادرات‌محور و توجه به نیروی انسانی است. وقتی این مولفه‌ها با هم تقویت شوند، فضای کسب‌وکار مطمئن‌تر می‌شود و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی با اطمینان بیشتری منابع خود را در مسیر توسعه اقتصادی کشور هدایت می‌کنند.
سخن پایانی
روشن است که سرمایه‌گذاری، موتور محرکه اشتغال و رشد اقتصادی است و توجه به پیششرطهای آن، زمینه‌ساز شکوفایی اقتصادی و رفاه عمومی خواهد شد. با اتخاذ سیاست‌های صحیح و هماهنگ، ایجاد محیطی پایدار و قابل پیش‌بینی برای سرمایه‌گذاری، کشور می‌تواند مسیر توسعه را با سرعت بیشتری طی کند و ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی را به بالفعل تبدیل کند. در مسیر توسعه اقتصادی حمایت از سرمایه‌گذاری بسیار ضروری است چراکه حمایت از سرمایه‌گذاری نه تنها به رشد اقتصادی کمک می‌کند، بلکه به تثبیت اشتغال، افزایش درآمدها و تقویت جایگاه کشور در بازارهای بین‌المللی منجر خواهد شد. در پایان نیز می‌توان گفت که توجه به پیششرطهای رشد سرمایه‌گذاری، ثبات اقتصادی و پیش‌بینی‌پذیری تصمیمات، نه یک گزینه بلکه یک ضرورت راهبردی برای توسعه کشور است. دراین خصوص دولت و نهادهای تصمیم‌گیرنده باید بیش از پیش در این مسیر گام‌های عملی و موثر بردارند تا از تمامی ظرفیت‌های اقتصادی موجود بهره‌برداری شود و مسیر توسعه پایدار و همه‌جانبه رقم بخورد.