پاسخ سازمان برنامه‌وبودجه به گزارش «رسالت»
ساختارسازی، تشکیل کارگروه‌ها و ستادهای مختلف در دستگاه‌های اجرایی برای سازگاری با تغییر اقلیم
مرکز اطلاع‌رسانی، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان برنامه‌وبودجه در پاسخ به مطلب «رسالت» با عنوان «ضرورت اقدام ملی برای سازگاری با تغییر اقلیم» در تاریخ 30 مهرماه نکاتی را مطرح کرده که در ادامه می‌خوانید.
ضمن قدردانی از طرح دیدگاه‌های نویسنده محترم آن روزنامه، موارد زیر را درخصوص برخی از مهم‌ترین اقدامات در موضوع سازگاری با تغییر اقلیم به استحضار می‌رساند:
1- تغییر اقلیم به‌عنوان یکی از سه چالش عمده محیط زیستی قرن شناخته می‌شود. این پدیده به‌شکل‌های مختلفی نظیر کاهش بارندگی‌ها، خشکسالی‌های ممتد، حریق جنگل‌ها و مراتع، گردوغبار، گرمایش، سیل و ... نمود می‌یابد که بعضا خسارات بسیار سنگین و غیرقابل جبرانی دارد. در یک نگاه کلان و راهبردی، نظر به توجه ویژه جامعه جهانی (تقریبا همه کشورها) به بحث تغییر اقلیم، بی‌توجهی به آن، ضمن تشدید چالش‌های
محیط زیستی و عدم آمادگی در برخورد با عوارض آن، می‌تواند
امنیت زیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور را به خطر انداخته و یا با بحران جدی مواجه نماید. از طرف دیگر وزن و جایگاه کشور در تعاملات و رایزنی‌های بین‌المللی نیز دچار ضعف و آسیب خواهد شد. بر همین اساس، در کشور ما نیز با ساختارسازی و تشکیل کارگروه‌ها و ستادهای مختلفی، در دستگاه‌های اجرایی مرتبط، موضوع در دست پیگیری و اقدام است؛ ازجمله:
الف) تشکیل کارگروه ملی تغییر اقلیم (وفق مصوبه 87151/ت ۴۸۱۵۳ هـ مورخ 05/07/۱۳۹4 هیئت وزیران-اصلاح آیین‌نامه اجرایی کنوانسیون تغییر آب‌وهوا و پروتکل‌های الحاقی) در سازمان حفاظت محیط‌زیست و باهدف:
-راهبری کلیه اقدامات و تکالیف مرتبط با بخش‌های تغییر اقلیم در ابعاد ملی، بین‌المللی و هیئت بین‌الدول تغییر آب‌وهوا (IPCC) و برنامه‌ریزی جهت تحقق اهداف و اجرای مفاد کنوانسیون و پروتکل.
- تصویب برنامههای کلان کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد سازگاری با اثرات تغییرات اقلیم و اهداف کمی و کیفی مرتبط با آن و نیز وظایف دستگاه‌های عضو به‌منظور تحقق اهداف مذکور برای افق‌های پنج‌ساله به تفکیک سهم هریک از دستگاه‌ها.
- ارزیابی عملکرد دستگاه‌های عضو کارگروه ملی و تدوین گزارش سالانه و ارائه آن به دفتر هیئت دولت.
- ظرفیت‌سازی و پیگیری استفاده از اعتبارات بین‌المللی جهت اجرای پروژه‌های مصوب کارگروه ملی.
- برنامه‌ریزی جهت اجرای آموزش‌های تخصصی و سایر آموزش‌های لازم مرتبط باهدف کنوانسیون و راهبردهای موضوع ماده (۲) ازجمله نحوه تهیه گزارش‌های سالانه با بهره‌گیری از امکانات ملی و بین‌المللی.
- تدوین و به‌روزرسانی دستورالعمل داخلی کارگروه ملی.
ب)تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی (وفق مصوبه 158969/ت 55092 هـ مورخ 12/12/1396 هیئت محترم وزیران) در وزارت نیرو و نیز کارگروه‌های استانی سازگاری با کم‌آبی در تمام استان‌های کشور به ریاست استانداران. این کارگروه پیگیر امور و تکالیف مربوط می‌باشد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
-انسجام و پیگیری اجرای قوانین و مقررات مؤثر در تحقق سازگاری با کم‌آبی و ایجاد توازن بین منابع و مصارف آب در مناطق مختلف کشور و ارتقای آگاهی دستگاه‌های دولتی استانی و ملی از وضعیت منابع و مصارف آب کشور و ناپایداری‌های موجود در منابع آب.
- اصلاح تعرفه‌ها به‌منظور پیاده‌سازی الگوی مصرف آب شرب و کنترل اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی با افزایش تعرفه مصارف مازاد.
-بررسی علل و راهکارهای مواجهه با پدیده فرونشست زمین و پیگیری هماهنگی اقدامات مرتبط.
- هماهنگی تهیه و اجرای پیوست‌های اجتماعی- فرهنگی، ترویجی و آموزشی برنامههای سازگاری باکم آبی.
پ)تشکیل کارگروه ملی مقابله با بیابان‌زایی (وفق مصوبه 124599/ت ۴1838هـ مورخ 6/6/۱۳89 هیئت
محترم وزیران) ذیل وزارت جهاد کشاورزی (سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور) که مهم‌ترین وظایف آن بدین شرح است:
- برنامه‌ریزی به‌منظور تقویت جایگاه دولت جمهوری اسلامی ایران از طریق همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در موضوع بیابان‌زدایی.
-تدوین سیاست‌های آموزشی، تحقیقاتی، اطلاع‌رسانی، ظرفیت‌سازی و آگاهی عمومی مرتبط با بیابان‌زدایی در سطح ملی.
- تدوین برنامه عمل ملی از طریق هماهنگی و تنظیم سیاست‌های بین بخشی و نظارت بر اجرای آن.
-تعیین نقش و مأموریت‌های دستگاه‌های اجرایی در جهت ایفای تعهدات.
ت)تشکیل ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار (وفق مصوبه 47362/ت53227هـ
مورخ 26/4/۱۳95 هیئت محترم وزیران) ذیل سازمان حفاظت محیط‌زیست و باهدف سیاست‌گذاری، تعیین راهبردها، هم‌افزایی و هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی برای انجام اقدامات لازم در سطح ملی و منطقه‌ای و همچنین نظارت بر اقدامات اجرایی دستگاه‌ها به‌منظور کاهش آثار و پیامدهای ناشی از وقوع پدیده گردوغبار.
ث)ایجاد و عضویت درمرکز مدیریت توسعه بلایا برای آسیا و اقیانوسیه (اپدیم) از مراکز تخصصی ذیل مجموعه سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران.
ج)ایجاد مرکز ملی خشکسالی و تأسیس آن به استناد بند (۳) ششمین جلسه ستاد خشکسالی مورخ ۱۸/۴/۱۳۸۷، در سازمان هواشناسی کشور.
د)تکمیل «شبکه ملی پایش آب‌وهوا» براساس ماده (۶) آیین‌نامه اجرایی کنوانسیون تغییر آب‌وهوا و پروتکل‌های الحاقی، توسط وزارت راه و شهرسازی (سازمان هواشناسی کشور) با همکاری وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی و علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان فضایی ایران.
ذ) تشکیل شورای عالی مدیریت بحران کشور و همچنین سازمان مدیریت بحران کشور وابسته به وزارت کشور به استناد قانون تشکیل سازمان مزبور مصوب 1385 و قانون بعد آن، به‌منظور مدیریت یکپارچه در امر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، ایجاد هماهنگی و انسجام در زمینه‌های اجرایی، اطلاع‌رسانی متمرکز و نظارت بر‌مراحل مختلف مدیریت بحران و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب‌دیده و استفاده از همه امکانات کشور و لوازم موردنیاز در مواجهه با حوادث طبیعی و سوانح پیش‌بینی‌نشده.
2- با توجه به اهمیت هر دو بحث سازگاری با تغییر اقلیم و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و نظر به چالش‌های پیش‌رو در این حوزه و ضرورت برنامه‌ریزی برای آن، «هماهنگی برنامه جامع اقدام ملی تغییر اقلیم کشور» با مشارکت دستگاه‌های اجرایی و با اولویت اقدامات مربوط به بحث سازگاری با تغییر اقلیم، در دستور کار کمیسیون ذی‌ربط در دفتر هیئت دولت قرار دارد. علاوه بر این، با توجه به اثرات تغییر اقلیم بر سلامت، پیش‌نویس سند تغییرات آب و هوایی و سلامت با توجه به مستندات موجود و برنامههای ملی تهیه‌شده است و در دست بررسی و اقدام قرار دارد.
3- از نکات دیگر، حضور فعال نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران در اجلاس‌های بین‌المللی تغییرات اقلیمی است که تشکیل (Cop 28) در آذرماه پیش رو، از آن جمله است. همچنین برای اجرای تعهدات ملی در حوزه تغییر اقلیم، سند مشارکت اقدام ملی (NDC) در سازمان حفاظت محیط‌زیست تهیه و تدوین‌شده که برنامه‌ها و تکالیف همه دستگاه‌های اجرایی کشور را
در این خصوص مشخص کرده است.