جواد شاملو
دولت وفاق در شرایط سختی روی کار آمد و بیشک هرگونه قضاوت در مورد عملکرد صدروزه آن بدون لحاظ این شرایط عجیب، از گوهر انصاف کمبهره خواهد بود. شهادت ناگهانی شهید رئیسی و بالا گرفتن شعله جنگ در منطقه، بر التهابات مزمن اقتصادی و اجتماعی کشور ضمیمه شد و تولد دولت چهاردهم را پیچیدهتر کرد. در چنین شرایطی بهترین شعار و رویکردی که میتوانست از سوی دولت جدید طرح شود، همین وفاق، همدلی و وحدت بود. شعاری که لازم است چه از سوی خود دولت و چه از سمت جریانها و جناحهای سیاسی بهطور حداکثری تحقق یابد. بااینحال این دولت هم مثل تمام دولتهای گذشته از مواجهه با انتقاد مصون نیست و نباید باشد. انتقاداتی که برخی تصمیمهای اخیر دولت قدری بر شدت آنها افزود و این افزایش حجم انتقادات، شاید دلخوری دولت را در پی داشت.
ما در اینجا در پی تشخیص درست یا غلط بودن این تصمیمها نیستیم. اما قدر متیقن آن است که از سوی دولت هم تبیین مؤثری در مورد آنها ارائه نشد. مشکل اساسیای که چند دولت اخیر شدیدا با آن دستبهگریبان بودند و از آن ضربه خوردند، فقدان زبان مشترک با مردم بود. دولت باید تصمیمهای چالشبرانگیز خود را تبیین کند و ضرورت آن را برای مردم جا بیندازد. در آن صورت حتی باوجود مخالفتها، منطق و عقبه سیاستها روشن است و همین از زهر انتقادها میکاهد.
تازه صدای منتقدان راحتتر شنیده میشود؛ اما مردم هم در ذهن و زبان خود گلایهها دارند که بدون تبیین و بیان پشتپرده سیاستها، این گلایهها خیلی زود راه به ناامیدی میبرد. مسئول در درجه اول باید صدای ناشنیده مردم را بشنود و با مردم وارد گفتوگوی تبیینی شود و صرفا خود را با انتقادات چند روزنامه یا کاربر فضای مجازی طرف نبیند. وقتی تبیین نمیکنیم، نمیتوانیم از غیرمنصفانه بودن انتقادها گلایه کنیم. این مشکلی بود که دولت سیزدهم هم از آن رنج میبرد واز این حیث مورد تذکر رهبر انقلاب بود. برای مثال حذف ارز ترجیحی، تصمیمی بود که دولت سیزدهم با منطق بهخصوصی به سمت آن رفته بود.
با آنکه موافقتها و مخالفتهای پرشوری در مورد آن وجود داشت، دولت از تبیین آن منطق بهخصوص غفلت کرد. اینکه آن تصمیم درست بود یا غلط، موضوع سخن ما نیست؛ اما تبیین ریشه یک تصمیم نشان میدهد حتی اگر آن تصمیم به غلط اتخاذ شده باشد، با دقت و مطالعه کافی و با نیت درست و به قصد اصلاح امور مردم گرفته شده است. خصوصا آنکه چند ماه اول هر دولت نقش زیادی در تصویرسازی از آن دولت نزد افکار عمومی دارد و در این دوران، دولتها باید بیشتر با مردم گفتوگو کنند.
گذشته از این موارد، شرایط امروز کشور ایجاب میکند در مواجهه با انتقادات، اعم از انتقادات منصفانه یا غیرمنصفانه با نهایت سعهصدر و مدارا برخورد شود.