وقتی آمریکا و اروپا قدرت درک واقعیات جهان را ندارند
شکست باج خواهی موشکی غرب
علی تتماج
تحلیلگر حوزه روابط بین الملل
در روزهای اخیر اخبار و ادعاهایی با محوریت برجسته‌سازی توان موشکی و پهپادی ایران و البته با چاشنی ادعای نقش آن در جنگ روسیه علیه غرب منتشر شده است. خبرگزاری رویترز به نقل از سه منبع مدعی شد که ایران در تدارک ارسال قریب‌الوقوع پرتابگرهای موشک فتح-۳۶۰ به روسیه است؛ این موشک‌ها به گفته ایالات متحده سال گذشته برای استفاده علیه اوکراین به روسیه ارسال شد. این خبرگزاری افزوده است که تحویل این پرتابگرها، در صورت وقوع، کمک به حمایت از تهاجم روسیه به اوکراین است و همچنین تایید دیگری بر روابط امنیتی رو به گسترش تهران و مسکو خواهد بود. در همین حال رسانه‌های غربی در زمان برگزاری رژه هشتادمین سالگرد پیروزی شوروی بر آلمان نازی مدعی حضور پهپاد ایرانی شاهد 136 در میدان سرخ مسکو شدند. در راستای همین جوسازی‌ها پایگاه خبری آمریکایی «نشنال اینترست» در گزارشی با اشاره به فناوری پیشرفته موشک‌های هایپرسونیک هشدار داد که واشنگتن باید نگران موشک‌های هایپرسونیک ایران، روسیه و چین باشد چون رهگیری این موشک‌ها بسیار پیچیده است.
بازندگان در سراب باج‌خواهی
در واکنش به این خبرسازی‌ها نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، به طور رسمی به ادعای اخیر خبرگزاری رویترز پاسخ داد. رویترز در گزارشی مدعی شده بود که ایران پرتابگر موشک فتح را به روسیه ارسال کرده است. این ادعا از سوی نمایندگی ایران به شدت تکذیب شد و «بی‌اساس» و «مضحک» خوانده شد. در بیانیه نمایندگی ایران آمده است: «این ادعا به‌غایت مضحک است. موجب تاسف است که خبرگزاری رویترز، همچنان بر رویه خود در انتشار اتهام های بی‌اساس برضد جمهوری اسلامی ایران اصرار می‌ورزد.»نمایندگی ایران با تاکید بر موضع بی‌طرفی خود در قبال مناقشه اوکراین، تصریح کرد: «تا زمانی که مناقشه میان دو طرف ادامه داشته باشد، ایران از ارائه هرگونه کمک نظامی به هر یک از طرفین خودداری خواهد کرد.»
این ادعاها ایران هراسانه در حالی مطرح می‌شود که در طول سه سال گذشته رسانه‌های غربی بارها ادعاهای مشابهی را با چاشنی ادعای انتقال پهپادها و موشک‌های ایرانی به روسیه مطرح کرده‌اند که البته هیچ وقت نیز سندی برای آن ارائه نکرده‌اند. جالب توجه آنکه از یک سو غربی‌ها پیش از این مدعی بودند که پهپادهای ایرانی ماکت و فتوشاپ هستند حال در سه سال گذشته از نقش کارآمد آنها در تعیین سرنوشت جنگ گفته‌اند. از سوی دیگر در حالی که در دیدار مقامات نظامی ایران و اوکراین، طرفی اوکراینی هیچ سندی اراده نکرده زلنسکی در حالی با ادعای شکستن بال‌های پهپادهای ایرانی عکس خود با پهپاد شکار شده ایرانی را به نمایش گذاشت که دیری نپایید ماکت بودن آن بر ملا و یک رسوایی برای او و متحدانش شد. با توجه به این مولفه‌ها رویکرد ایران هراسانه غرب در مقطع کنونی از چند منظر قابل توجه است.
رسوایی بزرگ برای غرب
مراسم هشتادمین سالگرد پیروزی اتحاد جماهیر شوروی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم جمعه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ در میدان سرخ مسکو در حالی برگزار شد که از یک سو حضور مقتدرانه ارتش روسیه در برگزاری مراسم رژه تهی بودن ادعاهای غرب مبنی بر تضعیف روسیه در طول سه سال جنگ را اشکار ساخت. این رژه و مواضع پوتین نشان داد که صدها میلیارد دلار پول مالیات دهندگان اروپایی و آمریکایی به هدر رفته است و ارتش روسیه همچنان اقتدار خود را حفظ کرده است. از سوی دیگر حضور سران و مقامات ارشد سیاسی و نظامی از کشورهای مختلف حتی از اروپا، نشان داد که سیاست تحریم و فشار علیه روسیه ناکام مانده است و حتی اروپایی‌ها نیز دیگر حاضر به همراهی با جنگ افروزان اوکراینی نیستند. این دو تحول مهم یک رسوایی بزرگ برای سران غرب است که همچنان بر آتش جنگ می‌دمند که می‌تواند دست برتر روسیه در میدان جنگ و دیپلماسی را به همراه داشته باشد. در این شرایط غربی‌ها با فضاسازی سنگین رسانه‌ای به دنبال حاشیه سازی علیه این مراسم بزرگ برآمده‌اند. محور قرار گرفتن مسائلی همچون حضور نیروهای کره شمالی در این رژه و با حضور پهپاد ایرانی شاهد 136 در میدان سرخ مسکو، سفر ناگهای و سرزده سران اروپا به کی یف از جمله این تحرکات برای اهمیت زدایی از روز پیروزی ارتش روسیه و نیز انحراف افکار عمومی از شکست‌ها و رسوایی‌های غرب در جنگ اوکراین بوده است. ادعای رویترز درباب موشک‌های ایرانی را می‌توان بخشی از این پازل دانست که خود سندی بر زوال و ناتوانی سنگین غربی ها در مدیریت جنگ است که تزلزل جایگاه جهانی اروپا را تشدید خواهد کرد.
نکته قابل توجه آن است که یک روز پس از رژه بزرگ نظامی در مسکو، رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان و لهستان در سفر به اوکراین وارد کی‌یف شدند تا در نشستی با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، حمایت خود را از این کشور در برابر تهاجم روسیه اعلام کنند. هر چند که اروپایی‌ها برآنند تا چهره‌ای صلح طلب از خود در اوکراین به نمایش گذارند اما حقیقت آن است که رویکرد آنها در قالب جنگ افروزی خلاصه می شود چنانکه سران غرب از جمله، ماکرون رئیس جمهور فرانسه، استارمر نخست وزیر انگلیس رسما ادامه جنگ افروزی اوکراین را حمایت از تمدن و آینده اروپا عنوان کرده‌اند. اخیرا آلمان نیز رسما مخالفت خود را با آتش بس اعلام کرده بود. در این شرایط می‌توان گفت که تکرار ادعاهای ساختگی و جوسازی‌ها درباره موشک‌های ارسالی ایران به روسیه بخشی از توجیهات اروپا برای ارسال کمک‌های نظامی و ادامه دادن جنگ اوکراین است. بخشی از این بازی را نیز البته زلنسکی برعهده دارد چنانکه زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین از اعمال تحریم‌هایی علیه اتباع روس و شرکت‌هایی از کشورهای روسیه، چین، ایران و ازبکستان خبر داد.
بازی نخ‌نما در آستانه مذاکره
نکته قابل توجه در ادعاهای رسانه ای موشکی علیه ایران تقارن آن با زیاده خواهی جنون آمیز ویتکاف، نماینده آمریکا در مذاکرات غیر مستقیم هسته ای است که خواست آمریکا را برچیدن شدن تمام تاسیسات هسته‌ای ایران عنوان کرده است. همچنین روزنامه وال استریت ژورنال نوشت که دونالد ترامپ در یک نشست خصوصی با حامیان مالی خود در فلوریدا به آنها گفته است که «تنها در صورتی حاضر به رفع تحریم‌ها خواهد بود که برنامه هسته‌ای ایران به‌طور کامل برچیده شود».
همزمان نیز برخی اروپایی‌ها ادعاهای زیاده خواهانه و ایران هراسانه را مطرح کرده‌اند چنانکه نماینده اتحادیه اروپا در امور خلیج فارس مدعی شده است در برنامه هسته‌ای (ایران) شفافیت وجود ندارد و ما خواهان آن هستیم. اما ما کاملا از هرگونه مذاکره درباره اجرای پیمان منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای در منطقه استقبال و از آن حمایت می‌کنیم.
این جوسازی‌های موشکی علیه ایران در حالی مطرح می‌شود که شواهد امر از سوخته بودن زودهنگام اهداف آن حکایت دارد چرا که از یک سو سید عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد ایران، با لحنی صریح و قاطع اعلام کرد: «اگر هدف مذاکرات، محروم‌سازی ایران از حقوق هسته‌ای باشد، به صراحت می‌گویم که ایران از هیچ‌کدام از حقوق خود عقب نخواهد نشست.»