آیا کاخ سفید واقعا جنگ تعرفه‌ای علیه آلمان را متوقف می‌سازد؟!
پیاده‌روی ترامپ روی اعصاب ژرمن‌ها
حسین یاری
تحلیلگر حوزه روابط بین‌الملل
تماس تلفنی اخیر رئیس جمهورآمریکا و فردریش مرتز، صدراعظم آلمان، مولد گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌هایی در خصوص روابط برلین-واشنگتن بوده است. برخی تحلیلگران مسائل امنیتی و اقتصادی معتقدند باوجود عضویت هر دو کشور در پیمان آتلانتیک شمالی ( ناتو)، میان طرح آتش‌بس پیشنهادی ترامپ و رویکرد ژرمن‌ها در قبال جنگ اوکراین تعارضی جدی وجود دارد. فراتر از آن، ترامپ به‌سادگی قصد عقب‌نشینی در برابر برلین در جنگ تجاری را ندارد و همچنان در نگاه کلان خود، آلمان را کماکان به‌مثابه یک«رقیب تجاری»مورد شناسایی و تحلیل قرار می‌دهد. به عبارتی بهتر ترامپ و ایلان ماسک معتقدند مهار اقتصادی آلمان ، اصلی‌ترین گزینه برای آن‌ها در راستای محدودسازی قدرت مانور اقتصادی حوزه یورو و اتحادیه اروپا به شمار می‌آید. انهدام منظومه اقتصادی اروپا و فروپاشی حوزه یورو، هدف کلانی است که ترامپ آن را در مانیفست خود و همراهانش تثبیت کرده و همین مسئله، مانع از نگاه خوشبینانه مقامات اروپایی نسبت به انعطاف‌پذیری واقعی و عملیاتی رئیس جمهورجدید آمریکا در این آوردگاه اقتصادی و تعرفه‌ای کلان شده است.
ماجرای یک تماس تلفنی
فریدریش مرتز، صدراعظم جدید آلمان، دو روز پس از آغاز به کار خود در این سمت برای نخستین بار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا تلفنی گفت‌وگو کرد. مطابق آنچه شبکه آلمانی دویچه وله به نقل از دفتر صدراعظم آلمان نقل کرده، دو طرف در این گفت‌وگو بر حل‌وفصل سریع اختلافات تجاری تأکید کرده‌اند. بااین‌حال چنین روایتگری و ادعایی با توجه به رویکرد کلان ترامپ در تقابل اقتصادی با اتحادیه اروپا بسیار خوشبینانه به نظر می‌رسد! صورت‌مسئله این است که جنگ تعرفه‌ای کاخ سفید با بیشترین تأثیر بر صد کشوری که دارای بیشترین مراودات تجاری با آمریکا هستند در حالی آغاز شده است که آلمان نیز از آن در امان نمانده است. کاهش موقت تعرفه‌ها به 10 درصد، به معنای پایان این نبرد تجاری نبوده و بیشتر، پیش‌درآمدی برای برداشته شدن گام‌های تکمیلی در این روند به شمار می‌آید.
ایلان ماسک و ایده مهار همه‌جانبه برلین
در این معادله، نباید از نقش و جایگاه ایلان ماسک به‌سادگی عبور کرد. دولت کنونی آلمان متشکل از دو حزب سنتی ( سوسیال‌دموکرات و دموکرات مسیحی) است. این در حالی است که ایلان ماسک و ترامپ هر دو خواستار پیروزی حزب جایگزینی برای آلمان ( AFD ) و حضور آن در رأس معادلات قدرت در برلین بوده و هستند. در چنین شرایطی هرگز آمریکا اقدامی در مسیر کاهش تنش‌های اقتصادی با برلین صورت نخواهد داد. ماسک و ترامپ هر دو معتقدند که آلمان به‌عنوان قلب اقتصادی حوزه یورو، باید به‌صورت مستمر و دائمی با تنش‌های تعرفه‌ای ایجاد شده از سوی کاخ سفید دست‌وپنجه نرم کند زیرا بازگشت به نقطه صفر( قبل از آغاز جنگ تعرفه‌ای ) به معنای انهدام نقشه راه کلانی است که کاخ سفید در مواجهه با موجودیت اقتصادی اروپا طراحی کرده و قرار نیست تحت هیچ شرایطی از آن عقب‌نشینی کند. در این میان، ژرمن‌ها تصور می‌کنند همراهی آن‌ها با واشنگتن در پرونده‌هایی مانند نحوه پایان دادن به جنگ اوکراین می‌تواند مولد استثنائات و امتیازاتی برای آن‌ها جهت مهار جنگ اقتصادی واشنگتن شود اما چنین دیدگاهی حداقل در ذهن ایلان ماسک و ترامپ محلی از اعراب ندارد!
تعارفات دیپلماتیک و واقعیات موجود!
فردریش مرتز نیز به ترامپ اطمینان داده که ایالات‌متحده باگذشت ۸۰ سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، همچنان «دوست و شریکی غیرقابل جایگزین برای آلمان» باقی می‌ماند.این همان رویکردی است که آنگلا مرکل، صدراعظم دموکرات مسیحی اسبق آلمان نیز در دور نخست ریاست جمهوری ترامپ دنبال کرد و البته در پایان، چندان موفقیت‌آمیز نبود! اکنون برلین با دو معضل واقعی مواجه است:نخست اینکه دولت ائتلافی کنونی در برلین به‌مراتب از دولت مرکل ( در دور اول ریاست جمهوری ترامپ) حداقلی‌تر و ضعیف‌تر است. همان‌گونه که اشاره شد، ایلان ماسک نیز به صورتی کاملا آشکار از جایگزینی این دو حزب ائتلافی با حزب جایگزینی برای آلمان ( حزب ملی‌گرای افراطی طرفدار ترامپ در آلمان ) حمایت می‌کند. در چنین شرایطی ترامپ هرگز قصد ندارد به دولتی ضعیف که نسبت به حضور آن در برلین نیز دید مثبتی ندارد، امتیاز دهد.
مرتز واقعا امیدوار نیست!
از سوی دیگر، شدت و عمق جنگ تعرفه‌ای آمریکا علیه آلمان و دیگر کشورهای اروپایی نیز به‌مراتب نسبت به دور اول ریاست جمهوری ترامپ بیشتر است. سطح و گستره اعمال این تعرفه‌ها به گونه ای‌است که بسیاری از مناسبات کلان تجاری و صنعتی در خاک اروپا را هدف قرار داده است. در چنین شرایطی، واقع بینانه ترین گزینه در تشریح روابط دولت جدید آلمان و کاخ سفید، «مهار تنش‌های اقتصادی»است نه از بین بردن آن‌ها! صدراعظم جدید آلمان در این تماس تلفنی خواستار آن شده که اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده بر سر حذف کامل تعرفه‌ها به توافق برسند اما به نظر می‌رسد ترامپ به چنین درخواستی تن نمی‌دهد. ژرمن‌ها از دولت ترامپ خواسته‌اند که دو کشور، بیش‌ازپیش استانداردهای فناورانه یکدیگر را به رسمیت بشناسند و این فرآیند، به‌منظور تسهیل فنی و مقرراتی مبادله کالاها بین دو کشور گسترش یابد.بااین‌حال رئیس‌جمهور آمریکا نشان داده که چندان برای پیشنهادات جایگزین جنگ تعرفه‌ای
( آن‌هم در چنین سطحی) ارزش و اعتبار قائل نیست. کاملا گویاست که مرتز، قصد دارد با تقویت اصل وابستگی دو سوی آتلانتیک
( آمریکا-اروپا) به یکدیگر، فضایی برای تنفس اقتصادی برلین در بحبوجه جنگ تجاری جدید واشنگتن بازکند اما گارد کاخ سفید در این نبرد، بسته‌تر از حد تصور دولت آلمان است. نکته اساسی اینجاست که واشنگتن حتی در مذاکرات آتش‌بس در جنگ اوکراین، سه کشور اصلی عضو پیمان آتلانتیک شمالی یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس را نیز کنار گذاشته و به‌نوعی، اجازه حضور آن‌ها پای میز مذاکره را نداده است. پیاده‌روی ترامپ و ایلان ماسک بر روی اعصاب ژرمن‌ها قرار نیست حداقل در برهه کنونی به پایان برسد....