تحمیل قرارداد تعرفه‌ای دوسر باخت از سوی ترامپ به مدعیان اروپایی
چگونه کاخ سفید متحدانش را دوشید؟
فخرالدین اسدی
تحلیلگر روابط بین‌الملل
اروپائیان در شوک ناشی از توافق تعرفه‌ای با کاخ سفید به سر می‌برند! صورت‌مسئله گویاست:مقامات اروپایی در راستای جلوگیری از روند تصاعدی وضع تعرفه‌های گمرکی از سوی واشنگتن پای یک توافق بسیار بد را با دولت ترامپ امضا کرده‌اند. در این توافق نه‌تنها خبری از وضع تعرفه‌های صفر درصدی بر کالاهای اروپایی نیست بلکه دامنه گسترده‌تری از کالاهای اروپایی مشمول تعرفه‌های گمرکی آمریکا می‌شوند! تنها مزیت ظاهری این توافق در میزان اعمال تعرفه‌هاست:جایی که آمریکا میزان چنین تعرفه‌هایی را از 20 تا 30 درصد به 15 درصد کاهش داده است! نکته حائز اهمیت اینکه اروپا با پذیرش این توافق به این تعرفه‌ها در بلندمدت رسمیت داده و حتی اگر ترامپ کاخ سفید را ترک کند کماکان قاره سبز در تب‌وتاب ناشی از بحران تعرفه‌ها به سر خواهد برد!
توافقی که اصلا قابل دفاع نیست
اگرچه «اورزولا فن در لاین » رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا اصرار دارد که به بهترین توافق ممکن با آمریکا بر سر تعرفه‌ها رسیده اما رهبران دو اقتصاد بزرگ اروپایی در واکنش به توافق تجاری بروکسل و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هم‌نوایی تراژیکی را سر داده‌اند.فردریش مرتز، صدراعظم آلمان، گفت که این توافق «به‌صورت اساسی» امور مالی کشورش را «تخریب» خواهد کرد. فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه هم گفته که توافق چیزی همچون «تسلیم شدن» است.این اظهارات در حالی صورت می‌گیرد که طی چندروز اخیر مقامات آلمانی و فرانسوی ترجیح داده بودند در این خصوص سکوت کنند. اما اکنون زمان آشکارسازی ابعاد فاجعه‌بار این توافق فرا رسیده است. در این معادله «فن در لاین»که برخی تحلیلگران از آن به‌عنوان مهره اصلی بازی واشنگتن در اتحادیه اروپا یاد می‌کنند امتیازاتی به کاخ سفید داده که آورده‌ای جز «تراز منفی تجاری»برای اروپائیان نخواهد داشت!اروپائیان تصور می‌کردند پس از همراهی مطلق باسیاست‌های اقتصادی-نظامی دولت ترامپ در بطن پیمان ناتو ( پیمانی جمعی که 28 کشور اروپایی عضو آن هستند ) شاهد انعطاف‌پذیری خارق‌العاده آمریکا در مذاکرات تعرفه‌ای خواهند بود، اما آنچه هم‌اکنون حاصل شده بدترین سناریوی ممکن است!
خودکشی به‌جای مرگ!
در بقیه کشورهای عضو اتحادیه هم استقبال چندانی از توافق نشد اما بعضی از آن‌ها توجیه کرده‌اند که این توافق یک‌طرفه، با همه بدی که دارد از جنگ اقتصادی تمام‌عیار بهتر است.بنا به این توافق، بیشتر صادرات اتحادیه اروپا به آمریکا شامل 15 درصد تعرفه می‌شود. ترامپ پیش‌تر خواستار تعرفه‌ای 30درصدی برای اتحادیه اروپا شده بود. در قبال کاهش تعرفه‌ها، اتحادیه اروپا متعهد شده که از آمریکا انرژی تهیه کند و بعضی از مالیات‌ها بر واردات کالاهای آمریکایی را بردارد.به عبارت بهتر در اینجا دیگر تعرفه‌های صفر درصدی معنایی ندارد! به نظر می‌رسد اروپائیان از ترس مرگ به تب نیز راضی نشده‌اند:آن‌ها عملا خودکشی اقتصادی کرده‌اند تا مبادا با فعالسازی ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری مشترک خود اقدامی در مواجهه با این نبرد تعرفه‌ای صورت دهند!
توافق فاجعه‌بار در زمین گلف
رئیس کمیسیون اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا در باشگاه گلف ترامپ در اسکاتلند باهم دیدار کرده، به توافق رسیدند. پس‌ازآن دیدار، فن درلاین در مواضعی مضحکانه این توافق را «عظیم» توصیف کرد و ترامپ نیز (طبیعتا) مدعی شد که این توافق باعث نزدیکی بیشتر آمریکا و اتحادیه اروپا خواهد شد! استقبال رئیس‌جمهور آمریکا از توافقی که دارای سود یک‌طرفه برای واشنگتن و ضرر متقابل برای اروپاست چندان جای تعجب ندارد! بااین‌حال مقامات اروپایی شاهد شکل‌گیری منظومه‌ای هستند که تعهدات اقتصادی آن‌ها را در میان‌مدت و درازمدت نسبت به آن‌سوی آتلانتیک افزایش می‌دهد.
تصویب ذلیلانه یک توافق
نکته مهم‌تر به روند تصویب نهایی این توافق بازمی‌گردد. این توافق حالا باید به تصویب ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا برسد. هرکدام از این کشورها منافع مختلفی دارند و وابستگی اقتصادشان به صادرات به آمریکا هم با دیگری فرق دارد.هرچند هیچ‌کدام از این کشورها به نظر نمی‌رسد که بخواهند جلوی تصویب این توافق را بگیرند اما کسی هم برای تصویب این توافق ننگین جشن نگرفته است.فردریش مرتز، صدراعظم آلمان هشدار داده که اقتصاد آمریکا و کشورهای اروپایی بر اثر این توافق آسیب خواهد دید اما درعین‌حال گفته که تیم مذاکره‌کننده اتحادیه نمی‌توانستند دستاورد بیشتری در قبال رئیس‌جمهوری داشته باشند که می‌خواهد با شرکای تجاری عمده خود توازنی دوباره خلق کند.بایرو ،نخست‌وزیر فرانسه ، از این هم ناامیدتر بود. او در شبکه اجتماعی ايکس نوشت: «مردمی آزاد که بر اساس ارزش‌های مشترکشان اتحادی تشکیل می‌دهند تا از منافع مشترکشان دفاع کنند، اگر تن به تسلیم دهند آن روز برایشان، روزی تیره است.»
نخست‌وزیر مجارستان، «ویکتور اوربان»، که از هم‌پیمانان نزدیک آقای ترامپ است گفت که رئیس‌جمهور آمریکا ،فن در لاین ( رئیس کمیسیون اروپا) را یک لقمه چپ کرده است.پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا نیز گفته است که «بدون هیچ اشتیاقی» از این توافق حمایت می‌کند.
اروپا قدرت دفاع از منافع خود را ندارد
در هفته‌های اخیر که مذاکرات دو طرف داشت به نتیجه می‌رسید، بعضی از رهبران اروپایی می‌خواستند از «قانون ضداجبار اقتصادی» برای فشار بر ترامپ استفاده کنند. آن‌ها می‌خواستند با این روش دسترسی شرکت‌های آمریکایی به بازارهای اروپا را محدود کنند.اما با نزدیک شدن زمان اعمال تعرفه 30درصدی، اتحادیه اروپا از طرف اعضایش با آمریکا به توافق رسید. توافقی که ضررش کمتر از آن چیزی است که اول کار ترامپ پیشنهاد کرده بود اما در ماهیت ضررساز بودن آن کمترین شک و شبهه ای وجود ندارد. اروپا بازی را به بدترین نحو ممکن باخته است! حتی این توافق را نمی‌توان کنترل کننده خسارت تلقی کرد زیرا در بطن آن پذیرش اصل پرداخت خسارت از سوی اروپا تضمین شده است! کلیات توافق تصویب شده و قرار است که جزئیات آن بعدا در گفت‌وگوهای فنی قطعی شود.منتقدان داخلی این توافق در آمریکا نیز می‌گویند که قبلا و بدون تعرفه، صنایع مختلف ازجمله هوانوردی و داروسازی در دو طرف شکوفا شده بودند.به گفته آن‌ها این توافق چند «سیاست بد » را پابرجا نگه می‌دارد. ازجمله «سیاست‌های دیجیتال تبعیض‌آمیز» و «بازپرداخت‌های ناعادلانه در صنعت داروسازی».