حضور سران اروپا در کاخ سفید نشانه چیست؟
بازدارندگی با توهم نقش‌آفرینی جهانی
علی تتماج
تحلیلگر مسائل بین‌الملل
نشست ترامپ و زلنسکی رؤسای جمهور آمریکا و اوکراین در کاخ سفید در حالی برگزار شد که این دیدار از جنبه دو جانبه خارج و ترامپ با ادعای اقدام برای پایان جنگ اوکراین میزبان برخی سران اروپا بود. فریدریش مرتس، صدراعظم جمهوری فدرال آلمان و اورزولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، استارمر نخست‌وزیر انگلیس ، الکساندر استوب، رئیس‌جمهور فنلاند و... نیز در این نشست حضور داشتند.
خرج کردن ترامپ از کیسه اوکراین و اروپا
هرچند که اروپایی‌ها بر این ادعایند که به‌دنبال رسیدن به راهکاری برای هماهنگی با آمریکا جهت مقابله با روسیه و پایان دادن به جنگ اوکراین هستند، اما در عمل رفتار ترامپ نشان داد که آمریکا هیچ نگاهی به همراهی با آن‌ها ندارد و همچنان به چشم یک‌مهره برای اهدافش به آن‌ها می‌نگرد. این امر را در مواضع ترامپ می‌توان مشاهده کرد، چنانکه ترامپ در دیدار با زلنسکی و رهبران اروپایی در کاخ سفید گفت: ظرف یکی‌دو هفته آینده تکلیف جنگ اوکراین روشن می‌شود؛ یا راه‌حل پیدا می‌کنیم یا نبرد ادامه خواهد داشت. ترامپ بر این امر تأکید می‌کند که زلنسکی باید بداند که دیگر بازگشت به گذشته امکان ندارد و کی یف باید از بخش‌هایی از سرزمينش چشم‌پوشی نماید. این رویکرد کاسبکارانه ترامپ چنان است که او صلح را درگرو اقدام اروپا و اوکراین در دست کشیدن از حوزه سرزمینی عنوان می‌کند و سوی دیگر ادامه یافتن جنگ را نیز مشروط به خرید تسلیحاتی اروپا از آمریکا می‌داند. به‌عبارتی‌دیگر ترامپ رسما با این نشست نشان می‌دهد که آمریکا بنگاه خیریه نیست و اروپا و اوکراین بازیچه‌ای هستند که ترامپ به‌واسطه آن‌ها به دنبال رسیدن به جایزه صلح نوبل و اهدافش علیه روسیه و یک‌جانبه‌گرایی جهانی می‌باشد.
رویکرد کاسبکارانه ترامپ چنان است که او صلح را درگرو اقدام اروپا و اوکراین در دست کشیدن از حوزه سرزمینی عنوان می‌کند و از سوی دیگر ادامه یافتن جنگ را نیز مشروط به خرید تسلیحاتی اروپا از آمریکا می‌داند.
اروپای شکست‌خورده با نقاب پیروزی
مقامات اروپا در حالی در نشست کاخ سفید حاضر شدند که هرکدام به‌نوبه خود برآن بوده‌اند تا چهره یک ابر قهرمان از خویش به نمایش گذارند و چنان نشان دهند که اروپا بازیگری مستقل با اهداف و برنامه‌ای مشخص است که توان نقش‌آفرینی بین‌المللی دارد. در همین راستا کاترینا ماترنووا، سفیر اتحادیه اروپا در اوکراین حضور رهبران فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، فنلاند و رئيس کمیسیون اروپا در نشست واشنگتن را«پیامی روشن از وحدت و قاطعیت اروپا در حمایت از اوکراین» دانست. او تأکید کرد: «اروپا صلحی را نخواهد پذیرفت که به معنای تسلیم اوکراین باشد. همراه با آمریکا باید پوتین را به آتش‌بسی واقعی و سپس به صلحی پایدار وادار کنیم.»
دبیرکل ناتو (مارک روته) ورود ترامپ به تضمین‌های امنیتی را «یک پیشرفت بزرگ» خواند و نسبت به پایان جنگ ابراز خوش‌بینی کرد. صدراعظم آلمان (فریدریش مرتس) بر ضرورت دستیابی به آتش‌بس تأکید کرد و از رهبران خواست برای فشار بر روسیه اقدام کنند.رئیس‌جمهوری فنلاند (الکساندر استاب) گفت: در دو هفته اخیر بیشتر از سه سال و نیم گذشته در پایان جنگ پیشرفت داشته‌ایم. او نشست کاخ سفید را نمادی از همکاری اروپا و آمریکا دانست.
کارنامه سیاه اروپا
این سخنان به‌اصطلاح قدرتمندانه از سوی سران اروپا در حالی مطرح می‌شود که بررسی کارنامه اروپا در قبال جنگ اوکراین و تحولات جهانی بیانگر حقیقتی دیگر است و آن هیاهوهای بی‌حاصل و درنهایت تسلیم شدن است. نشست پوتین و ترامپ در آلاسکا در حالی برگزار شد که اروپایی‌ها پیش از نشست به‌شدت با آن مخالفت می‌کردند و مدعی بودند که نتیجه آن را نخواهند پذیرفت، اما درنهایت اروپایی‌ها از آن استقلال و با شتاب به دیدار ترامپ رفتند. در تعرفه‌های تجاری نیز اروپا ابتدا ادعای تلافی را سر داد، اما درنهایت به توافقی بسیار بدتر از اعمال تعرفه‌های با آمریکا تن داد که اروپا را به مهره‌ای در دستان آمریکا برای خرید انرژی و تسلیحات و نقش‌آفرینی جهانی مبدل سازد. با این توافق اروپا نه تنها از تعرفه‌ها استثناء نشد، بلکه به خواسته‌هایی تن داد که اروپا را به قعر نابودی می‌کشاند. در باب بودجه ناتو نیز اروپا ادعای همراهی نکردن سر می‌داد، درحالی‌که سرانجام با اختصاص 5 درصد تولید ناخالص داخلی موافقت کرد.
در سایر تحولات نظیر جنگ غزه و جنایات رژیم صهیونی و نیز مسئله هسته‌ای ایران نیز اروپا رسما رفتار مستقل و صحیحی نداشته و بازیچه‌ای در دستان صهیونیست‌ها و آمریکا بوده است. زنجیره این پرونده‌ها حکایت از آن دارد که اروپا دیگر توان بازیگری مستقل در جهان را ندارد و بازیچه‌ای است که درنهایت به‌رغم هیاهوهای بسیار و ژست‌های قدرتمندانه، تسلیم خواست آمریکا می‌شود. اکنون نیز سفر آن‌ها به آمریکا نه یک رویکرد مستقل و تصمیم‌ساز، بلکه صرفا یک نمایش برای ادامه قدرت‌نمایی ترامپ و سندی دیگر بر زوال نقش‌آفرینی اروپاست. اروپایی كه بابی مسئولیتی در قبال غزه و نیز همراهی بی‌منطق با آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران و نیز باج دادن در پرونده تعرفه‌ها، زمینه‌ساز تشدید زیاده‌خواهی‌های ترامپ از این اتحادیه شدند. سرنوشت شوم و سیاه اروپا نشان می‌دهد که تن دادن به خواسته‌های آمریکا نه‌تنها زمینه‌ساز رسیدن به اهداف و جایگاه جهانی نمی‌شود، بلکه زوال و از دست دادن هر روزه نقش‌آفرینی بین‌المللی را به همراه دارد. سرنوشتی که اروپا را نه از روی اقتدار، بلکه از روی حقارت به کاخ سفید کشانده و حضور آن‌ها و زلنسکی در نشست با ترامپ رسما تحقیر شدن آن‌هاست.