علی تتماج
آمریکا که هفتهها بود بر مسئله آتشبس غزه و البته لشکرکشی نظامی علیه ونزوئلا متمرکز بود ناگهان از ارائه طرحی 28 مادهای برای پایان دادن به جنگ اوکراین خبر داد و مدعی شد که نماینده این کشور به دنبال تدارکات اجرایی ساختن این طرح است. آمریکا تا به آنجا پیش رفته که حتی از نیاز اوکراین به برگزاری انتخابات سخن گفته و درعینحال تأکید دارد که کی یف گزینهای جز از دست دادن بخشهایی از سرزمین خود ندارد. زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین نیز رسما عنوان میکند که کشورش میان عزت ملی و روابط با آمریکا یکی را باید انتخاب کند و اکنون گزینهای جز همراهی با آمریکا ندارد.
سراسیمگی اروپائیان از طرح ترامپ
این مواضع بهاصطلاح صلح جویانه از سوی آمریکا در حالی مطرح میشود که درواکنشی قابلتأمل اروپاییها سراسیمه مواضعی تند علیه آن اتخاذ کردند. رهبران اتحادیه اروپا در واکنش به طرح 28 بندی دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ اوکراین، اعلام کردند: این طرح شامل نکات قابلتوجهی است، اما در شکل کنونی آن نمیتواند صلحی پایدار ایجاد کند و نیاز به بازنگری جدی دارد.رهبران اروپایی در بیانیه مشترکی که از سوی شورای اتحادیه اروپا منتشر شد، تأکید کردند: این طرح نقطه شروع خوبی است، اما تنها یک «پیشنویس» محسوب میشود.آنها همچنین درباره محدودیتهای پیشنهادی بر توان نظامی اوکراین ابراز نگرانی کردند و هشدار دادند: این موضوع میتواند کی یف را در برابر حملات آینده آسیبپذیر کند. اروپاییها در حالی بهصف بندی در برابر طرح ترامپ پرداختهاند که روند تحولات نشانگر مجموعه بحرانهایی است که اروپا در اوکراین و معادلات درون غربی با آن مواجه است که عملا شرایطی دشوار را پیش روی آنها قرار میدهد.
اروپا و پروندهای به نام رسوایی مالی
اروپاییها در حالی همچنان میلیاردها دلار کمک نظامی و مالی از پول مالیاتدهندگان را به اوکراین اختصاص میدهند که افشای فساد در ردههای بالای حاکمیتی اوکراین عملا اروپا را در وضعیت بحرانی پیش افکار عمومی قرار داده است. اوکراینی که نزدیک به چهار سال است صدها میلیارد دلار درحالیکه بسیاری از مردم اروپا در وضعیت نابسامان اقتصادی به سر میبرند، از اروپا دریافت کرده است بار دیگر با پرونده فساد و اختلاس مواجه شده است. چنانکه گزارشها نشان میدهد که نزدیکترین افراد به زلنسکی مبالغ سنگینی را صرف هزینههای شخصی کردهاند. اکنون اروپا در حالی از طرح آمریکا ناراضی است و بر حمایت از اوکراین اصرار میکند که هیچ پاسخی برای افکار عمومی درباره حمایت از ساختاری که فسادش برملا شده ندارد و واژگانی همچون خط مقدم مقابله با تهدیدات روسیه و یا بزرگنمایی آنچه حملات پهپادی برفراز شهرهای اروپا مینامد نیز توان سرپوش گذاشتن بر این رسوایی را ندارد.
اروپا در باتلاق اخراج از زمینبازی
نکته مهم آن است که ترامپ در حالی طرح 28 مادهای برای پایان جنگ اوکراین را مطرح کرده است که همچون طرحهای گذشته که نشستهای ریاض و ترکیه را رقم زد، نامی از اروپا برده نشده و صرفا توافقی میان روسیه و آمریکا میشود. حقارتی بزرگ که پسلرزههای آن برای بسیاری از سران اروپا کمتر از حضور تحقیرآمیز در کاخ سفید و شرمالشیخ در برابر ترامپ نخواهد بود. این مسئله چنان است که کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «در مورد طرح صلحی که میدانیم به رئیسجمهور زلنسکی ارائه شده، ما همیشه گفتهایم هر طرحی که بخواهد موفق باشد، باید با همراهی اوکراین و اروپاییها پیش برود. فشار باید بر متجاوز باشد، نه قربانی. پاداشدادن به تجاوز، تنها به تجاوز بیشتر منجر میشود.اتحادیه اروپا یک طرح ساده ۲ بندی دارد: حمایت از اوکراین و فشار بر روسیه» همچنین اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا اعلام کرد که سران اروپایی روز شنبه در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ در آفریقای جنوبی و همچنین در حاشیه اجلاس اتحادیه اروپا-اتحادیه آفریقا در آنگولا دیدار و درباره اوکراین گفتوگو خواهند کرد.وی تأکید کرد: ما صراحتا اعلام میکنیم که در مورد اوکراین هیچچیزی نباید در غیاب اوکراین انجام شود.
سران کشورهای اروپایی مانند «امانوئل ماکرون» رئیسجمهور فرانسه و «اولاف شولتس» صدراعظم آلمان با زلنسکی تماس گرفتند و بیانیهای مشترک صادر کردند. در این بیانیه آمده که «نیروهای مسلح اوکراین باید برای دفاع از حاکمیت این کشور آماده بمانند. هر توافقی نیاز به اجماع ناتو و اروپا دارد.». اروپاییها هر چند که به دلیل وابستگی اقتصادی، سیاسی و نظامی به آمریکا درنهایت عنوان کردهاند که در کنار طرحهای این کشور خواهند بود، اما مواضع مطرحشده نشانگر هراس اروپاییها از توافقی است که درنهایت انزوای جهانی اروپا را بیشازپیش خواهد کرد. بهویژه آنکه در طرح آتشبس در غزه نیز آمریکا رسما اروپا را حذف کرد و طراحی اروپاییها برای نمایش قدرت با اسنپ بک نیز با شکست همراه شد.
پیشروی روسیه و دستان خالی اروپا
یکی از مشکلات اصلی اروپا را دو راهی بازنده بودن در هر دو صورت صلح و جنگ تشکیل میدهد. اروپاییها بارها ادعا کردهاند که با اجماع سراسری با تکیه بر ابزار اقتصادی و نظامی توانستهاند مقابلهای جدی با روسیه داشته باشند، چنانکه اخیرا نیز از اعمال تحریمهای مشترک با آمریکا علیه روسیه و هزینه کرد میلیاردها دلار پولهای بلوکه شده روسیه برای جنگ اوکراین خبر دادهاند. طرح ترامپ در حالی مطرح شده است که رؤیاهای ضد روسی اروپا عملا در حال بر باد رفتن است چرا که از یکسو استقبال مسکو از طرح آمریکا میتواند خواست اروپا مبنی بر مشارکت واشنگتن در تحریمهای ضد روسی را معلق سازد که به دلیل ضعف اقتصادی اروپا عملا تحریمها علیه مسکو بینتیجه خواهد بود. از سوی دیگر پیشدستی روسیه در پذیرش طرح صلح مانعی بر سر سودجویی اروپا از داراییهایی بلوکه شده این کشور خواهد بود که نتیجه آن نیز استمرار هزینه کرد اروپا در اوکراین از جیب خود است که در شرایط کنونی عملا توان اجرای آن را ندارد. این شکستها برای اروپا زمانی سنگینتر میشود که روسها و شخص رئیسجمهور پوتین تأکید دارند که عملیاتهای نظامی تا تحقق تمامی اهداف متوقف نخواهد شد بهویژه آنکه گزارشهای میدانی از پیشروی سریع ارتش روسیه در اراضی اوکراین حکایت دارد. اروپا روند کنونی را یک رسوایی و شکست بزرگ برای خود میداند بهویژه آنکه در طرح ادعایی ترامپ اوکراین موظف به چشمپوشی از بسیاری از اراضی خود میشود که با ادعاهای اروپا مبنی بر اینکه حتی یک وجب از خاک اوکراین را به روسها نخواهد داد در تضاد است.
جنگافروزانی که نانشان آجر میشود
نگاهی به کارنامه اتحادیه اروپا نشانگر رؤیا پردازی برخی از اعضای اتحادیه در لوای جنگ اوکراین است که پایان جنگ عملا نابود کننده این روند خواهد بود از یکسو برخی اروپاییها همچون انگلیس، آلمان و فرانسه جنگ اوکراین را بهانهای برای توسعه توان هستهای و نظامی خود قرار داده و صدها میلیارد یورو را به این امر اختصاص داده و حتی قوانین سربازی اجباری در بسیاری از کشورها همچون آلمان در حال احیا شدن است از سوی دیگر اروپاییها که توان تأمین خواستههای سنگین اقتصادی آمریکا در ناتو را ندارد رؤیای ارتش مستقل اروپا در قالب«شنگن نظامی»را مطرح کرده است. پایان جنگ بهمنزله پایان بهانههای اروپاییها برای رسیدن به این رؤیاهاست لذا با هرگونه طرح صلحی که جنگ را پایان دهد مخالفت میکند.