پیرامون اصلاح نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده مطرح شد:
مالیــــات محور رشد منطقهای
گروه اقتصادی
به تازگی سیدعلی مدنی زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی در مورد راهکار این وزارتخانه برای هزینهکرد درآمد حاصل از مالیات بر ارزش افزوده جهت تامین زیرساختها در شهرهای کوچک، یادآور شد: هماکنون نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده مطلوب نیست بنابراین اصلاح این مهم را در قالب یک لایحه تنظیم و به مجلس تقدیم خواهیم کرد تا منابع حاصل از مالیات بر ارزش افزوده در اختیار شهرداری و دهیاری همان منطقهای قرار گیرد که مردم مالیات پرداخت کردهاند تا برای ایجاد زیرساختهای لازم استفاده کنند. بنابراین چنانچه این لایحه تصویب شود گامی اساسی در جهت برقراری عدالت اجتماعی در کشور برداشته خواهد شد. وزیر امور اقتصادی و دارایی، با اشاره به اقدامات وزارت امور اقتصادی و دارایی در جهت رفع کسری بودجه، اظهار کرد: رفع کسری بودجه در گروی افزایش منابع و کاهش هزینهها است و این در حالی است که این مهم از طریق جلوگیری از فرارهای مالیاتی و بهبود سیستمهای کنترلکننده برای شناسایی افراد و مراکزی که یا مالیات پرداخت نکرده یا محدود پرداخت میکنند، محقق میشود و در این صورت درآمدها افزایش پیدا کرده و به رفع کسری بودجه کمک خواهد کرد. در برآیند این موضوع میبایست عنوان بداریم که به طورکل نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده میتواند نقش مهمی در توسعه زیرساختها و عدالت منطقهای داشته باشد. بررسیها نشان میدهد نظام فعلی به طورعمده بر اساس جمعیت کلانشهرها طراحی شده و باعث شده سهم مناطق محروم و شهرهای کوچک از منابع مالیاتی ناچیز باشد. در حالی که کلانشهرها به دلیل تمرکز جمعیت و مصرف بالاتر، بیشترین مالیات را پرداخت میکنند، بازگشت این منابع به همان مناطق محدود است و فاصله اقتصادی میان استانها افزایش مییابد. کارشناسان اقتصادی معتقدند مالیات بر ارزش افزوده باید علاوه بر تأمین منابع ملی، به گونهای بازتوزیع شود که سهم استانهای تولیدکننده و مصرفکننده نیز دیده شود. این اقدام میتواند انگیزه سرمایهگذاری، امنیت اقتصادی و توسعه محلی را افزایش دهد و از عقبماندگی مناطق محروم جلوگیری کند. درحقیقت تمرکز دفاتر مرکزی شرکتها در تهران و چند شهر صنعتی، موجب شده حجم زیادی از مالیات در این مناطق وصول شود، در حالی که استانهای دیگر سهم واقعی خود را دریافت نمیکنند. بنابراین بازتعریف شاخصهای توزیع مالیات و توجه به سهم تولید، زیرساخت و محرومیت مناطق، میتواند عدالت اقتصادی و اجتماعی را تقویت کند. در نهایت نیز مطلوب است تا عنوان بداریم که مالیات بر ارزش افزوده تنها یک ابزار درآمدی نیست، بلکه ظرفیت بالقوهای برای توسعه متوازن کشور، تقویت تولید محلی و ارتقای رفاه اجتماعی به شمار میآید. بنابراین اصلاح سازوکار وصول و توزیع آن، یکی از ضروریترین اقدامات برای تحقق عدالت منطقهای و توسعه پایدار است؛ موضوعی که در ادامه، دیدگاهها و تحلیلهای کارشناسان و مسئولان میتواند ابعاد اجرایی و چالشهای آن را روشنتر سازد. دراین خصوص با جعفر قادری، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و سیاوش غیبیپور، کارشناس امورمالیاتی بهگفتوگو پرداختیم که در ادامه میخوانید.
سیاوش غیبیپور، کارشناس امور مالیاتی:
توزیع مالیات بر ارزش افزوده نیازمند بازتعریف است
سیاوش غیبیپور، کارشناس امور مالیاتی در گفتوگو با خبرنگار «رسالت» پیرامون اصلاح نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده بیان کرد: وقتی که در یک منطقه فراوانی مصرف کننده بیشتر است، به معنای آن است که کالای بیشتری مصرف میگردد. بنابراین در کلان شهرها به تبع مصرف بالاتر، مالیات بر ارزش افزوده بیشتری وصول میگردد. چنانچه قرار است این نوع مالیات بازگشت به همان منطقه بدارد، استانها و شهرهای کوچک و چهبسا محروم سهم بسیار ناچیزی پیدا خواهند کرد و بنابراین از مالیات بر ارزش افزوده چیزی نصیبشان نخواهند شد. اکنون مشابه چنین فرآیندی برای دهیاریها اجرا میگردد؛ به عنوان مثال فرض کنید ۳۰ درصد از فروش یک کالا مالیات بر ارزش افزوده دریافت میگردد و این مبلغ جمعآوری میشود و برحسب شاخص جمعیت میان شهرداری و دهیاریها تقسیم میشود. دراین فرآیند مناطق کوچک به موجب جمعیت پایین دچار مشکل میشوند. درحقیقت باید بگوییم که اینک شهرداریهای کوچک به موجب جمعیت پایین دچار مشکل هستند و اعتبارات کمتری دریافت میکنند. وی افزود: اکنون مالیات بر ارزش افزوده بر حسب توزیع جمعیت است. از آنجایی که جمعیت در کلان شهرها متمرکز است، سهم کلانشهرها از این فرآیند بیشتر خواهد بود. بنابراین مطلوب این است که نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده اصلاح گردد و براساس شاخصهای جدید طراحی شود. غیبیپور تصریح کرد: نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده درصورتی که با شاخصی جز شاخص جمعیت باشد، میتواند عدالت اقتصادی و اجتماعی را رقم بزند. این موضوع میتواند در بودجه نیز دیده شود.
او متذکر شد: اکنون مبنای توزیع عوارضی که در دهیاری و شهرداریها وصول میگردد، جمعیت است و دراین مسیر مناطق دورافتاده و محروم نیز دارای ضریب میباشند اما به موجب جمعیت پایین، سهم ناچیزی کسب میکنند.
وی یادآور شد: طی چندسال گذشته چند اقدام مالیاتی اصلاح و مصوب گشت. به عنوان مثال مالیات بر عایدی نفت حدود ۲ الی ۳ درصد مقرر گشت که در ابتدا عنوان شد برای استانهای نفتخیز است و سپس بیان گشت که مشمول مناطق محروم میشود اما درنهایت امروز مشاهده میداریم تغییری حاصل نگشته و چهره محرومیت نیز عوض نشده است. دلیل هم این است که سازوکار اجرایی و بهسازی به درستی صورت نمیگیرد و به موجب آنکه از پیش پروژه نیمه تمام وجود دارد، در صورت افزایش اعتبارات هم تغییر محسوسی صورت نمیگیرد و محرومیتزدایی رقم نمیخورد. وی در پایان این گفتوگو بیان کرد: نحوه توزیع مالیات بر ارزش میبایست دامنه بیشتری بدارد و بازتعریف شود تا مبرهن گردد که مالیات بر ارزش افزوده چه شاخصهایی خواهد داشت.
جعفر قادری، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس:
مالیات بر ارزش افزوده باید عادلانه توزیع شود
جعفر قادری، نماینده مردم شیراز و نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار «رسالت» پیرامون اصلاح نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده با اشاره به هزینهکرد درآمد حاصل از مالیات بر ارزش افزوده جهت تامین زیرساختها در شهرهای کوچک بیان کرد: اکنون مالیات بر مصرف برخی از کالاهای تولیدی در همان استانهای تولیدی وصول میشود، درحالی که این نوعی مالیات بر مصرف کننده است و میبایست در محل مصرف توزیع گردد. به عنوان مثال در فرآیند مالیات بر گاز یا فرآوردههای نفتی استانهای تنها تولیدکننده سهم میگیرند و برهمین اساس نیاز است تا قانون مالیات بر ارزش افزوده اصلاح شود.
وی با اشاره به سهم بالای وصول مالیات در استان تهران افزود: بخش عمدهای از مالیات بر ارزش افزوده کشور در تهران وصول میشود درحالی که تهران تولیدکننده بسیاری از این کالاها نیست و تمام سهم مصرف کننده را نیز دراختیار ندارد اما به موجب آنکه دفاتر و نمایندگی شرکتها در تهران است، مالیات در تهران وصول میشود. بیشک چنین روندی مطلوب نیست و منطقی نمیباشد چراکه مالیات باید متناسب با سهم استانها باشد.
قادری ضمن اشاره به نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده در استانهای کشاورزی و صنعتی تصریح کرد: مالیاتها میبایست متناسب با سهم استانها درنظرگرفته و وصول شود. اکنون نحوه توزیع مالیات بر ارزش افزوده در استانهای کشاورزی بسیار اندک و در استانهای صنعتی بسیار بالا است. بهطورحتم چنین سازوکاری غیرعادلانه است و ضرورت دارد تا این رویه اصلاح گردد و با تغییرات مثبت همراه شود
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان این گفتوگو با تاکید بر ضررت توزیع عادلانه مالیات همچنین خاطرنشان کرد: مالیات بر ارزش افزوده جای آنکه استانی توزیع شود، میبایست ملی توزیع گردد تا عدالت اجتماعی و اقتصادی میان استانهای کشور رقم بخورد.