سه ماهواره ایرانی ظفر ۲، پایا و کوثر ۱/۵ روز یک شنبه هفتم دی ۱۴۰۴ ساعت ۱۶:۴۸ به وقت تهران از پایگاه فضایی وستوچنی روسیه به فضا پرتاب شد. ماهوارهها در فاصله ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار میگیرند که مدار لئو نام دارد. عمر مفید این ماهوارهها بین ۲ تا پنج سال و این استاندارد جهانی است.ماهوارههای ایرانی پایا و ظفر ۲ نمونه ارتقاءیافته کوثر با موفقیت به مدار پرتاب شدند. این ماهوارهها از پایگاه فضایی وستوچنی روسیه و با ماهواره بر سایوز به مدار نزدیک زمین (لئو) تزریق شدند. پایا یکی از ماهوارههای ایرانی است که از فناوری هوش مصنوعی بهره میبرد و دارای دو سنجنده تصویربرداری با قدرت تفکیک ۵ متر سیاه و سفید و ۱۰ متر رنگی است. در ماهواره پایا، برای اولین بار در کشور، از فناوری تصویربرداری آیینهای استفاده شده و بر همین مبنا پیشرفتهترین ماهواره تصویربرداری بومی، محسوب میشود.
ماهواره ظفر ۲ نیز، یکی دیگر از ماهوارههای سنجشی ایران است که به دوربین تصویربرداری اپتیکی با دقت تفکیک مکانی ۱۵ متر مجهز است و برای پایش منابع طبیعی، کشاورزی، مدیریت بحران و بررسی زیست محیطی کاربرد دارد. نمونه ارتقایافته ماهواره کوثر هم با ماهواره بر سایوز به مدار با ترکیب قابلیتهای ماهوارههای نمونه اول کوثر و هدهد طراحی شده است. این ماهواره بومی، با ترکیب تصویربرداری سنجشی دقیق و ماژول ارتباطی اینترنت اشیاء، برای اهدافی، چون پایش زمین، کشاورزی هوشمند و کاربردهای تجاری فضایی در مدار نزدیک زمین قرار گرفت. همچنین شایان ذکر است تا بگوییم که بنا بر اعلام معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس پژوهشگاه فضایی ایران، سه ماهواره سنجشی که روز هفتم دی از پایگاه روسیه به فضا پرتاب شدند، توسط بخش خصوصی ساخته شدهاند. دراین خصوص وحید یزدانیان، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران بیان داشت: ماهوارههای سنجشی دادههای تصویری را با قدرتهای تفکیکی از ۱۵ متر تا کمتر از پنج متر مخابره می کنند و می توان با استفاده از این داده ها طیف گسترده ای از فعالیتها را برای آنها در کشور متصور بود. وی کاربرد این تصاویر را در کشاورزی، مدیریت منابع آب و محیط زیست یادآور شد و افزود: در مجموعه ماهواره های بومی که ما تاکنون پرتاب کردیم، این سه ماهواره هم به جمع آنها اضافه خواهند شد.
اقدام راهبردی در مسیر توسعه و اقتدار صنعت فضایی
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران درباره تفاوت این ماهواره ها با نمونه های پیشین اظهار داشت: این ماهوارهها در فاصله ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار میگیرند که مدار لئو نام دارد. وی با بیان اینکه عمر مفید این ماهواره ها بین ۲ تا پنج سال و این استاندارد جهانی است افزود: امیدوار هستیم بعد از این پرتاب شاهد افزایش عمر اسمی آن باشیم و با عمر بیشتری عملیاتی شوند. شرکت دولتی صنایع فضایی روسیه موسوم به روسکاسموس نیز اعلام کرد که موشک سایوز ۲/۱بی حامل ۵۲ ماهواره است. بنا بر اعلام این شرکت، این ماهوارهها شامل ماهوارههای شماره ۱ و ۲ آیست با وزن ۲ تن به عنوان ماهوارههای سنجش از دور برای ایجاد مدلهای دیجیتالی از زمین است. علاوه بر این، ماهواره بر سایوز، ۵۰ ماهواره دیگر از جمله سه ماهواره ایرانی را در مدار قرار میدهد. رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به پرتاب همزمان سه ماهواره ایرانی به فضا، این رویداد را گامی تازه و راهبردی در مسیر توسعه و اقتدار صنعت فضایی کشور دانست و بر ضرورت ترویج دستاوردهای فضایی و همراهی مردم و نخبگان در این مسیر تأکید کرد. دراین باره همچنین مطلوب است تا عنوان بداریم که مراسم پرتاب همزمان ۳ ماهواره ایرانی به فضا، در محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و با حضور سید ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و مسئولان سازمان فضایی ایران برگزار شد. این ماهوارهها درحالی با پرتابگر سایوز روسی به فضا پرتاب شدند که حاضران در کانون پرورش فکری به صورت ویدیوکنفرانسی شاهد این پرتاب بودند. سیدستار هاشمی عصر یک شنبه در آیین جشن ملی پرتاب سه ماهواره ایرانی با ماهواره بر روسی به فضا با اشاره به موفقیت ایران در صنعت فضایی اظهار داشت: این افتخار آفرینی صرفا به امروز باز نمی گردد و یک عقبه تاریخی دارد و شب بی خوابی های فراوانی شاهد هستیم تا به دستاورد بزرگی برسیم و این مسیر ادامه خواهد یافت. وی با تاکید بر اینکه امروز با ارسال سه ماهواره به فضا در حقیقت امید، دانش و جسارت ایرانی را به مدار زمین می فرستیم و این یک اتفاق بزرگ و مبارک است، اظهار داشت: توسعه صنعت فضایی با توجه به ابعاد این صنعت و کاربردی که در زندگی دارد، یک ضرورت است. وزیر ارتباطات با یادآوری اینکه یکی از موضوعاتی که در صنعت فضایی باید به آن توجه ویژه شود، بحث مدیریت زمین است، اظهار داشت: ماهواره های سنجشی که در مدار زمین قرار می گیرند، در زمینه مدیریت زمین بسیار کمک کننده هستند؛ تصاویری که ماهوارههای سنجشی به ایستگاههای زمینی مخابره می کنند، این امکان را می دهند که بتوانیم بحث زمین و آب را مدیریت کنیم.
توسعه ماهوارههای ناوبری در دستورکار است
هاشمی با بیان اینکه پایه های سنجشی دریافتی از این ماهواره ها می تواند در کشاورزی، برآورد سطح زیر کشت و شناسایی آفات نقش مهمی ایفا کند، ماهواره های مخابراتی را گروه دیگری از ماهواره های مورد نیاز کشور برشمرد و اظهار داشت: این ماهواره ها می توانند ارتباطات را به دورترین نقاط کشور ببریم و زیرساخت های ارتباطی را در مناطق صعب العبور برقرار کنیم. وی یکی از هدف گذاری های صورت گرفته در حوزه توسعه ارتباطات را برخورداری و اتصال همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار به شبکه پرسرعت ارتباطی برشمرد و افزود: برای تحقق این هدف بویژه در مناطق صعب العبور ناگزیر به استفاده از خدمات ماهوارههای ارتباطی هستیم. وزیر ارتباطات اظهار داشت: محور سوم توسعه صنعت فضایی پس از ماهواره های سنجشی و ماهواره های مخابراتی، توسعه ماهوارههای ناوبری است؛ برای هر سه این ماهواره ها، فعالان صنعت فضایی کشور برنامه های مفصلی را تدبیر کرده اند. هاشمی با تاکید بر اینکه ماهواره های کوثر و ظفر و پایا نتیجه کار جمعی هستند، تاکید کرد: این اتفاق مبارک حاصل تلاش بسیاری از شرکت های دانش بنیان است که ممکن است در این تصویر یا نما دیده نشوند، و پشت صحنهها هستند. وی با بیان اینکه با همکاری و هم افزایی اتفاقات بی بدیل و بی نظیری را در صنعت فضایی رقم زدیم، خاطر نشان کرد: صمیمانه از همه عزیزان در مجموعه وزارت دفاع و صایران، معاونت علمی و فناوری و همچنین بخش خصوصی تقدیر میکنم؛ چون یکی از دستاوردهای مهم صنعت فضایی، توجه به بخش خصوصی است و دلایل مفصلی برای آن وجود دارد.