اثرات انعقاد قراردادهای اجاره مسکن در بستر الکترونیک بررسی شد:
خودنویسی مالک و مستأجر برای جلوگیری از حضور دلالان
گروه اقتصادی
سامانه خودنویس از سوی وزارت راه و شهرسازی راه‌اندازی شده و براین اساس موجر و مستأجر می‌توانند با مراجعه به این سامانه به آدرس khodnevis.mrud.ir نسبت به تنظیم قراردادهایی بین یکدیگر به شکل کاملا رایگان اقدام کنند. به‌بیان‌دیگر این سامانه بدون دریافت هیچ‌وجهی از موجر و مستأجر باهدف تنظیم قرارداد و ارائه کد رهگیری راه‌اندازی شده و در دسترس شهروندان قرار دارد. براساس داده‌های موجود؛ سامانه ثبت قراردادهای معاملات املاک و مستقلات کشور (خودنویس) به شکل تمام‌وقت آماده خدمت‌رسانی به مراجعان به این سامانه است و در نسخه فعلی، تمام اقلام اجاره ملک اعم از مسکونی، غیرمسکونی، مالکیت حقیقی، مالکیت حقوقی و چند مالکی در دسترس قرارگرفته است.مطابق اظهارات مسئولان وزارت راه و شهرسازی؛در نسخه بعدی سامانه، فروش ملک نیز در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.به باور فعالان این حوزه اخذ رایگان کد رهگیری قرارداد املاک، سهولت و رابط کاربری آسان، در دسترس بودن و فعالیت ۲۴ ساعته سامانه، امنیت و دقیق بودن قرارداد و پشتیبانی برخط ازجمله ویژگی‌های سامانه خودنویس است.پیش‌تر نگرانی‌های از سوی مشاوران املاک وجود داشت تا کسب‌وکارشان دچار خلل نشود. به‌تازگی عباسی، معاون امور مسکن وزیر راه و شهرسازی بابیان اینکه سامانه خودنویس مشاوران املاک را بیکار نمی‌کند و اتفاقا کار برای مشاوران املاک بیشتر هم می‌شود گفت: باید خدمات مشاوران املاک تخصصی‌تر شود.عباسی با تأکید بر اینکه متقاضیان می‌توانند قراردادهای اجاره خود را در این سامانه ثبت کنند و این امکان به‌صورت ٢۴ ساعته و رایگان در اختیار مردم برای ثبت قراردادها قرارگرفته است ادامه داد: در فاز دوم موضوع اتصال مشاوران املاک به این سامانه مطرح شد و در این سامانه تنها مشاوران املاک مجاز می‌توانند ورود کنند و قرارداد منعقد کنند. املاک مجاز ازاین‌پس می‌توانند در سامانه خودنویس فعالیت کنند. معاون امور مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر اینکه مهم این است که ملک موردقرارداد باید پیش‌ازاین در سامانه املاک ثبت‌شده باشد اضافه کرد: در ١١ استان سامانه خودنویس برقرار است و سامانه قدیمی سدیگر در دسترس نیست اما همچنان مبایعه‌نامه‌ها در سامانه قدیمی ثبت می‌شوند. عباسی افزود: به‌صورت شبانه‌روزی این سامانه را رصد می‌کنیم و آخرین وضعیت تا این ساعت ٨٧ هزار و ۶٨ قرارداد اجاره به دو طریق متقاضی با متقاضی و همچنین مشاور املاک برای متقاضی در این سامانه ثبت شد. البته باید مدنظر داشت که با یک شاهد از طرف موجر و یک شاهد از طرف مستأجر این قرارداد منعقد می‌شود. مطابق با اظهارات او، شرط ثبت معاملات اجاره در سامانه خودنویس، ثبت اطلاعات ملکی در سامانه املاک و اسکان است. در سامانه ایران املاک مبتنی بر توکن بود، اما در سامانه جدید اقدامات مبتنی بر سیمکارت است و مشاوران املاک باید مجوزهای لازم را داشته باشند. گفتنی است که آمارهای منتشرشده از سوی معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که تا امروز ۸۷ هزار و ۶۸ قرارداد اجاره از طریق مردم با مردم یا مردم با مشاوران املاک مجوزدار، در سامانه خودنویس منعقدشده است و در ۱۱ استان یزد، سیستان و بلوچستان، کرمان، کرمانشاه، تهران، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، لرستان، فارس و بوشهر از دسترس خارج‌شده و قراردادهای اجاره تنها روی سامانه خودنویس منعقد می‌شود.
مزایای سامانه خودنویس و بسترسازی هوشمند برای معاملات اجاره
فعالان این حوزه براین باورند که با راه‌اندازی این سامانه بستر فعالیت برای مشاوران املاک وسیع‌تر می‌شود و آنان می‌توانند در سامانه مجوزها به‌صورت برخط مجوز دریافت کرده و فعالیت کنند.از طرفی دیگر به سبب نوع کارکرد این سامانه امکان فسخ و ویرایش قراردادها با توافق طرفین نیز وجود دارد. دیگر نکته حائز اهمیت این است که در صورتی که ملک به نام چند نفر باشد نیز پیش‌بینی لازم برای حضور همه مالکان و امضای قرارداد فراهم‌شده است. انواع قراردادهای اجاره اعم از مسکونی، تجاری، کشاورزی، اداری و غیره در این سامانه قابل ثبت است و افراد می‌توانند کد رهگیری رایگان دریافت کنند و بدین سبب امکان جعل و تقلب نیز کاهش پیدا خواهد کرد. در بررسی بیشتر این موضوع به گفت‌وگو با ایرج رهبر، رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران و حسن محتشم، عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.