حکم پرونده نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» صادر و ادعای شاکی بیاساس اعلام شد
تبرئه قهرمان
حکم دادگاه پرونده نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» براساس نظریات تخصصی سه تن از اساتید دانشگاه تهران، متخصص و مدرس در رشته حقوق مالکیت فکری و همچنین چهار کارشناس هنری رسمی که بهاتفاق ادعاهای شاکی را بیاساس و مردود اعلام کرده بودند، صادر و فیلم «قهرمان» از این اتهامات بهطور کامل تبرئه شد. در خبری که روابط عمومی اصغر فرهادی در اختیار رسانهها قرار داده درباره این حکم توضیحاتی به شرح زیر ارائهشده است:
به گزارش مهر پس از طرح شکایت از سوی هنرجوی سابق اصغر فرهادی (آزاده مسیح زاده) مبنی بر نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» و ادعای وی برای سهیم شدن در کلیه درآمدهای داخلی، خارجی و جوایز فیلم «قهرمان»، دادگاه به دلیل برخورد غیرتخصصی در مرحله بازپرسی و صدور کیفرخواست بدون ارجاع به کارشناسان مربوطه، موضوع را جهت بررسی جامع حقوقی در سه مرحله جداگانه به کارشناسیهای تکنفره و سهنفره و درنهایت به هیئت سهنفرهای از اساتید دانشگاه تهران متخصص در حوزه کپیرایت، ارجاع کرد. هر هفت نفر متخصص، پس از بررسیهای جداگانه از محتویات پرونده و تحلیل جوانب حقوقی و هنری موضوع، ادعاهای شاکی (آزاده مسیح زاده) را فاقد اعتبار تشخیص داده و اتهامات وارده به سازنده فیلم «قهرمان» را ماهیتا بیاساس دانستند.
در حکم صادرشده بر مبنای نظریات کارشناسان رسمی و متخصصان دانشگاهی، ضمن تشریح مفصل مبانی حقوقی و هنری و با بررسی فیلم «قهرمان» و هر سه نسخه متفاوت مستند شاکی و همچنین دهها ساعت تصاویر ورکشاپ اصغر فرهادی، با قاطعیت تأکید شده است که ساخت هر فیلم یا اثر هنری با الهام از یک اتفاق واقعی یا اخبار منتشرشده از آن، کاملا بلامانع است زیرا یک اتفاق واقعی و اخبار آن جزو حوزه عمومی (پابلیک دومین) و متعلق به همگان است و حق استفاده از آن در انحصار هیچکس نیست و این امری کاملا پذیرفتهشده و بدیهی در تمام دنیاست.
مستند شاکی (آزاده مسیح زاده) برگرفته از یک اتفاق واقعی و اخبار منتشرشده از آن در روزنامههای جام جم، ایران و سایت تیترآنلاین به تاریخهای ۳ /۲ /۱۳۹۱ و ۴ /۲ /۱۳۹۱ و همچنین گزارش خبری سیمای استان فارس است و صِرف خواندن و بازگو کردن یک خبر منتشرشده برای هیچ شخصی، حق مالکیت ایجاد نمیکند. بنابراین تشابهات بین این ۲ فیلم مستند و داستانی از یکسو از منبع مشترک ۲ اثر در واقعیت و اخبار رسانهها و از سوی دیگر از آموزسشها و سبک و سیاق مدرس ورکشاپ اصغر فرهادی ناشی شدهاند و با قطعیت میتوان گفت که هیچگونه تخلف و نقض حقوقی اتفاق نیفتاده و ادعاهای مطرحشده کاملاَ مردود هستند.
در بخشی دیگر از نظریات کارشناسی تأکید شده که شاکی از مجموع دهها ساعت تصاویر جلسات ورکشاپ اصغر فرهادی، فیلمی یکساعته مونتاژ کرده که در آن جرحوتعدیلهای یکجانبهای صورت گرفته و تنظیم به نفع شده و تفاوت فاحشی بین تصاویر اصلی ورکشاپ و فیلم ارائهشده توسط شاکی به بازپرس در مرحله تحقیقات وجود دارد؛ لذا این فیلم مونتاژ شده از جلسات ورکشاپ که مبنای اصلی صدور کیفرخواست قرارگرفته، نامعتبر تشخیص داده میشود.
همچنین طبق بررسی مدارک پرونده و تصاویر ضبطشده از ورکشاپ، محرز شد که طرح روایی، ساختار، نوع برخورد با سوژهها، نوع روایت، نحوه به چالش کشیدن ادعای سوژهها، جای قرار گرفتن دوربین، نوع کادربندی، روشهای برخورد اولیه و ثانویه با سوژه مستند، فضاسازی بهینه و حتی پایانبندی (پایان باز) و بسیاری دیگر از عناصر تشکیلدهنده فیلم مستند از طرف فرهادی به هنرجو ارائه و آموزش دادهشده است، که کلیه آموزشها در فیلم مونتاژ شده از جلسات ورکشاپ توسط شاکی حذفشده است. بر همین اساس، طرح ارائهشده به هنرجو از جانب فرهادی، فراتر از یک ایده و طرح اولیه و خام بوده و درواقع نوعی پترن است که چارچوبی کامل برای شکل گرفتن روایت در مستند بوده و راهنماییهای جزبهجز مدرس و تأثیرات مستقیم او در ساخت مستند مذکور کاملا مشهود است.
در بررسیهای صورت گرفته تصریحشده که فیلم «قهرمان» به لحاظ مفهوم، داستانپردازی، ساختار، شخصیتپردازی، اجرا و تمامی عناصر خلاقه هنری موردبحث در حوزه حقوق مؤلف مسیری کاملا مستقل و متفاوت از مستند - و حتی همان اتفاق واقعی و اخبار منتشرشده - را طی میکند و از هیچ زاویهای اتهام نقض کپیرایت به آن وارد نیست.»