اگر نگاهی به نقشه گسترش و استفاده از زبان فارسی در طول تاریخ بیندازیم، با کاهش تدریجی میزان قلمروی این زبان و به‌تبع، افراد مسلط به آن طی دو سده اخیر مواجه می‌شویم؛ امری که سبب شده گستره عظیم زبان فارسی از محدوده عراق تا چین، عمدتاً به ایران، مناطقی از تاجیکستان و افغانستان محدود شود.
به گزارش تسنیم، در دنیای امروز که عوامل اقتصادی و سیاسی، بیش از هر زمان دیگری بر زبان و فرهنگ تأثیرگذار است، بیم آن می‌رود که محدوده زبان فارسی ازآنچه امروزه شاهدش هستیم، کوچک‌تر و دایره تنگ‌تری را شامل شود. رقابت‌های جهان امروز در حوزه اقتصادی و سیاسی سبب شده دیگر انتخاب زبان دوم، نه به‌حسب علاقه که بیشتر به‌حسب آینده‌نگری از وضعیت فردای جهان صورت گیرد. در این شرایط وضعیت زبان فارسی در جمع زبان‌های پرقدرتی چون چینی و انگلیسی به‌چه‌صورت است؟ آیا زبان فارسی با پشتوانه‌‌ای کهن از فرهنگ و تاریخ، هنوز برای مردمان عصر تکنولوژی جذابیت دارد و اگر دارد، ما چه کرده‌ایم تا این زبان را بیشتر معرفی و دایره نفوذش را وسیع‌تر کنیم؟
ایران و شبه‌قاره هند از دیرباز روابط فرهنگی و بازرگانی گسترده‌ای داشته‌اند. پیشینه این روابط به دوران مهاجرت آریایی‌ها برمی‌گردد؛ زمانی که این دو ملت، شاخه هند و ایرانی را تشکیل می‌دادند و زبان، مذهب و نژادی یگانه داشتند. باگذشت زمان، این دو ملت در دو اقلیم جداگانه ساکن شدند و منش‌ها و خلق‌وخوی آنان نیز دگرگون شد. بااین‌حال، مبانی مشترک زبانی و نژادی و فرهنگی آنان هرگز از هم نگسیخت. اسطوره‌ها و انگاشته‌های مشترک ایرانیان و هندوان از همان زمان شکل گرفت. با تشکیل حکومت‌های هخامنشی و اشکانی و ساسانی، پیوندهای زبانی و فرهنگی میان این دو قوم ادامه یافت که تاریخ‌نویسان شواهد فراوانی از آن به دست داده‌اند.
زبان فارسی 800 سال بر تارک اندیشه، روابط، سیاست، اقتصاد و فرهنگ مردم هند حاکمیت داشت. به‌گونه‌ای که کلیه آثار مهم فرهنگی، مذهبی، سیاسی، ادبی، مکاتبات، اسناد شخصی و دولتی و احکام قضائی هند به زبان فارسی نوشته می‌شد و مدت‌های مدیدی، این سرزمین مهد پرورش شعر و ادب فارسی بود. آثار گرانبها و نسخ خطی بسیار ارزنده موجود در هند، حکایت از این واقعیت دارد. در طول زمان، سایه زبان فارسی در این کشور کمرنگ شد و انگلیسی‌زبان رسمی این کشور شد. بااین‌حال علاقه‌مندان بسیاری به زبان فارسی در این کشور پهناور وجود دارند که چراغ کم‌سوی زبان فارسی را در سرزمین هفتادودوملت روشن نگه‌داشته‌اند.این درحالی است که طی ماههای اخیر تحرکاتی در حوزه زبان فارسی در کشور هند رخ‌داده است، تحرکاتی که سرمنشأ آن با سند 2020 آموزشی این کشور و تصویب ورود فارسی به مدارس هند از سوی دولت این کشور آغاز شد. قانونی که اجرای آن چشم‌انداز درخشانی را پیش روی آینده زبان فارسی در این سرزمین می‌گستراند و البته ایران نیز در این میان نقش مهمی ایفا می‌کند چه در اعزام اساتید و چه در ارسال محتوا. باید دید ایران و نهادهای متولی آموزش زبان فارسی از این فرصت چه استفاده‌ای خواهند کرد؟
در ماههای اخیر مسئولانی از ایران برای توسعه روابط فرهنگی بر محور زبان فارسی به هند رفته و دیدارهایی با اساتید زبان فارسی در این کشور داشتند، ازجمله این مسئولان غلامعلی حداد عادل، رئیس بنیاد سعدی است، بنیادی که در سال 2012 به‌منظور تقویت و گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور و بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌‌های موجود داخل و خارج از کشور در ایران تأسیس شد تا مدیریت راهبردی و اجرای فعالیت های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و رسانه‌ای را در حوزه زبان و ادبیات فارسی در سطح بین‌المللی عهده‌دار شود.