سعید سبحانی
تحلیلگر حوزه روابط بین‌الملل
درحالی‌که مقامات ارشد پیمان آتلانتیک شمالی همچنان زلنسکی و ارتش اوکراین را به ادامه جنگ در برابر روسیه تشویق می‌کنند، تحولات میدانی نبرد همچنان به ضرر کی‌یف پیش می‌رود.نیروهای روسیه دست‌کم در سه‌نقطه در امتداد جبهه شرقی اوکراین به دستاوردهای بیشتری دست‌یافته و ازجمله برای نخستین بار در چند ماه گذشته در شمال منطقه خارکیف پیشروی کرده‌اند.در این میان، مقامات اوکراینی راهکار مواجهه مؤثر با روسیه را دریافت تسلیحات پیشرفته‌تر از سوی آمریکا و بازیگران اروپایی ناتو می‌دانند، اما مخالفت‌های داخلی ( ازجمله مخالفت بسیاری از نظامیان ارشد کشورهای عضو ناتو) با این مسئله سبب شده است تا عملا تحول خاصی در میدان نبرد حداقل به سود اوکراین رخ ندهد. فراتر از آن، شکست ضد حمله اوکراین علیه روسیه، تصرف باخموت و آودیوکا و هم‌اکنون پیشروی‌هایی که در شمال خارکیف صورت گرفته، بیانگر آن است که گفتاردرمانی رسانه‌ها و مقامات سیاسی غرب در قبال جنگی که خود آتش‌افروز آن بوده‌اند فایده چندانی ندارد.
پیشرفت‌های روزانه روسیه
شبکه خبری سی‌ان‌ان در تحلیلی می‌گوید پیشرفت‌های تاکتیکی روسیه اکنون روزانه است و نشان‌دهنده سرعت جدید در میدان جنگ از زمان سقوط شهر صنعتی آودیوکا در ماه فوریه است.این گزارش نشان می‌دهد که سرعت تحولات میدانی به گونه ایست که قدرت ابتکار عمل تاکتیکی را از سوی کی‌یف سلب کرده است. فراتر از آن، ورود هر یک از اعضای پیمان آتلانتیک شمالی به صحنه جنگ ( آن‌هم به‌صورت مستقیم و رسمی) منجر به گسترش دامنه نبرد در خاک اروپا می‌شود. موضوعی که حداقل برای برخی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی خط قرمزی پررنگ و غیرقابل‌قبول به شمارمی‌آید. برخی اعضای ناتو مانند مجارستان درصدد هدایت تحولات نبرد به‌سوی مذاکرات نهایی کی یف-مسکو و انعقاد پیمان آتش‌بس دائمی میان طرفین هستند.برخی اعضای دیگر مانند آمریکا، لهستان و انگلیس رویکرد رادیکال‌تری در تقابل با مسکو دارند و پاریس و برلین نیز به‌مانند همیشه، رویکرددوگانه و ریاکارانه‌ای را در این خصوص در پیش‌گرفته‌اند، ماکرون و شولتس از یک‌سو مدعی تقابل مستقیم میدانی با روسیه شده و از سوی دیگر، در حوزه دیپلماسی پنهان سیگنال‌های بازدارنده‌ای را خطاب به کاخ کرملین مخابره می‌کنند. همین مسئله سبب شده است تا حتی زلنسکی نیز رویکرد حمایتی اعلامی برلین و پاریس را چندان جدی نگیرد.
شبکه سی ان ان، در گزارش اخیر خود مدعی شده است که دستاوردهای روس‌ها عموما اندک هستند، از چند صد متر قلمرو تا شاید حداکثر یک کیلومتر، اما معمولا این دستاوردها به‌طور همزمان در چندین مکان اتفاق حاصل می‌شود.به عبارت بهتر، این شبکه رسانه‌ای بر روی هم‌زمانی و توازی پیشرفت‌های عملیاتی روسیه در شرق اوکراین متمرکزشده و آن را نشان‌دهنده ایجاد نوعی موازنه میدانی به سود مسکو قلمداد می‌کند. با عقب‌نشینی نیروهای اوکراین و تلفات انباشته‌شده از آن‌ها، وبلاگ‌نویسان نظامی مانند میروشنیکوف و پایگاه دیپ‌استیت اطلاع‌رسانی رسمی اوکراین را هدف گرفته و نیروهای مسلح را به اطلاع‌رسانی غیرواقعی فزاینده از میدان نبرد متهم کرده‌اند.
در دونتسک چه اتفاقی رخ‌داده است؟
در همین حال، تلفات اوکراین با انتقاد وبلاگ‌نویسان نظامی بانفوذ و تحلیلگران این کشور از اخبار رسمی نبرد نیروهای مسلح در جبهه همراه شده است.یکی از جبهه‌های اصلی که روسیه در آن فعالیت بیشتری دارد، منطقه دونتسک است.
گروه نظارتی دیپ‌استیت اوکراین که اخبار تحولات روزانه در مواضع خط مقدم را منتشر می‌کند، نیروهای روسی را نشان می‌دهد که در هشت نقطه مختلف در امتداد ۲۰ تا ۲۵ کیلومتر خط مقدم در یک بازه ۲۴ ساعته پیشروی کرده‌اند.وبلاگ‌نویسان نظامی هر دو طرف گزارش داده‌اند که نیروهای روسی از یک مسیر آبی عبور کرده و شهرک‌های سمنیوکا و بردیچی را تحت کنترل درآورده‌اند. این خبر را الکساندر سیرسکی، رئیس ارتش اوکراین در تلگرام تأيید کرد. سیرسکی گفت که روسیه تا چهار تیپ را در عملیات تهاجمی در این منطقه مستقر کرده است.چند کیلومتر آن‌سوتر در شمال، سولوویو نیز اکنون در دست روس‌ها گزارش‌شده است و وضعیت سکونتگاه کوچک کرامیک نیز تا حدی همین‌طور است.میروشنیکوف ،وبلاگ‌نویس نظامی اوکراینی نوشت: «عقب‌نشینی در منطقه عملیاتی دونتسک ادامه دارد.»
هدف‌گذاری جدید روسیه
اندکی بیشتر به سمت جنوب، نیروهای روسی نیز در شهر صنعتی کراسنوگریوکا پیشروی می‌کنند و از جنوب و شرق وارد می‌شوند.درگیری شدید در اطراف کارخانه بزرگ آجر این شهر گزارش‌شده است. یک وبلاگ‌نویس نظامی روسی درباره اهمیت این نبرد نوشت: «آزادسازی کارخانه آجرنسوز درواقع به معنای سقوط استحکامات کراسنوگریوکا است، زیرا حومه شمالی شهرک ساختمان‌های خصوصی هستند که در صورت سقوط کارخانه، دفاع از آن‌ها بسیار دشوار خواهد بود.»
درجاهای دیگر، حدود ۱۸۰ کیلومتر به سمت شمال نیز نیروهای روسیه اولین موفقیت‌های خود را در طول تقریباسه ماه در امتداد بخشی از خط مقدم که به منطقه خارکيف می‌رسد، به دست آورده‌اند.سخنگوی ارتش اوکراین وضعیت نیروهای روسی حاضر در آنجا را بسیار فعال‌تر توصیف کرده و دیپ‌استیت پیشروی روسیه را بین یک تا دو کیلومتر به سمت روستای کیسلیوکا ارزیابی کرد.روسیه آخرین بار در اواخر ژانویه و اوایل فوریه بود که در منطقه به دستاوردهای کوچکی دست‌یافت، اما دیپ‌استیت پیشروی جدیدی بین یک تا دو کیلومتری به سمت روستای کیسلیوکا را مشاهده کرده است. به‌طورکلی، خطوط مقدم جبهه در این منطقه از زمانی که اوکراین در اواخر تابستان ۲۰۲۲ بخش بزرگی از قلمرو منطقه خارکیف را بازپس گرفت، نسبتا پایدار بوده است.
همان‌گونه که مشخص است، روس‌ها به گسترش برتری میدانی خود در جنگ با اوکراین ادامه می‌دهند.بدیهی است که همین مسئله، معادلات محیطی و فرامتنی جنگ را نیز به سود مسکو رقم خواهد زد و در مذاکرات احتمالی بر سر صلح نهایی، قدرت مانور ناتو را در تقابل با کاخ کرملین محدودتر می‌کند.در این میان، نوعی سردرگمی راهبردی و میدانی مفرط در میان اعضای پیمان آتلانتیک شمالی مشاهده می‌شود که درآینده‌ای نزدیک می‌تواند زمینه‌ساز منازعه‌ای آشکار و تمام‌عیار در آشیانه ناتو باشد.
هم‌اکنون بخش اعظمی از اختلافات و منازعات درون آتلانتیکی به‌صورت پنهان رقم می‌خورد اما تعمیم آن به حوزه آشکار، کاملا قابل‌تصور است. در این میان اصلی‌ترین بازنده جنگ اوکراین، غرب‌گرایانی هستند که بر روی ثمره بازی مستقیم در زمین ناتو حسابی ویژه بازکرده بودند....