اربعین صیحهای زمینی است که اراده جهان تشیع را برای مقابله همهجانبه با طاغوت بینالمللی به نمایش میگذارد
اربعین؛ پیشدرآمد قیام
گروه فرهنگی
تاریخ شیعه، یکی از غمانگیزترین تاریخ های جهان است. داستان ظلم و طرد این مکتب که درواقع همان اسلام حقیقی است، از زمان حیات پیامبر آغاز شد. جریان نفاق در همان زمانی که رسول خدا زنده بودند به انحای گوناگون از زیر بار پذیرش ولایت حضرت سرباز میزدند. ازآنجاکه ولایت ستون فقرات شیعه یا اسلام ناب است، میتوان تاریخ مبارزه با شیعه را به عصر خود رسول خاتم نسبت داد؛ اما اولین گام که به معنای مقابله تمامعیار با این مکتب بود، در سقیفه برداشته شد. ماجراهای پس از رحلت رسول خاتم که درنهایت به شهادت حضرت صدیقه طاهره سلامالله علیها منجر شد، اولین صحنه از شیعهستیزی دستگاه جور و طاغوت است. مقاومت نظام تاریکی از گسترش نور حق تا آنجا پیش رفت که ظهور و بروز امام معصوم دیگر ممکن نبود و پس از چندی، او حتی با نایبانی اسمورسمدار و مشخص نیز نمیتوانست با شیعیان خود در ارتباط باشد.
شیعه در عصر غیبت هم همواره در تقیه، انزوا و مظلومیت بود. نقطه عطف پایان انزوای تشیع، روی کار آمدن سلسله صفویه در ایران بود. صفویه هرچند بهجز برهههایی خاص یک سلطنت پادشاهی به شمار میآمد و نمیتوانست نماینده یک حکومت شیعی باشد، اما با رسمی کردن مذهب شیعه در ایران، چرخشی عظیم در تاریخ این مکتب ایجاد کرد. حالا دیگر در پهنای مملکتی به گستردگی ایران هیچ شیعهای از ابراز عقاید خود نمیترسید و این خود موفقیت بزرگی برای این شریعت مظلوم بود. همچنین تظاهر تمام شاهان در سلسلههای بعدی به تشیع (خواه عمل و اعتقادشان کاملا واقعی بود یا نبود) و احترام دستگاه حاکمه بر علمای شیعه، زمینه را برای قیامهای راهبردی و مهم شیعی فراهم کرد؛ قیامهایی که درنهایت به شکلگیری حکومت ولایتفقیه در ایران منجر شد و دومین نقطه عطف در تاریخ شیعه رقم خورد. ازآنپس شیعه مکتبی بود که در قامت یک حکومت میتوانست از خود در برابر تمام جهان دفاع کند. اگر شیعیان تا پیش از صفویه تحت سلطه استبداد داخلی بودند، حالا حکومت شیعه در برابر استکبار جهانی قد علم کرده بود. شیعه با ناکام گذاشتن صدام در نابودی نظام تازهتأسیس اسلامی در ایران نشان داد باید بهعنوان یک ایدئولوژی سیاسی در عرصه جهان به رسمیت شناخته شود. همچنین با ناکام ماندن ایالاتمتحده و رژیم غاصب صهیونیستی در پدید آوردن نظم غربی-عبری در منطقه در جریان جنگ سوریه و غائله داعش، شیعه تبدیل به یک جریان قدرت شد که مناسبات بینالمللی را تحت تأثیر قرارداد. یکی از نمادهایی که آغاز قیام جهانی شیعه را اعلام میکند، مراسم پرشکوه زیارتالأربعین است. لشکری میلیونی که در قلب غرب آسیا با بیشمار پرچم، به سمت نقطهای میروند که مهمترین ظلم جهان روی داد. این صیحهای زمینی است که اراده جهان تشیع برای مقابله همهجانبه با طاغوت بینالمللی را به نمایش میگذارد.
به گزارش مهر ،پیادهروی برای زیارت ائمه معصومین (علیهمالسلام) و بزرگان از قدیم مرسوم بوده و نیاز به زمان و فرهنگ خاصی ندارد. حضرت آدم هزار بار با قدمهایش به زیارتخانه خدا رفت. قیصر پادشاه روم باخدا پیمان بسته بود که هرگاه درنبرد با امپراتوری ایران پیروز شود، به شکرانه این پیروزی بزرگ، از مقر حکومت خود (قسطنطنیه)، پیاده به زیارت بیتالمقدس برود و پس از پیروزی، به نذر خود عمل کرده و پای پیاده رهسپار بیتالمقدس شد. جابر بن عبدالله انصاری از اصحاب پیامبر (ص) و سپس کاروان اسرای کربلا اولین افرادی هستند که سال ۶۱ هجری با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) رفتند.
شرفیابی به بارگاه ائمه معصومین (علیهمالسلام) با توجه به قرنهای گوناگون اسلامی و بهمقتضای حکومتهای مختلف در زمانها و مکانهای مختلف دچار سختیهای فراوان و فراز و نشیب بوده است. شیخ میرزا حسین نوری در قرن چهاردهم هجری که مراسم راهپیمایی اربعین حسینی به فراموشی سپردهشده بود برای اولین بار در عید قربان به پیادهروی از نجف تا کربلا اقدام میکند که ۳ روز درراه بوده و حدود ۳۰ نفر از دوستان و اطرافیانش او را همراهی میکردهاند. بنا برنوشتههای تاریخی شیخ بزرگوار تقریباهرسال این مراسم را انجام میداده و اهمیت خاصی به این مراسم قائل بوده است.
ایشان آخرین بار در سال ۱۳۱۹ هجری با پای پیاده به زیارت حرم اباعبدالله حسین (ع) رفته است.
امام موسی صدر، رهبر شیعیان لبنان که در شهریور ۱۳۵۷ توسط صهیونیستها ربوده و ناپدید شد، یکی از شیفتگان مراسم پیادهروی از نجف به کربلا بود. مرحوم آیتالله سید محمدعلی موحد ابطحی، یکی از عالمان بزرگ اصفهان که در نجف با امام موسی صدر هم بحث بود، گفته است: «وقتیکه امام موسی صدر همراه ما با پای پیاده از نجف به کربلا میرفت، در این سفر، حضوری عاشقانه داشت و در وقت دعا و زیارت عاشورا، از همه باحالتر بود و هنگام گریه، چشمانش از شدت گریه سرخ میشد و وقتی نوبت ذکر مصیبت و خواندن اشعار و نوحهسرایی به او میرسید، باحال جان کاهی در مصیبت اهلبیت (ع) اشعار فارسی و عربی فصیحی میخواند و هنگام کار و حمل اثاثیه سفر، وی بیش از همه کار میکرد و هنگام شوخی و مزاح، مزاحهایی بیان میکرد که بعد علمی و اخلاقی جالبی داشت.» رهبر معظم انقلاب اول فروردین ۱۳۸۵ درباره اقدام تاریخی جابر بن عبدالله انصاری فرمودند: «شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است، جابربن عبدالله را از مدینه بلند میکند و به کربلا میکشاند، این همان مغناطیسی است که امروز هم باگذشت قرنهای متمادی در دل من و شما هست.»
پیادهروی اربعین در سالهای اخیر به دلیل از بین رفتن حاکمیت صدام و پاک شدن منطقه از وجود لوث تروریستهای داعش افزایشیافته است؛ چنانچه امروز شاهد حضور ۳۰ میلیونی دوستداران امام حسین (ع) بهصورت داوطلبانه از مذاهب و ادیان و ملیتهای مختلف در این راهپیمایی هستیم. آزار و اذیت زائران حضرت سیدالشهداء (ع) توسط حاکمانی مثل متوکل عباسی در طول تاریخ، زیارت حضرت را به سمبل مبارزه با ظلم و بیداد تبدیل کرده است. مؤلفههای دینباوری و خدامحوری، اخلاق، عدل و عدالت، دفاع از مظلومان عالم، نزدیکی ملل اسلامی، مقابله با نظام سلطه و ایده امت واحده اسلامی شاخصهای تمدن نوین اسلامی به شمار میآیند.
امروز زیارت اربعین به دلیل حضور افراد با ملیتهای مختلف از کشورهای جمهوری آذربایجان، ترکیه، پاکستان، افغانستان، هند، کشورهای حاشیه خلیجفارس و آسیای میانه نشان میدهد که اربعین یک رویداد فراملی و بزرگترین گردهمایی جامعه بشری در جهان است که علاوه بر جنبه معنوی جنبههای دیگر به خود گرفته است.
در آستانه اربعین حسینی به بررسی جنبههای بینالمللی اربعین با عنوان «راهپیمایی اربعین؛ بسیج سیاسی جهان اسلام»، «آیین پیادهروی اربعین؛ وفاق جهان اسلام»، «اربعین؛ پیامآور صلح و همبستگی» و «جریان سازی عاشورا» پرداختیم که مشروح آن در ادامه این گزارش میآید.
راهپیمایی اربعین؛ بسیج سیاسی جهان اسلام
راهپیمایی اربعین موجب اقتدار شیعیان و دیگر مسلمانان در برابر دشمنان بهویژه جریانهای تکفیری است. با توجه به گسترش گروههای سلفی تکفیری در کشورهای منطقه در حال حاضر مهمترین کارکرد سیاسی اربعین حسینی بسیج سیاسی جهان اسلام است. این بسیج هویت جمعی مسلمانان و کاربرد مناسک مذهبی بهعنوان منابع قدرت و فعال شدن آن ازنظر سیاسی را تبیین میکند.
حضور مردمی در اربعین نشان میدهد که مکتب حسینی، قابلیت و قدرت بسیاری برای بسیج کردن مردم دارد. راهپیمایی اربعین بهعنوان یکی از مناسک دینی به بسیج سیاسی جهان اسلام منجر میشود؛ بسیجی که ابعاد آن اساساجهانشمول و فرامذهبی است. بدین ترتیب مهمترین نتیجه آن ارائه تصویری حقیقی از شیعه در جهان اسلام و همچنین تمام عرصه جهانی است.
آيین پیادهروی اربعین؛ وفاق جهان اسلام
عبادات و فرایض دینی علاوه بر جنبه فردی و تأثیری که در دگرگونی روحی، فکری، اخلاقی و رفتاری افراد میگذارند، بهنوعی با مسائل اجتماعی و حقوق جمعی نیز در ارتباط هستند. در این میان اربعین ازجمله مناسک و آیینهای اجتماعی است که بهرغم ماهیت درون مذهبیاش، به دلیل فرا دینی و فراملیتی بودن قیام عاشورا، ظرفیتهای بسیاری را برای زمینهسازی تحقق امت واحد اسلامی دارد.
پیادهروی و برگزاری آیین مورداشاره صرفا حرکتی شیعی و ایرانی نیست؛ بلکه نقطه عطف وحدت میان همه مسلمانان و ایجاد وفاق در جهان اسلام است. از محورهای اصلی فعالیتهای رسانهای و تبلیغاتی نظام سلطه، تلاش برای شیعی جلوه دادن این حرکت و محدود کردن آن در آرمان یک جمعیت مذهبی محدود است اما حجم راهپیمایی اربعین و آثار جهانی آن انکار ناشدنی است. حرکت عظیم اربعین بهمثابه مانور بزرگ اقتدار مکتب تشیع و دین اسلام است که میتواند قدرت و عظمت مسلمانان را به رخ جهانیان بکشد و باعث اتحاد آنان شود.
اربعین با توجه به کارکردهایی که دارد و وفاقی که در جهان اسلام ایجاد میکند، در راستای بینش تمدنی امام راحل است؛ چنانچه ایشان فرمودند: «راه قدس از کربلا میگذرد» و این وحدت و همدلی، اقدامی در مقابل تمدن غرب و در راستای رسیدن به آرمانهای اسلامی است.
وحدت امت اسلامی در سایه محبت و ارادت به خاندان مطهر اهلبیت (علیهمالسلام) مهمترین پیام سیاسی اربعین است؛ چراکه تمام مذاهب اسلامی به محبت اهلبیت (ع) اعتقاددارند و همین میتواند محور وحدت اسلامی باشد. شعارهای مردمی نشان میدهد که آزادگی، عزتطلبی و ذلتگریزی با ماهیت راهپیمایی اربعین پیوند خورده است. به همین دلیل این گردهمایی عظیم رسالت ملی و مذهبی مبتنی بر حفظ سرزمین از اشغال بیگانه و گروههای سلفی تکفیری را گوشزد میکند.
اربعین؛ پیامآور صلح و همبستگی
راهپیمایی باشکوه اربعین میتواند به ترمیم برخی شکافهای ارتباطی مثل کدورتهای ناشی از جنگ میان زائران ایرانی و عراقی و بهبود بیشتر روابط سیاسی این دو کشور مسلمان کمک سزاواری داشته باشد. قطعاتقویت و توسعه مناسبات دو کشور مذکور آثار و برکات بسیاری را در پی خواهد داشت و نقش شیعیان در تحولات منطقهای و بینالمللی را بارزتر خواهد کرد.
برگزاری راهپیمایی صلحآمیز اربعین، نمایش امنیت عراق و ضربه نمادین همزمان به گروه تروریستی داعش و ایالاتمتحده آمریکاست که هم در پی ناامنسازی عراق هستند و هم ایجاد امنیت در عراق را بدون حضور خود ناممکن میدانند. این قدرت نرم شیعیان و بسیج سیاسی جهان اسلام است که بدون فرقهگرایی، با حضور مسالمتآمیز خود در مراسم عاشورا و اربعین، بر وحدت و همبستگی ملی در عراق صحه میگذارند. درواقع همانطور که پیام عاشورا و اربعین ماهیتی فرامذهبی و جهانشمول دارد، پیامهای سیاسی راهپیمایی اربعین نیز قالبهای فرقهگرایانه را شکسته و پیامآور صلح، همبستگی و همکاری است.
زیارت اربعین؛ جریان سازی بینالمللی عاشورا
اربعین حسینی جرقههای عاشورایی را شعلهور و آن را به یک جریان تبدیل میکند و دعوت به زیارت اربعین و پیاده رفتن در این مسیر، دعوت به این جریانسازی است. انسانهایی که در عاشورا احساس عاشورایی پیدا کردند، امروز باید احساساتشان را به یکدیگر ضمیمه کنند و بفهمند که تعداد عاشورائیان و احساسها و نگاههای عاشورایی چقدر زیاد است و این انسانها چقدر همدل، همرأی و هم هدفاند؛ یعنی کسی که در مکتب عاشورا تربیتشده است، حالا باید دستاوردهای معرفتی، معنوی، روحی و اخلاقیاش را به مشارکت بگذارد. این نگاه بهتدریج در سالهای اخیر در کشورهای مختلف جهان نیز موردتوجه قرارگرفته و موجب جریان سازی در سطح بینالمللی شده است.
سیاست بایکوت خبری اربعین
پیادهروی اربعین که بزرگترین تجمع مردمی جهان اسلام است، دشمنان اسلام بهویژه استکبار جهانی به آن به چشم کابوس نگاه میکنند. اربعین امسال اربعین برائت از نتانیاهو شمر زمانه است که بیش از ۱۰ ماه است نقش اول در کودک کشی و نسلکشی فلسطین را بر عهده دارد. این تجمع جهانی مردمی فرصت بزرگی برای رساندن صدای مردم مظلوم فلسطینی به گوش جهانیان است. رژیم صهیونیستی و بلندگوهای تبلیغاتی آنها و رسانههای معاند بهشدت به دنبال تضعیف این حماسه عظیم به شیوهها و روشهای مختلف هستند.
مدعیترین رسانهها که از هر سوژهای برای ایجاد اختلاف یا اختلافنمایی میان ملل مسلمان سوءاستفاده میکنند، این راهپیمایی و تجمع ۳۰ میلیونی را سانسور کرده و درباره آن هیچ خبر و گزارشی مخابره نکردهاند. این سانسور تنها به تجمع سالجاری منحصر نبوده و در سالهای گذشته نیز رسانههای معاند که کوچکترین و کمارزشترین خبرها مانند جشن هالوین، جشنواره پرتقالزنی، گوجه پرتاب کردن به هم، رژه اردکها و غازها، مسابقه گِلبازی در روستاهای انگلستان و دهها همایش، جشنواره و تجمع مضحک دیگر را چندین بار از تلویزیونهای خود پخش میکنند در برابر تجمع عظیم ۳۰ میلیونی اربعین، سیاست سانسور و بایکوت خبری را پیشگرفتهاند که این سیاست همچنان ادامه دارد.
این رسانهها سکوت میکنند و فقط به اتفاقات و حوادث ناگوار آن مثل تصادفات جادهای و کشته شدن چند نفر در اثر واژگونی خودرو در مسیرهای منتهی به کربلا میپردازند، اما درباره اصل موضوع که رستاخیز بزرگ راهپیمایی میلیونی اربعین است کاملا بیتفاوت هستند و سکوت اختیار میکنند!
رحیمپور ازغدی ،عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز دراینباره گفته است: «پیادهروی اربعین اگر سیاسی نبود بایکوت نمیشد. یک جمع ۲۰ میلیونی به هر دلیلی راه بیفتد، تمام رسانهها ۲۴ ساعته آن را پوشش میدهند، اما این جریان را نشان نمیدهند.»