اثرات توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و نقش آن‌ها در تسهیل کسب‌وکارها بررسی شد:
ضرورت توسعه زیرساخت‌های دیجیتال
گروه اقتصادی
در دنیای کنونی، فناوری اطلاعات و زیرساخت‌های دیجیتال به یکی از ارکان اصلی توسعه و پیشرفت در کشورهای مختلف تبدیل شده‌اند. در دهه‌های اخیر، با رشد چشمگیر فناوری‌های نوین و تبدیل اینترنت به یک ابزار حیاتی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی، بسیاری از کشورها به سمت دیجیتال‌سازی خدمات و فرآیندهای خود حرکت کرده‌اند. در این راستا، جمهوری اسلامی ایران نیز در تلاش است تا با توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، گامی مؤثر در جهت بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور بردارد. یکی از اهداف اصلی این تحولات، تسهیل فرآیندهای کسب‌وکار، کاهش هزینه‌ها و بهبود دسترسی مردم به خدمات عمومی و خصوصی است. با توجه به روند جهانی تحولات دیجیتال، زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در حال تبدیل شدن به ابزارهایی کلیدی برای تسهیل فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی هستند. در کشورمان، دولت‌ها طی سال‌های اخیر اقدامات زیادی در راستای توسعه این زیرساخت‌ها انجام داده‌اند ازجمله این اقدامات می‌توان به ارتقای اینترنت پرسرعت، راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، گسترش دولت الکترونیک، ارائه خدمات آنلاین دولتی و خصوصی، و حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای دیجیتال اشاره کرد. این تحولات، به‌ویژه در عصر پساکرونا که نیاز به خدمات آنلاین و دسترسی سریع به اطلاعات بیش‌ازپیش احساس می‌شود، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. درحقیقت توسعه زیرساخت‌های دیجیتال نه‌تنها می‌تواند به بهبود فرآیندهای اقتصادی کمک کند، بلکه می‌تواند نقش بسزایی در کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و کارایی کسب‌وکارها و همچنین بهبود دسترسی به خدمات مختلف داشته باشد. ازاین‌رو، در این گزارش به بررسی وضعیت کنونی توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، چالش‌ها و فرصت‌های موجود و تأثیرات این زیرساخت‌ها بر تسهیل کسب‌وکارها، کاهش هزینه‌ها و بهبود دسترسی به خدمات عمومی و خصوصی پرداخته خواهد شد که در ادامه می‌خوانید.
وضعیت کنونی توسعه زیرساخت‌های دیجیتال چطور است؟
در سال‌های اخیر تلاش‌های گسترده‌ای برای توسعه زیرساخت‌های دیجیتال انجام شده است. یکی از این اقدامات، ارتقای سرعت اینترنت و دسترسی به پهنای باند باکیفیت است. اینترنت پرسرعت به‌عنوان یکی از ارکان اصلی زیرساخت‌های دیجیتال، نه‌تنها امکان دسترسی سریع به اطلاعات و منابع مختلف را فراهم کرده، بلکه تسهیل ارتباطات بین‌المللی و توسعه کسب‌وکارهای آنلاین را نیز به دنبال داشته است. علاوه بر این، توسعه شبکه‌های ملی اطلاعات، ایجاد دیتا سنترها، و گسترش اینترنت 4G و 5G به بسیاری از نقاط کشور، ازجمله مناطق دورافتاده، از دستاوردهای مهم این دوره به شمار می‌روند. علاوه بر این، دولت در راستای تحقق دولت الکترونیک، گام‌های بلندی در جهت دیجیتالی کردن خدمات دولتی برداشته است. به‌عنوان‌مثال، سیستم‌های آنلاین برای ثبت‌نام، دریافت مجوزها، پیگیری امور اداری و پرداخت مالیات، ازجمله خدماتی هستند که باهدف تسهیل دسترسی مردم به خدمات دولتی در دسترس قرار گرفته‌اند. این سیستم‌ها، علاوه بر کاهش زمان و هزینه‌های مربوط به انجام امور اداری، موجب شفافیت بیشتر در فرآیندهای دولتی شده‌اند. همچنین، استفاده از خدمات ابری (Cloud Services) به‌طور فزاینده‌ای در کسب‌وکارهای مختلف رشد کرده است. این خدمات به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که به‌راحتی به داده‌ها و منابع پردازشی خود دسترسی پیدا کرده و بدون نیاز به زیرساخت‌های فیزیکی پیچیده، فعالیت‌های خود را به‌صورت آنلاین و امن انجام دهند.
نقش زیرساخت‌های دیجیتال در تسهیل کسب‌وکارها و کاهش هزینه‌ها چیست؟
زیرساخت‌های دیجیتال نقش حیاتی در تسهیل کسب‌وکارها ایفا می‌کنند و می‌توانند به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری منجر شوند. یکی از مهم‌ترین تأثیرات زیرساخت‌های دیجیتال، کاهش هزینه‌های مربوط به فرآیندهای اداری، ارتباطات و مدیریت منابع است. درگذشته، بسیاری از کسب‌وکارها مجبور بودند هزینه‌های زیادی را برای تأسیس دفاتر فیزیکی، استخدام نیروی انسانی اضافی برای انجام امور اجرایی و خرید تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری صرف کنند اما با گسترش زیرساخت‌های دیجیتال، این هزینه‌ها به‌طور چشمگیری کاهش‌یافته است. کسب‌وکارها اکنون می‌توانند با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین و ابزارهای دیجیتال، فرآیندهای خود را راه‌اندازی کنند و به‌راحتی از خدماتی مانند سیستم‌های مالیاتی آنلاین، نرم‌افزارهای حسابداری، و پلتفرم‌های بازاریابی آنلاین بهره‌برداری کنند.
یکی دیگر از اثرات مثبت این زیرساخت‌ها، افزایش سرعت فرآیندها و کاهش زمان‌های لازم برای انجام امور است. کسب‌وکارها با دسترسی سریع به اطلاعات، توانسته‌اند تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشند و به‌طور مؤثری از فرصت‌های تجاری بهره‌برداری کنند. همچنین، استفاده از سیستم‌های آنلاین موجب ارتقای کیفیت خدمات و محصولات ارائه‌شده به مشتریان می‌شود، چرا که کسب‌وکارها می‌توانند بر اساس داده‌های تحلیلی و بازخوردهای مشتریان، استراتژی‌های خود را به‌طور مداوم بهبود دهند.
نقش زیرساخت‌های دیجیتال در بهبود دسترسی به خدمات عمومی و خصوصی چیست؟
از مهم‌ترین دستاوردهای توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، بهبود دسترسی به خدمات عمومی و خصوصی است. در بخش خدمات عمومی، به‌ویژه در دولت الکترونیک، بسیاری از خدماتی که پیش‌تر تنها به‌صورت حضوری در دسترس بودند، اکنون از طریق پلتفرم‌های آنلاین قابل دسترسی شده‌اند. این تحول نه‌تنها موجب صرفه‌جویی در وقت و هزینه مردم می‌شود بلکه به افزایش شفافیت در دستگاه‌های دولتی نیز کمک کرده است. سیستم‌های ثبت‌نام آنلاین، درخواست و پیگیری امور و پرداخت مالیات از جمله نمونه‌های بارز این تحولات هستند. در بخش خصوصی نیز، خدمات آنلاین توانسته‌اند دسترسی مردم به محصولات و خدمات مختلف را آسان‌تر کنند. فروشگاه‌های آنلاین، سیستم‌های پرداخت دیجیتال، خدمات بانکی آنلاین و چه‌بسا خدمات آموزشی به‌صورت آنلاین، همه نمونه‌هایی از این خدمات هستند که به افراد این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به حضور فیزیکی، از خدمات مختلف بهره‌مند شوند. این تحولات باعث افزایش رقابت در بازارهای مختلف و بهبود تجربه مشتریان شده است. علاوه بر این، با توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، افراد در مناطق دورافتاده نیز توانسته‌اند به خدمات مختلف، ازجمله آموزش، بهداشت و اطلاعات، دسترسی پیدا کنند. این امر باعث کاهش فاصله‌های اجتماعی و اقتصادی میان مناطق مختلف کشور شده و برابری در دسترسی به خدمات را بهبود بخشیده است.
چالش‌ها و فرصت‌ها
باوجود پیشرفت‌های چشمگیر در توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، چالش‌هایی نیز در این مسیر وجود دارد. یکی از مهم‌ترین مشکلات، محدودیت‌های پهنای باند و اینترنت پرسرعت در برخی مناطق کشور است که می‌تواند مانعی برای استفاده کامل از خدمات دیجیتال باشد. درحقیقت شکاف دیجیتالی میان شهرهای بزرگ و مناطق دورافتاده همچنان یکی از چالش‌های موجود است. بااین‌حال، فرصت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. جمهوری اسلامی ایران با داشتن جمعیتی جوان و پویا، توانایی بهره‌برداری از فناوری‌های نوین و ایجاد اکوسیستم دیجیتال را دارد. حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا، توسعه زیرساخت‌ها و تقویت همکاری‌های بین‌المللی در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند راه‌حل‌های مناسبی برای این چالش‌ها ارائه دهد.
سخن پایانی
توسعه زیرساخت‌های دیجیتال ازجمله اقداماتی است که تأثیرات قابل‌توجهی در بسیاری از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور داشته است.
این زیرساخت‌ها نه تنها باعث تسهیل فرآیندهای کسب‌وکار و کاهش هزینه‌ها در بخش‌های مختلف اقتصادی شده‌اند، بلکه به‌طور قابل‌توجهی موجب بهبود دسترسی به خدمات عمومی و خصوصی، ارتقای شفافیت و افزایش بهره‌وری در سطوح مختلف دولت و بخش خصوصی گردیده‌اند و برای بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های زیرساخت‌های دیجیتال، دولت و بخش خصوصی باید با همکاری نزدیک‌تری در راستای رفع چالش‌های موجود و ارائه راهکارهای نوآورانه تلاش کنند. در این مسیر، حمایت از نوآوری‌های دیجیتال، ارتقای آموزش‌های دیجیتال و افزایش آگاهی عمومی می‌تواند به کشور کمک کند تا جایگاه خود را در دنیای دیجیتال تقویت کند. درمجموع مطلوب است تا بگوییم که توسعه هرچه بیشتر زیرساخت‌های دیجیتال نه‌تنها موجب تسهیل فعالیت‌های اقتصادی و افزایش بهره‌وری خواهد شد، بلکه به‌طور مستقیم به ارتقای کیفیت زندگی مردم، افزایش شفافیت در فرآیندهای دولتی و خصوصی و کاهش بوروکراسی‌های مطرح در مسیر اقتصادی منجر خواهد گردید.