محمد حسین چشم براه
تحلیلگر حوزه صنعت و تجارت
گروکشی، بهترین کلید واژه ایست که می توان آن را در توصیف جنگ اقتصادی اخیر ترامپ با کشورهای حوزه آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا به کار برد. این جنگ اقتصادی، خصلتی فراگیر دارد و متحدان کاخ سفید را نیز به گونه ای بی سابقه در بر می گیرد. حتی به نظر می رسد دیگر این کشورها کمترین امیدی به موفقیت مذاکرات پنهانی با واشنگتن در جلوگیری از تشدید این روند علیه منافع اقتصادی و ملی خود ندارند. نکته حائز اهمیت اینکه اگرچه شکل اقدام اخیر ترامپ، اقتصادی-تجاری می باشد، اما مطالباتی که وی در این خصوص از کشورهای مخاطب مطرح ساخته ، جنبه های راهبردی و غیراقتصادی را نیز در برمی گیرد. به عنوان مثال، ترامپ از وضعیت تجارت مکزیک با آمریکا هم ناراضی است و تعرفه‌هایی بر واردات برخی کالاهای مکزیکی وضع کرده است. او همزمان تهدید کرده که اگر مکزیک در جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی به آمریکا همکاری نکند، تعرفه‌های بیشتری وضع خواهد شد. به عبارتی گویاتر، او از وضع تعرفه ها نه تنها به مثابه یک اهرم فشار اقتصادی در راستای اعمال سیاست های
حمایت گرایانه تجاری خود وبه چالش کشیدن سازمان تجارت جهانی استفاده کرده، بلکه آن را به دستمایه ای برای تنظیم رویکرد کلان و راهبردهای کلی کشورهای متحد و غیرمتحدخود درنظام بین الملل مبدل ساخته است. همزمان روابط تجاری ایالات متحده با یکی از متحدان اصلی خود یعنی کانادا هم به دلیل مناقشات پیرامون تعرفه‌ها دچار تنش شده است. دونالد ترامپ حتی کشورهای اروپایی را که همواره روابط نزدیکی با آمریکا داشتند به اعمال تعرفه‌های سنگین تهدید کرده است.دراین معادله ، ترامپ در صدد کسب حداکثر ستانده های ممکن در قبال متحدان خود است. بخشی از این ستانده ها جنبه راهبردی و برخی دیگر، جنبه اقتصادی دارند. به عنوان مثال، ترامپ از کشورهایی که اکثریت قریب به اتفاق آنها عضو سازمان تجارت جهانی هستند، خواهد خواست تا میان "پایبندی به قواعد سنتی تجارت آزاد" در نظام بین الملل و "دفرمه سازی سازمان تجارت جهانی"یک گزینه را انتخاب کنند. همین مسئله، شرایط سخت و دوگانه ای
را برای متحدان واشنگتن ایجاد کرده که حتی قادر به توصیف و تشریح کلیت آن برای افکار عمومی خود نیستند.
ترامپ حتی در این میان، اصالت و اهمیتی برای منتقدان اقتصادی در داخل کشور خود قائل نیست. اعمال سریع این سیاست‌ها بر وضعیت اقتصاد آمریکا هم بی‌تأثیر نبوده است. دلار آمریکا در روزهای گذشته به دلیل ترس از کاهش رشد اقتصادی در اثر افزایش تعرفه‌ها، در مقابل بیشتر ارزها ضعیف شده است. در سوی دیگر با بهبود چشم‌انداز رشد اقتصادی اروپا پس از پیشنهاد ۵۰۰ میلیارد یورویی صندوق زیرساخت آلمان برای خنثی کردن تنش‌های ناشی از آغاز جنگ تجاری با آمریکا، هشدارهای صریح تری از سوی اقتصاددانان آمریکایی درخصوص وقوع تورم یا رکود اقتصادی در ایالات متحده مخابره شده است.