محمدکاظم انبارلویی
اواخر هفته گذشته آقای عارف، معاون اول رئیس جمهور محترم یازده رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور را زیر یک سقف جمع کرد.مغزهای متفکر 46 سال تاریخ برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی در یک قاب با محوریت عارف عکس یادگاری گرفتند.عارف در این نشست گفت : «ما از شما کمک و مشورت می‌خواهیم.»به بهانه برگزاری این نشست مبارک چند پرسش کلیدی از زعمای برنامه و بودجه کشور طی 46 سال گذشته را می‌شود به شرح زیر مطرح کرد:
1- چرا علی‌رغم دانش کافی و مهارت لازم طراحان 6 «برنامه» توسعه، حسب گزارش رسمی نهادهای نظارتی تنها یک سوم احکام آن به حیطه اجرا درآمد و دوسوم بقیه یا اجرا نشده یا در اجرا دچار انحراف شد و چیز دیگری اجرا شده است؟
2- چرا احکام «بودجه»های سنواتی 46 سال گذشته حسب گزارش دیوان محاسبات فقط یک‌سوم به حیطه اجرا درآمد و دوسوم بقیه یا اجرا نشد یا اگر شد به انحراف و نهایتا به تخلف در اجرا رسید؟
3- این دوسوم خطا در عملکرد آیا قابل عمل نبود یا این‌که مجریان زیر بار اجرای آن نمی‌رفتند؟ اگر پاسخ هر دو سؤال مثبت است چرا هر سال همان احکام غیرقابل اجرا تکرار می‌شود؟!
4- گفته می‌شود اکنون 80 هزار پروژه ناتمام در کشور وجود دارد مسئول این خبط و خطا در برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی در سازمان برنامه و بودجه کیست؟
چرا وقتی منابع نداشتید پروژه تعریف کردید؟ وقتی هم منابع داشتید در برآورد هزینه‌ها بیراهه رفتید که این همه پروژه بلااجرا روی دست دولت بماند.
5- چرا تاکنون گامی برای اصلاح ساختار بودجه برداشته نشده است؟
چرا بودجه شرکت‌های دولتی شفاف نیست؟
چرا میزان بدهی‌ها و تأدیه بدهی‌ها مشخص نیست؟
چرا علی‌رغم این‌که رهبری در سال 1400 برشفاف شدن این بودجه‌ها در ابلاغ سیاست‌های کلی تأکیدکردند اما در بودجه 1404 اثری از این شفافیت دیده نمی‌شود؟!
6- چرا با وجود منابع عظیم درآمدی و با وجود ماده 125 قانون محاسبات عمومی دولت و اختیارات وزیر اقتصاد درجابه‌جایی منابع دولت در پرداخت‌ها مشکل دارد و بودجه هرساله دچار کسری است.
7- چه راهکاری برای حفظ ارزش پول ملی وجود دارد؟ چرا طراحان برنامه و بودجه در سازمان یاد شده از این راهکارها برای حفظ آبروی کشور بی‌خبرند.
8- چرا برخی از دریافت‌های دولت وفق اصل 53 و ماده10 و 11 قانون محاسبات عمومی در خزانه‌داری‌کل متمرکز نیست و طراحان بودجه در 46 سال گذشته در اجرای این اصل در تنظیم تبصره‌ها خطا کردند؟ چرا اصول مالیه عمومی در قانون اساسی همه ساله نقض می‌شود.
ای کاش در نشست زعمای برنامه و بودجه با آقای عارف، معاون اول رئیس جمهور این پرسش‌ها مطرح می‌شد و پاسخی درخور پیدا می‌کرد. اگر دولت مشورتی از زعمای برنامه و بودجه سال‌های گذشته می‌خواهد باید دنبال پاسخ به سؤالات فوق باشد.
روزنامه «رسالت» آمادگی دارد پاسخ هر مسئولی از مسئولان سابق و کنونی سازمان برنامه و بودجه را در پاسخ به این سؤالات منعکس کند.