گروه اقتصادی
در دنیای اقتصادی امروز، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها و مسائلی که دولت‌ها و جوامع با آن روبه رو هستند، موضوع تورم است. تورم به معنای افزایش مستمر قیمت‌ها در اقتصاد است که تأثیرات قابل‌توجهی بر زندگی روزمره افراد، کسب‌وکارها و تصمیمات اقتصادی دارد. یکی از اثرات عمده‌ای که تورم بر رفتار اقتصادی افراد می‌گذارد، این است که مردم برای حفظ ارزش پول خود به دنبال روش‌هایی می‌گردند که از کاهش ارزش سرمایه‌شان جلوگیری کنند. در این میان، مشاهده می‌شود که در شرایط تورمی، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که سرمایه خود را در بازارهای غیرمولد سرمایه‌گذاری کنند. این بازارها به‌طورمعمول شامل دارایی‌هایی همچون طلا، ارز، مسکن و موارد مشابه است که در مقابل تورم از ارزش خود حفاظت می‌کنند. اما این انتخاب‌ها ممکن است در بلندمدت نتایج منفی برای رشد اقتصادی کشور داشته باشند، چراکه سرمایه‌گذاری در این بازارها نه‌تنها به تولید و توسعه اقتصادی کمکی نمی‌کند، بلکه منجر به کاهش توجه به بخشهای مولد اقتصاد می‌شود. گفتنی است که پدیده تورم باعث می‌شود که مردم نگران از دست دادن ارزش پول خود شوند. در چنین شرایطی، بازارهای غیرمولد که بت طورعمده به عنوان پناهگاهی برای سرمایه‌ها شناخته می‌شوند، جذابیت بیشتری پیدا می‌کنند. طلا، ارز و چه‌بسا املاک به عنوان دارایی‌هایی با ارزش ثابت و قابل حفظ در برابر تورم، برای افراد جذاب‌تر از سرمایه‌گذاری در بخشهای مولد اقتصاد می‌شوند. این امر باعث می‌شود که منابع مالی به سمت این بازارها هدایت شود و از سرمایه‌گذاری در تولید و بخشهای مولد باز بماند. درنتیجه، تولید ناخالص داخلی کشور دچار رکود می‌شود و ممکن است نرخ بیکاری نیز افزایش پیدا کند. مطلوب است تا عنوان بداریم که اقتصادهای پیشرفته به‌طورکلی بر اساس تولید و سرمایه‌گذاری در بخشهای مولد به رشد خود ادامه می‌دهند. این بخش‌ها شامل صنعت، کشاورزی، فناوری و سایر زمینه‌های تولیدی هستند که نه‌تنها باعث ایجاد اشتغال می‌شوند، بلکه به تقویت زیرساخت‌های اقتصادی نیز کمک می‌کنند. بخش مولد موجب افزایش ظرفیت تولید ملی می‌شود و ازآنجاکه کالا و خدمات تولیدی در این بخش به فروش می‌رسند، موجب جریان پایدار درآمد و بهبود کیفیت زندگی مردم خواهد شد. اما در شرایط تورمی، چه عواملی مانع از سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها می‌شود؟ یکی از مشکلات اصلی در این زمینه، افزایش هزینه‌ها و ناپایداری اقتصادی است که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران تمایل کمتری به وارد شدن به بازارهای مولد داشته باشند. علاوه بر این، نوسانات شدید در قیمت‌ها و عدم اطمینان نسبت به آینده اقتصادی می‌تواند انگیزه‌های سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. در این شرایط، مردم بیشتر به دنبال گزینه‌هایی هستند که ریسک کمتری برای از دست دادن سرمایه داشته باشند و بازارهای غیرمولد از این جهت جذاب‌تر هستند. همچنین یکی از سؤالات مهم این است که چگونه می‌توان افراد و شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاری در بخش مولد تشویق کرد؟ کارشناسان اقتصادی بر این باورند که کنترل و کاهش تورم یکی از اصلی‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سمت بخشهای مولد سوق دهد. اگر تورم کنترل شده باشد و اطمینان از حفظ ارزش پول وجود داشته باشد، افراد کمتر از افت ارزش پول می‌ترسند و می‌توانند با اطمینان بیشتری سرمایه‌های خود را به بخشهای مولد اختصاص دهند. علاوه بر این، دولت‌ها می‌توانند از طریق سیاست‌های اقتصادی مانند حمایت از کسب‌وکارهای کوچک، کاهش مالیات‌ها، تسهیل دسترسی به منابع مالی و ارائه مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاران، به رشد بخش مولد کمک کنند. درنهایت، کنترل تورم نه‌تنها به عنوان یک ابزار برای حفظ ارزش پول، بلکه به عنوان یک عامل کلیدی برای ایجاد ثبات اقتصادی و جذب سرمایه در بخشهای مولد ضروری است. زمانی که مردم احساس کنند که تورم تحت کنترل است و ارزش پول آن‌ها در معرض خطر نیست، احتمال بیشتری وجود دارد که به سرمایه‌گذاری در تولید و دیگر بخشهای مولد اقتصادی روی آورند. این امر می‌تواند به رشد و توسعه پایدار اقتصادی منجر شود و اشتغالزایی را به همراه داشته باشد. همچنین، در صورت کاهش تورم، ازآنجاکه سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد نیز ریسک‌های خاص خود را دارد، افراد ممکن است ترجیح دهند که به جای حفظ سرمایه‌های خود در بازارهای غیرمولد، آن‌ها را در تولید و سایر بخشهای مولد سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین باید گفت که کنترل تورم می‌تواند به عنوان یک عامل مهم در تحریک سرمایه‌گذاری در بخشهای مولد و رشد پایدار اقتصادی ایفای نقش کند. در بررسی بیشتر این موضوع به گفت‌وگو با جعفر قادری، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی پر‌داختیم که در ادامه می‌خوانید.
آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی:
کنترل تورم برای افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری ضروری است
آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» پیرامون ضرورت کنترل تورم و نقش این امر در مشارکت مردمی با تأکید بر ضرورت نظارت دولت بیان داشت: گاه نرخ ارز تغییر نمی‌کند و قیمت تمام کالا افزایش نمی‌یابد اما عده‌ای شروع به گران‌فروشی می‌کنند. درچنین شرایطی تنها ابزار لازم، نظارت دولت است. در حال حاضر نیز می‌بینیم که تغییر محسوسی در تورم رخ نداده اما قیمت کالایی همچون برنج و سیب‌زمینی افزایشی می‌گردد و چه‌بسا در بازار نیز کمیاب می‌شود. مهم‌ترین عامل این موضوع کاهش عرضه و عدم تناسب با تقاضا است و همانطور که پیش‌تر اشاره گشت این روند نشأت‌گرفته از عدم نظارت دولت است. بنابراین دولت می‌بایست نظارت دقیق بدارد و با کنترل واردات و صادرات این روند را اصلاح کند. وی با اشاره به اثرات تغییر نرخ ارز در شکل‌گیری تورم افزود: گاه نیز شرایط تورمی به موجب نرخ ارز است و اکنون هم بخشی از تورم موجود به واسطه ارز است. بنابراین مادامی که نرخ ارز افزایش می‌یابد، قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند اما نکته قابل‌توجه این است؛ هنگامی‌که نرخ ارز کاهش می‌یابد، قیمت‌ها به‌تبع آن کاهشی نمی‌گردد. به‌عنوان‌مثال بسیاری از فروشندگان هم‌اینک که نرخ ارز در بازه ۸۰ هزارتومان است، قیمت کالا را کاهش نمی‌دهند و عنوان می‌دارند که در زمان افزایش نرخ ارز کالای خود را خریداری کرده‌اند. برخی دیگر عنوان می‌کنند که کاهش قیمت ارز موقتی است و بنابراین قیمت‌ها را کاهش نمی‌دهند. چنین روندی درحالی شکل می‌گیرد که اگر قیمت ارز افزایش پیدا کند، به سرعت قیمت کالاها نیز افزایش می‌یابد. درچنین شرایطی مطلوب است تا همواره نرخ ارز مدیریت گردد و ثبات بدارد. بغزیان تغییر نرخ ارز را مهم‌ترین عامل تورم دانست و تصریح کرد: دلایل تورم بسیار است اما یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های اثرگذار نرخ ارز است. همانطور که اشاره گشت؛ گاه نیز نرخ ارز ثابت است اما سایر حوزه‌ها دچار افزایش قیمت می‌گردد و این تورم را نیز افزایشی می‌سازد. کارشناس مسائل اقتصادی با تأکید بر لزوم نظارت دولت به منظور کنترل تورم همچنین خاطرنشان کرد: کنترل تورم مستلزم نظارت دولت است. چنانچه افزایش قیمت صورت گیرد و نظارت دولت نیز کافی نباشد، عدم تناسب عرضه و تقاضا بیش از پیش می‌گردد. او با اشاره به ضرورت مدیریت نرخ ارز متذکر شد: مدیریت نرخ ارز از دیگر موارد ضروری کنترل تورم است. در کنار این موارد کاهش فشارهای تحریمی نیز اثرگذار است چراکه دور زدن تحریم‌ها خود دارای هزینه‌های جانبی است. وی در پاسخ به اینکه چگونه تورم موجود در اقتصاد مانع از سرمایه‌گذاری مردمی در بخشهای مولد می‌شود، یادآور شد: تورم عامل درآمد کاذب است. درچنین شرایطی مردم برای حفظ قدرت خرید خود به بازارهایی همچون طلا و ارز روی می‌آورند و نگرانی نسبت به کاهش ارز سرمایه خود دارند. بنابراین تورم موجود می‌تواند مانع از سرمایه‌گذاری در بخشهای مولد گردد. اگرچه نمی‌توان مردم را مقصر دانست و گفت چرا به جای ورود به بازارهای مولد، طلا و ارز خریده و هم‌اینک مقصر تورم هستید. کارشناس مسائل اقتصادی در پایان این گفت‌وگو با تأکید بر زودبازده بودن بازارهای غیرمولد بر لزوم کنترل تورم به منظور افزایش مشارکت مردمی پرداخت و دراین خصوص بیان کرد: در شرایط تورمی سرمایه‌گذار به دنبال بازدهی زودهنگام است و به‌همین خاطر سمت تولید و دردسرهای سرمایه‌گذاری نمی‌ر‌وند. براین اساس می‌توان گفت تا زمانی که نرخ تورم تثبیت نشود، سرمایه‌گذار تمایل به حضور درصحنه اقتصادی مولد نخواهد داشت و وارد بازارهای همچون طلا و ارز خواهد شد.
جعفر قادری، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس:
کنترل تورم ثبات اقتصادی را افزایش خواهد داد
جعفر قادری، نماینده مردم شیراز و زرقان، رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید و نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» در پاسخ به اینکه تورم چطور می‌تواند مانع از حضور مردم در بخشهای مولد شود، گفت: مادامی که تورم حاکم است، مردم می‌کوشند تا برای حفظ قدرت خرید به سوی خرید دارایی‌های همچون طلا، ارز، خودرو، سکه و مسکن بروند و بدیهی است که حضور در این بازارها، سرمایه‌گذاری تلقی نمی‌شود و موجب می‌شود تا نقدینگی‌ها به بازارهایی وارد شوند که مولد نیستند و غیرمولد می‌باشند. نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس دوازدهم با اشاره به اینکه شرایط تورمی تولیدکنندگان را نیز به سوی بازارهای غیرمولد می‌کشاند، افزود: بی‌شک ورود به بازارهای غیرمولد مشکل‌ساز است و درچنین شرایطی چه‌بسا تولیدکنندگان نیز تلاش می‌کنند تا ارزش دارایی‌های خود را حفظ کنند و به منظور حفظ ارزش دارایی‌های خود، به سوی بازارهای غیرمولد بروند و دراین بازارها حضور بدارند. نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حضور در بازارهای غیرمولد باهدف حفظ ارزش سرمایه اتفاق می‌افتد، تصریح کرد: تورم مانع از حضور سرمایه‌ها در بازارهای مولد است چراکه بازارهای غیرمولد متناسب با تورم چه‌بسا بیش از میزان تورم، افزایش ارزش پیدا می‌کنند. براین اساس می‌بایست کنترل تورم را رقم زد تا سرمایه‌ها به سوی بازارهای غیرمولد نرود.
رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید مجلس شورای اسلامی درپایان این گفت‌وگو با تاکید بر ضرورت کنترل نرخ تورم و هدایت سرمایه‌ها به بازارهای مولد همچنین خاطرنشان داشت: کنترل تورم گامی ضروری و حائزاهمیت است. درحقیقت باید گفت که کنترل تورم سبب خواهد شد تا بی‌ثباتی‌های اقتصادی به حداقل میزان ممکن برسد و ایجاد نشود و دارایی‌های مردم و سرمایه‌گذاران نیز به سوی فعالیت‌های مولد هدایت شود.