اشتغال پایدار در مناطق محروم چگونه محقق می‌شود؟
نقش شناسایی ظرفیتها در ایجاد اشتغال
گروه اقتصادی
توسعه اقتصادی پایدار بدون توجه به‌تمامی مناطق کشور مفهومی ناقص و ناتمام است. در شرایطی که رشد اقتصادی باید به‌صورت متوازن در جغرافیای ملی توزیع شود، مناطق کم‌برخوردار به‌عنوان بخش‌هایی از پیکره این جغرافیا نیازمند نگاهی تازه و برنامه‌ریزی‌های هدفمند هستند. مناطقی که علی‌رغم کمبودها و کاستی‌های زیرساختی از ظرفیتها و مزیت‌هایی ارزشمند برخوردارند؛ ظرفیت‌هایی که اگر به‌درستی شناسایی و فعال شوند، می‌توانند نقش‌آفرین اصلی در رونق تولید، اشتغال‌زایی و جهش اقتصادی باشند. این مناطق در دل خود ذخایری از توان بالقوه دارند؛ از بوم‌گردی و جاذبه‌های منحصر‌به‌فرد گردشگری تا صنایع‌دستی بومی، کشاورزی محلی، نیروی انسانی جوان و منابع طبیعی ارزشمند اما آنچه که موردنیاز است، رویکردی علمی و نهادینه برای شناسایی دقیق این ظرفیتها، بسترسازی برای بهره‌برداری از آن‌ها و هم‌افزایی بین نهادهای مختلف برای حرکت به‌سوی توسعه است. نقش دولت در این مسیر تسهیل‌گری، سیاست‌گذاری دقیق و فراهم‌سازی زیرساخت‌هاست؛ از سوی دیگر، مشارکت فعال بخش خصوصی، نهادهای مردمی و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. زمانی که توسعه با تکیه‌بر مزیت‌های محلی صورت گیرد، نه‌تنها از اتلاف منابع جلوگیری می‌شود، بلکه روند رشد اقتصادی، عدالت‌محور، پایدار و مقاوم خواهد بود. یکی از مهم‌ترین ابعاد این رویکرد، توجه به ظرفیتهای گردشگری مناطق کمتر برخوردار است. در بسیاری از نقاط کشور، میراث تاریخی، فرهنگی و طبیعی‌ای وجود دارد که تاکنون کمتر به آن‌ها پرداخته‌شده، درحالی‌که می‌توانند مقصدی برای گردشگران داخلی و خارجی و منبعی مهم برای ارزآوری و اشتغال‌زایی باشند.
توسعه گردشگری در چنین مناطقی نه‌تنها یک فعالیت اقتصادی نیست، بلکه به پویایی فرهنگی، حفظ محیط‌زیست و تقویت منطقه‌ای نیز منجر می‌شود. در کنار گردشگری، تقویت صنایع کوچک، توسعه کشاورزی پایدار و توانمندسازی جوامع محلی، از دیگر مسیرهای حیاتی برای رشد اقتصادی مناطق کم‌برخوردار است. بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، آموزش‌های مهارتی، بهبود دسترسی به بازار و حمایت‌های هدفمند می‌تواند فرصت‌های اشتغال را گسترش داده و موجبات مهاجرت معکوس و پایداری جمعیتی را فراهم کند. در چنین شرایطی، نمایشگاه‌ها و رویدادهای ملی نیز می‌توانند به سکوی پرتابی برای معرفی ظرفیتهای پنهان این مناطق بدل شوند. این نمایشگاه‌ها فرصتی برای بازآرایی راهبردی در پیوند با زنجیره‌های جدید تجارت، سرمایه‌گذاری و انتقال دانش فنی فراهم می‌آورند. اما تحقق این فرصت طلایی، در گرو برنامه‌ریزی هوشمندانه، تعامل مؤثر میان دولت و بخش خصوصی و همدلی است. اکنون زمان آن فرا رسیده است که با نگاهی دقیق، همه‌جانبه و بومی‌محور به ظرفیتهای مغفول مانده در مناطق کمتر برخوردار پرداخته شود چراکه توسعه این مناطق نه‌فقط یک ضرورت اقتصادی، بلکه گامی مهم در مسیر تحقق عدالت اقتصادی پایدار خواهد بود. در بررسی بیش‌تر این موضوع به گفت‌وگو با سیدعبدالکریم هاشمی نخل ابراهیمی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی و بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
سیدعبدالکریم هاشمی نخل ابراهیمی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس مطرح کرد:
ضرورت توجه به ظرفیتها و توانمندی‌های منطقه‌ای
سیدعبدالکریم هاشمی نخل ابراهیمی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس و نماینده شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» پیرامون ضرورت توسعه اقتصادی و اشتغال در مناطق کم‌برخوردار کشور بیان داشت: توسعه اقتصادی و اشتغال در مناطق کم‌برخوردار بسیار مهم و ضروری است. در حقیقت بسیارحائزاهمیت است که پیشرفت و توسعه متوازن را عملیاتی سازیم و عدالت اقتصادی را در سراسر کشور تحقق‌بخشیم. وی با تأکید بر لزوم توجه به ظرفیتها و توانمندی‌های منطقه‌ای افزود: برخورداری متناسب و متوازن تمامی مردم از امکانات و خدمات و همچنین عدالت در برخورداری از امکانات مرتبط با حوزه اشتغال، رونق سرمایه‌گذاری و تحقق بستر فرصت‌های برابر به‌منظور بهره‌مندی هرچهتمامتر همواره اولویت انقلاب اسلامی و تأکید دینی‌مان بوده است و بنابراین همواره می‌بایست در مسیر تحقق این مهم حرکت کنیم. افزون براین ظرفیتهای اقتصادی مناسب و متفاوتی در هر شهر وجود دارد که می‌بایست به جد موردتوجه قرارگیرد. هاشمی نخل ابراهیمی با تأکید بر ضرورت استفاده بهینه از امکانات بالقوه و اثرات این روند در توسعه اقتصادی تصریح کرد: استفاده بهینه از امکانات بالقوه مناطق مختلف کشور گامی ضروری است و چنانچه از این امکانات بالقوه به‌درستی بهره کسب کنیم، توسعه اقتصادی را نیز عملیاتی خواهیم کرد. نماینده شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم بهره‌گیری از توانمندی‌های داخلی و همچنین ارتقاء سطح بهره‌مندی از ظرفیتهای موجود همچنین خاطرنشان کرد: استعدادها و توانمندی‌های مختلفی در سراسر کشور وجود دارد که چنانچه موردتوجه قرار گیرند، نتایج مثبتی را رقم خواهند زد. در حقیقت اگر امکانات موردنیاز در تمامی مناطق را فراهم‌سازیم و به ظرفیتهای موجود هر منطقه نیز توجه بداریم، ارتقاء سطح بهره‌مندی از ظرفیتها را رقم خواهیم زد. عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس متذکر شد: در سراسر کشور ظرفیتهای قابل‌توجهی به لحاظ نیروی انسانی، امکانات سرزمینی و همچنین فرصت‌های استراتژیک وجود دارد و به‌طورحتم هیچ‌یک از ظرفیتها نباید مورد غفلت قرارگیرد. وی در پایان این گفت‌وگو با تأکید بر شناسایی ظرفیتهای هر منطقه و توجه به اجرای طرح آمایش سرزمین و برنامه‌ریزی منطقه‌ای یادآور شد: باید کانون‌های توسعه را هدفمند ترسیم سازیم و آن‌ها را به شکلی ترسیم نکنیم که بعدها دچار مشکل شوند. به‌عنوان‌مثال شهر تهران یکی از مهم‌ترین مناطق کشور به لحاظ سیاسی و اقتصادی است اما با مشکلاتی نظیر ترافیک، آلودگی و چالش مسکن به‌موجب تراکم بسیار رو‌به‌رو است. چالش‌های مذکور نیز شرایط دشواری را برای مردم رقم‌زده و موجب شده تا مشکلاتی برای مردم رقم بخورد به‌گونه‌ای که نتوانند از زندگی‌شان لذت ببرند. بنابراین اگر توجه به بهره‌سرزمینی، شناسایی ظرفیتهای هر منطقه، طرح آمایش سرزمین و برنامه‌ریزی منطقه‌ای را به‌صورت هرچهتمامتر در دستور کار قرار دهیم، توسعه اقتصادی و اجتماعی در سراسر کشور را رقم خواهیم زد و مناطق کمتر برخوردار کشور را نیز در مسیر پیشرفت و آبادانی قرار خواهیم داد.
بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس عنوان کرد:
شناسایی ظرفیتها؛ لازمه رونق مناطق کم‌برخوردار
بهروز محبی نجم‌آبادی، نماینده مردم سبزوار و عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» پیرامون ضرورت توسعه اقتصادی در مناطق کم‌برخوردار بیان داشت: مناطق کم‌برخوردار اگرچه به نام کم‌برخوردار معرفی و شناخته می‌شوند اما خوشبختانه ظرفیتهای عظیمی در دل خوددارند. با توجه به اینکه امروز بشر و تمامی نگاه‌های مبتنی بر اقتصاد دانش‌بنیان، طرح و برنامه‌های بسیار خوبی برای ایجاد ظرفیت و شناسایی ظرفیتهای موجود برای استفاده مطلوب دارند، معتقدیم که باید در این مسیر گام برداریم. وی افزود: مناطق کم‌برخوردار گاه در دل خود معادن و مناطق بکری دارند که موردتوجه قرار نگرفته‌اند. برخی از این مناطق نیز مسیر کریدوری می‌باشند یا اینکه بستر رونق هرچهتمامتر گردشگری را در دل خوددارند.
عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس تصریح کرد: مناطق کم‌برخوردار ظرفیتهای عظیمی را دارا هستند که متأسفانه موردتوجه قرار نگرفته است. افزون براین محرومیت‌ها موجب شده تا جمعیت‌ها از این مناطق بروند بنابراین می‌توانیم بستر رونق اشتغال و جاذبه‌های جدید را تعریف کنیم تا جذب افراد و سرمایه‌گذاران را نیز عملیاتی سازیم. نماینده مردم سبزوار در مجلس دوازدهم همچنین خاطرنشان کرد: مناطق کم‌برخوردار به‌راحتی قابلیت تبدیل به مناطق برخوردار رادارند و این مهم با فعال‌سازی ظرفیتها عملیاتی خواهد گشت.
وی یادآور شد: معتقدیم که تمامی مناطق کم‌برخوردار ظرفیتهای بالقوه‌اند که برای بالفعل شدنشان می‌بایست اندیشید و با فکر و سرمایه‌گذاری حرکت کرد.
او در پایان این گفت‌وگو بابیان اینکه هر نقطه‌ای از کشورمان یک فرصت کم‌نظیر است، همچنین متذکر شد: به طورحتم هیچ نقطه‌ای در ایران اسلامی کم‌برخوردار به شکل حقیقی نیست بلکه تنها ممکن است به‌موجب بی‌توجهی به ظرفیتهای موجود، بالفعل نشده باشد.