رویکرد شبکه آموزش همواره تحقق عدالت آموزشی است
حانیه السادات آجودانی
شبکه آموزش سیما با رویکرد دستیابی به «عدالت آموزشی» همواره سعی بر رفع نابرابری در توزیع امکانات و فضاهای آموزشی و بودجه خانواده‌ها برای تحصیل دانش‌آموزان ، خصوصا در نقاط محروم داشته است. اکنون همزمان با گرامیداشت روز
دانش آموز و همچنین روز دانشجو و پژوهشگر در آذر ماه برآن شدیم گزارشی از برنامه های تولید شده در راستای تحقق اهداف این شبکه ارائه دهیم.تکنولوژی آموزشی و رسانه های مورد استفاده در این دوره با گذشته متفاوت است.امروزه، دانش آموزان در دنیای شنیداری، دیداری و جنبشی متولد می شوند. بنابراین،تلاش برای آموزش آنان با بهره‌گیری از روش ها و رسانه های آموزشی دوره گذشته بی‌نتیجه خواهد بود یا نتیجه چندانی به همراه نخواهد داشت.معلمان باید درباره تکنولوژی و رسانه های نوین آموزشی اطلاع کافی داشته باشند و با نگرشی مثبت نیز با آن برخورد کنند.طی سال های اخیر، توجه بسیاری به بهره گیری از رسانه های نوین در امر آموزش شده است. رسانه های جدید با فراهم آوردن فرصت های مناسب برای تشخیص استعداد ها و
علایق شخصی فراگیران، به بهبود نظام آموزشی کمک شایانی می‌کنند. رسانه آموزشی به عوامل، وسایل یا ابزاری گفته می شود، که کل محتوای آموزش را به فراگیران منتقل می کند؛ در حالی که وسایل کمک آموزشی، اشیا، وسایل و ابزاری هستند که تنها در بخشی از آموزش از آنها استفاده می شود. بنابراین، رسانه به خودی خود قادر به انتقال و رسانندگی پیام آموزشی است و وسایل کمک آموزشی همانطور که از عنوان آن بر می آید، به فرآیند آموزش و تدریس کمک می کنند.بر این اساس رسانه های آموزشی می توانند در محیط آموزشی شرایطی را به وجود آورند که یادگیری سریع تر، آسان تر، بهتر، بادوام تر و موثر تر صورت گیرد.
انتخاب و کاربرد اثربخش رسانه های آموزشی مناسب می تواند باعث ارتقای کیفیت تدریس معلم، کارآمدی بیشتر و اثرگذاری پایدارتر در جهت فرآیند یادگیری مطلوب تر، افزایش سطح کیفی یادگیری فراگیران، علاقه مند نمودن دانش آموزان به فراگیری دانش، صرفه جویی در زمان آموزش و یادگیری،باعث پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و درنتیجه تثبیت یادگیری آینده سازان و جامعه ای تحصیل کرده و خلاق و ارزشی را در رسیدن به اهداف تعلیم وتربیت هدایت کند.از حدود نیم قرن پیش که تماشای برنامه‌های تلویزیونی به یکی از سرگرمی‌های متداول خانواده‌ها تبدیل شد،این رسانه نقش بسیار مهمی در زندگی دانش‌آموزان ایفا کرده است.تحقیقات بسیاری در نیمه‌ی دوم قرن بیستم نشان دادند که تلویزیون جای ثابتی در میان خانواده‌ها و به ویژه کودکان و نوجوانان باز کرده است. برای مثال اسکرام، لیل و پارکر(۱۹۶۱) دریافتند که در میان خانواده‌هایی که در خانه تلویزیون داشتند، میانگین مقدارزمانی که بچه‌های خانواده برنامه‌های تلویزیون را تماشا می‌کنند بین ۱ ساعت و۳۶ دقیقه
تا ۲ ساعت و ۵۴ دقیقه در هر روز است.به عبارتی این محققان بیان کردند که کودکان و نوجوانان بین ۱۱ تا ۲۱ ساعت در هفته
برنامه‌های تلویزیون را تماشا می کنند.علی عبدالعالی مدیر شبکه آموزش سیما گفت: با توجه به تأثیرغیرقابل انکار تلویزیون بر
دانش‌آموزان، شبکه آموزش سیما به عنوان یک رسانه تاثیرگذار، برنامه های آموزشی بسیاری را برای هدایت تحصیلی و ترویج عدالت آموزشی با ریتمی مفرح و سرگرم کننده برای دانش آموزان پایه های مختلف روی آنتن برده است.وی افزود:رویکرد شبکه آموزش بر‌اساس رهنمون‌های مقام معظم رهبری،مدیران سازمان صداوسیما وشبکه آموزش، دستیابی به «عدالت آموزشی» با استفاده از امکان پوشش حداکثری سیما است .رفع نابرابری در توزیع امکانات و فضاهای آموزشی و بودجه خانواده‌ها برای تحصیل دانش‌آموزان ،خصوصا در نقاط محروم با ارائه آموزش‌هایی مفید و جذاب با حداکثر توان از اهداف این شبکه است.ازاین رو شبکه آموزش سیما همواره سعی بر این داشته تا به عنوان یک همیار درکنار دانش آموزان باشد و نواقص آموزشی آنها را به نحوی آسان و مطلوب مرتفع نماید. برای این مهم می توان به تولید برنامه های مختلف که در پایین به آن اشاره می کنیم پرداخت.
«مدرسه تلویزیونی ایران»
مدرسه تلویزیونی ایران ابتکار راهبردی رسانه ملی در اولین روزهای آغازین اسفند 1398 و درست زمانی بود که کشور شاهد آغاز بحران بیماری همه گیری بود که اولین وجدی ترین تأثیراتش را از همان ابتدا بر روی نظام آموزشی و به ویژه آموزش و پرورش،گذاشت. تعطیلی سـریع و ناگهانی مدارس کشور در روزهای آخـر هفته اول اسفند، نزدیک به 15 میلیون دانش آموز و خانواده های آنها را در شوک و سردرگمی عجیبی فرو برد.با تدبیر رئیس رسانه ملی در هفتم اسفند و ابـلاغ آن و بـا دسـتور معـاون سیما، شبکه آموزش حرکت جهادی راه اندازی «مدرسه تلویزیونی ایران» را از شنبه دهم اسفند 1398بـا همکاری وزارت آموزش و پرورش آغاز کرد و نه تنها تا حد وسیعی بحران سردرگمی آموزشـی را پایـان داد، بلکـه موجـب ایجاد و ابداع فضای جدیدی در عرصه نظام نوین کلاسی و آموزشی در سطح کشور با همین عنوان شد.بعد از کرونا نیز دوره جدید مدرسه تلویزیونی با فضایی جدید و چاشنی سرگرم‌کننده به آنتن رسید.کاری که پیمان جبلی رئیس صداوسیما ادامه آن را اجرایی شدن یکی از
راهبردهای مهم سند تحولی رسانه ملی یعنی «تقویت عدالت رسانه‌ای» عنوان کرد.«اینجا آموزش، خوشمزه است»، شعارِ مدرسه تلویزیونی سال گذشته بود که با دوره‌های پیش از خود تفاوت‌هایی هم دارد.عبدالعالی مدیر شبکه آموزش در این زمینه اعتقاد دارد با مروری بر بیانات رهبر انقلاب در این زمینه می‌توان به کوتاهی‌هایی که نسبت به عدم استفاده درست از ساختار آموزشی
در سراسر کشور اتفاق افتاده، رسید. در طرح جدید مدرسه تلویزیونی، هرکسی که به تلویزیون دسترسی دارد می‌تواند از مدرسه تلویزیونی بهره ببرد.
«مدرسه کنکور»
«مدرسه کنکور ایران» با شعار پنجره‌ای یکتا رو به عدالت آموزشی از ۲۹ بهمن‌ماه1401 روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت.
راه‌اندازی مدرسه کنکور اتفاق خوب دیگری بود که زمینه‌ساز اتفاقات خوشایندی، از جمله همان نکته مدیر شبکه آموزش که درباره جلوگیری از مافیایی شدن بازار آموزش کنکور مطرح کرد،بود. همان نکته‌ای که سال‌ها در صداوسیما مورد نقد کارشناسان
مختلف قرار می‌گرفت و البته در اقدامی کاملاً متناقض و سرمایه‌سالار بسترهای تبلیغی و آگهی‌های بازرگانی برای این کلاس‌ها و مؤسسات کنکور فراهم می‌شد.دانش‌آموزانی که در نتیجه شهریه‌های سرسام‌آور نمی‌توانند وارد مؤسسات آموزشی خاص بشوند توانستند تا حدی این فاصله را با تکیه بر این اقدام تلویزیون کم کنند وامیدواری‌ها برای کسب جایگاهی خوب در لیست قبول‌شدگان کنکور تا حدی افزایش پیدا کند.
«مدرسه مهارت»
«مدرسه مهارت» با بخش عروسکی برای بچه‌های دبستانی دوره اول دبستان،مهارت‌های نرم و سخت ،مانند مهارت های زندگی همچون مهارت گفتگو، مهارت نه گفتن، مهارت ارائه و کارتیمی را آموزش می دهد.
«شبکه ماه»
«شبکه ماه» یک برنامه نمایشی و آموزشی به مدت ۹۰دقیقه است که زندگی چند دختر وپسر نوجوان را روایت می کند که یک شبکه‌ی تلویزیونی را در دست می‌گیرند. در دلاین برنامه، بحث آموزش و مهارت ورزی مثل آموزش هوش مصنوعی ، برنامه نویسی پایتون ، طراحی وب و آموزش های فنی و حرفه ای در دل یک سریال و موقعیت نمایشی مطرح می‌شود.
«سوادیاران»
مجموعه «سوادیاران»در 30 قسمت 20 دقیقه‌ای در گروه آموزشهای رسمی شبکه آموزش با مشارکت سازمان نهضت سوادآموزی تولید شده است. در هر قسمت این مجموعه به یکی از معضلات و تبعات بی‌سوادی در جامعه پرداخته می‌شود و در ادامه از همه اقشار جامعه دعوت می شود تا برای آموزش و تشویق افراد بی‌سواد، به سهم خود همیاری کنند.
«هوشیار»
«هوش یار» یک مسابقه تلویزیونی است که در ۵۲ قسمت با مشارکت سمپاد (سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) تهیه شده است. هدف این برنامه در راستای شعار شبکه آموزش مبنی بر عدالت آموزشی می باشد.
«رادیکال 7»
برنامه «رادیکال 7»با هدف شرح و بسط علمی مسائل روزمره،از دیگربرنامه های شبکه آموزش است.این برنامه به ترسیم فضای حرفه ای دررابطه با مسائل مختلف و نشان دادن اهمیت اطلاعاتی که به واسطه تجربیات حرفه ای به دست می آید،می پردازد.«رادیکال 7 »، پرسش هایی درباره روزمرگی هایی که در ظاهر اهمیتی ندارند اما تاریخچه و نحوه تولید آنها سرشار از نکات شگفت انگیز است که دانستن آنها می تواند نگاه ما به محیط پیرامونمان را تغییر دهد، را مورد توجه قرار داده است.
«گوی طلایی»
مسابقه «گوی طلایی» با محوریت سنجش اطلاعات عمومی، در فصل اول در ٥2 قسمت ازشبکه آموزش پخش می شود.شاید مخاطبی که ظاهر یک مسابقه تلویزیونی را نگاه کند، به نظرش برسد که با یک کار ساده روبه‌روست. با این حال،آنهایی که دستی بر تولید دارند، خوب می‌دانند که تولید چنین برنامه‌هایی چقدر وقت و انرژی زیادی می‌برد.مسابقه «گوی طلایی» را باید
مسابقه‌ای در حوزه اطلاعات عمومی دانست که در کنار پرسش‌هایی که مطرح می‌کند،دغدغه فرهنگسازی را هم برای مخاطبان دارد.
«پرسشگر»
برنامه« پرسشگر»یکی از پرمخاطب ترین برنامه های این شبکه است که مورد استقبال معلمان وقشرفرهنگی قرار گرفته است.این برنامه به پیگیری چالش‌های تحول در نظام آموزش و پرورش منطبق بر دستورات وبیانات مقام معظم رهبری و بر اساس اسناد بالا دستی در قالب گفت و گوهای زنده، که دربیشتر موارد با حضور وزیر آموزش و پرورش است، می پردازد.
«پاناسه»
برنامه «پاناسه» پایان نامه‌های تاثیر گذارعلمی را در 3 دقیقه با به کارگیری فناوری واقعیت افزوده AR به مخاطبان ارائه می دهد.
«جوان، توسعه، مهارت»
«جوان، توسعه، مهارت»، به شکل روایی – موشن گرافیک (با استفاده از نریشن و تصویر سازی موشن گرافیک) تولید و پخش می‌شود. علاوه بر این با انجام مصاحبه‌های کوتاه و پر محتوا از مسوولین رده بالای سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور و نیز
محققان و اساتید برجسته در این زمینه و نیز دست اندرکاران صفی (اعم از مربیان و کارشناسان امر) و نیز تهیه فیلم از مراکز آموزش فنی حرفه ای دولتی و آموزشگاههای آزاد پوشش دقیقی بر روی محورهای برنامه به شیوه جذاب و تماشایی ایجاد می‌شود.
«خارج از محدوده»
تله‌های زندگی یا طرح واره‌های ناسازگار، الگوهای تکراری از فکر کردن، احساس کردن و رفتار کردن است که در دوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفته است و این الگوها در صورت عدم تغییر در سراسر زندگی تکرار می‌شود و این برنامه در قالب طنز سعی
دارد به نوجوانان بگوید تله‌ها چه هستند و چگونه می توان از آن رهایی یافت.این برنامه علاوه بر ساختار دراماتیک و همین‌طور استانداردهای سیتکام‌ها،درباره طرح‌واره‌های روانشناسی و نقش آنها در زندگی،در قالبی سمبلیک و طنز،مخاطبین خود را با تله‌های شخصیتی آشنا می‌کند و راه حل‌های رهایی از آنها را آموزش می‌دهد.
«کهربا»
«کهربا»برنامه ای است که برای حمایت شرکت‌های دانش‌بنیان تولید شده است.محور این برنامه فعالیت مجموعه‌های دانش‌بنیان و خانه‌های خلاق است. یک استاد مسلط در حوزه‌های مختلف علم و فناوری به همراه دو دانشجو درباره یک محصول یا خدمات
دانش‌بنیان صحبت می‌کنند و در ادامه برنامه به کارگاه، آزمایشگاه یا دفتر آن مجموعه می‌روند و با ابعاد دیگر آن محصول تولیدی آشنا می‌شوند.
