رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور:

۹۰ میلیون هکتار از اراضی کشور نیازمند طرح های آبخیزداری است

علیرضا قشقایی
 رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور گفت: ۹۰ میلیون هکتار از اراضی کشور نیازمند طرح های آبخیزداری است که تاکنون ۳۳ میلیون هکتار از اراضی حوزه آبریز معادل ۲۶ درصد تحت پوشش طرح های آبخیزداری و آبخوان‌داری قرار گرفته است.به گزارش خبر نگار روزنامه رسالت،عطالله ابراهیمی روز دوشنبه در نشست خبری اظهار داشت:درحوزه های آبخیزداری حدود ۴۱ میلیون هکتار مطالعات تفضیلی و اجرایی انجام شده است،اما اجرای عملیات دربرنامه ششم توسعه و پیش بینی های بعدی آن حدود ۱۰ میلیون هکتار بوده است که طبق گزارش سازمان منابع طبیعی کشور ۶۳ درصد اهداف تحقق یافته است.وی درباره مناطق سیل خیز کشور گفت:از آنجایی که پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری تحقیقاتی است،برای همه رودخانه های کشور شدت و ریسک سیل خیزی را در اطلس سیل به تفکیک استان ها شناسایی و معرفی کرده است که این ظرفیت در اختیار بخش اجرا قرار دارد. به طور مثال در اطلس سیل حوزه پرریسک سیل چالوس شناسایی و اعلام شده بود.ابراهیمی افزود:اطلس سیل در کشور برای مدیریت منابع آبی آماده شده است تا از هدر رفت آب و تخریب زمین جلوگیری کند.رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور درباره لایحه آبخیزداری ادامه داد:لایحه آبخیزداری درکمیسیون زیربنایی مجلس در دست پیگیری است و امیدواریم هرچه زودتر از دولت به مجلس ارائه و تصویب شود. این لایجه یکی از ضرورت ها است که ابعاد مختلف آبخیزداری اعم از ساختار، اعتبارات، اولویت ها و مسائلی از این قبیل را تحت پوشش قرار می دهد.ابراهیمی گفت: آبخیزداری به عنوان نسخه نجات بخش کشور از بحران آبی است، در این مدل روش‌ های مختلف تزریق آب به سفره های زیرزمینی، آبخوان داری، سدهای زیرزمینی و غیره وجود دارد که در طبقه بندی توسعه پایدار قرار گرفته است.وی افزود: حفاظت از خاک همچون آب دارای اهمیت بسیار است زیرا تولید یک سانتیمتر خاک در مناطق مرطوب مانند خط استوا ۱۰۰ سال زمان نیاز دارد و این عدد در مناطق بیابانی ۱۰۰۰ سال است.ابراهیمی ادامه داد: پژوهشکده ۴۰ طرح تحقیقاتی سفارشی در دست اجرا دارد تا نسخه‌ های لازم را برای برون رفت از چالش‌ های موجود در اختیار نهادهای متولی قرار دهد زیرا امروز چاره‌ ای جز مدیریت بهینه آب و تامین آب مورد نیاز جمعیت فلات مرکزی کشور نداریم.وی با بیان اینکه حفظ منابع آب و خاک کشور نیاز به نسخه‌ های جدید دارد افزود: ۳7 ایستگاه تحقیقاتی در حوزه آبخوان داری در سطحی حدود ۶۳ هزار هکتار ایجاد شده تا علاوه بر پیشگیری از تخریب و فرسایش خاک، وضعیت مناطق در معرض تهدید بهبود یابد.رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور افزود:بندهای زیرزمینی الگویی ارزشمند است که به جای ایجاد سد در سطح زمین که موجب تبخیر و تعرق آب می‌شود می تواند موجب حفظ و نگهداری منابع آبی در زیرزمین شود.
این مقام مسئول به کم بودن اعتبارات حوزه تحقیقات خاک و آبخیزداری کشورخبر داد و گفت:اعتبارات این بخش درمقایسه با رسالتی که این پژوهشکده دارد کافی نیست،زیرا فعالیت های این بخش از لحاظ اهمیت آبخیزداری برای عبور از چالش های تغییراقلیم، خشکسالی، سیل و فرونشست زمین باید مورد حمایت اعتباری و مالی قرار بگیرد.ابراهیمی بیان کرد:اعتبار مصوب پژوهشکده در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۹ میلیارد تومان در نظر گرفته شد و  در سال ۱۴۰۱ این اعتبار نزدیک به ۳۲ میلیارد تومان بوده است که افزون بر ۹۰ درصد برای هزینه های حقوق و دستمزد همکاران استفاده می شود، اما برای کارهای پژوهشی، تحقیقاتی، حمایت از استان ها و طرح های تحقیقاتی کارآمد اعتبارات کافی نیست؛ به طوری که اعتبارات فعلی یک دهم رقم واقعی است.وی عنوان کرد: نبود اعتبارات در بخش تحقیقات باعث ممانعت از برخی عملیات طرح های پژوهشی شده است، زیرا با وجود تحقیق و پژوهشی که انجام می شود اما در بخش اجرا بسیاری از مشکلات نه تنها حل نشده، بلکه در سال‌های گذشته افزایش یافته است.ابراهیمی با بیان اینکه کمبود سرمایه گذاری در همه بخش های کشاورزی از جمله تحقیقات اثرات منفی خود را گذاشته است، اظهار داشت: این سرمایه‌گذاری نزدیک به چهار درصد تولید ناخالص داخلی است و برای جبران این عقب ماندگی باید از مشارکت بخش خصوصی و خیرین استفاده کرد.رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور درباره اثرات تغییرات اقلیم، گفت: بررسی آمارها نشان می‌دهد تغییر اقلیم اثرات کاملا منفی بر بخش کشاورزی خواهد گذاشت، همچنان که آمارهای ۵۰ سال گذشته حکایت از افزایش دما و کاهش بارش‌ ها در کشور است.وی  اشاره کرد: میانگین بارندگی کشور در سالهای اخیر از ۲۵۰ میلیمتر که یک سوم میانگین جهانی است به ۲۳۲ میلیمتر کاهش و میزان تبخیر افزایش یافته است و تاثیر اقلیم در کشور ما ۲ برابر میانگین جهانی است.ابراهیمی گفت: در حال حاضر اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی به حدی نگران کننده است که به عنوان یکی از بحران های بزرگ آینده طبقه بندی شده و کار گروهی برای مقابله با آن تشکیل شده است.ابراهیمی تصریح کرد:سطح مطالعه آماده اجرای حوزه‌های آبخیزداری ۲۰ میلیون هکتار گزارش شده است.وی اشاره کرد:روش های آبخیزداری می تواند بسیار اقتصادی تر و موثرتر از روش های هزینه‌بر فعلی باشد.رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور ابراز امیدواری کرد بودجه ۱۴۰۳ با درایت دولت و مجلس شورای اسلامی افزایش یابد.