مهارت آموزی در دوران خدمت سربازی کشف استعداد و توانایی ها
مجید حیدرپور کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی
دوره خدمت وظیفه عمومی یک دوره آموزشی، تربیتی و تجربه‌اندوزی برای جوانان است و نسل آینده کشور را برای پذیرفتن مسئولیت‌های مهم در زندگی شخصی و اجتماعی آماده می‌کند، از این رو به نظر می رسد با مدیریت مناسب بتوان طرح جامع مهارت آموزی کارکنان وظیفه (سربازان) را به نحو مناسب‌تری اجرا نمود.طرح جامع مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه در فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران با هدف ارتقای توانمندی‌های فردی وحرفه‌ای سربازان و تبدیل دوره خدمت وظیفه به فرصتی برای رشد مهارتی و اشتغال‌پذیری پس از خدمت تدوین شده است.این طرح برآن است تا با آموزش مهارت‌های کاربردی، کارآفرینی و حرفه‌ای، زمینه ورود مؤثرترسربازان به بازار کار را فراهم کند و هم‌زمان بهره‌وری نیروهای انسانی فراجا را افزایش دهد. بر اساس یافته‌های پژوهش، اجرای موفق این طرح به چهار پیشران کلیدی وابسته است: اصلاح فرآیندها و ساختارها، تحول در نظام آموزشی، مدیریت انسانی و بهینه سربازان، و توجه به عوامل روان شناختی. نتایج نشان می دهد که اصلاح قوانین، تأمین زیرساخت‌های لازم و تدوین سیاست‌های تشویقی نقش اساسی در پایداری طرح دارند.تحول نظام آموزشی از شیوه‌های سنتی به آموزش‌های عملی، مجازی و کارآفرینانه موجب افزایش اثربخشی برنامه‌ها می‌شود.خدمت سربازی در هر کشوری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین وظایف شهروندی به شمار می‌رود که فرصتی برای جوانان فراهم می‌سازد تا علاوه بر مشارکت در تأمین امنیت ملی، زمانی برای کسب مهارت‌ها ی فردی،اجتماعی و انضباطی به دست آورند.نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران که در تمامی عرصه‌ها رویکرد متفاوت از سایر حکومت‌ها دارد، نگاه ویژه‌ای به دوران سربازی و جوانان دارد. اساساً نگاه جمهوری اسلامی ایران به جوانان، نگاهی متفاوت ازدیگر نظام‌های سیاسی است.خدمت سربازی را نه‌تنها یک وظیفه، بلکه مهم‌ترین و باارزش‌ترین دوران زندگی یک جوان می‌دانند، زیرا این مقطع زمانی، بهترین فرصت برای رشد، تعالی، تربیت و آماده‌سازی جوانان برای آینده نظام، انقلاب، کشور، خانواده و جامعه است.
خدمت سربازی در ایران، فراتر از یک الزام قانونی بلکه ضرورتی ملی است. این تجربه، جوانان را برای زندگی اجتماعی آماده می‌کند، هویت ملی را تقویت می‌سازد، امنیت و اقتدار کشور را تضمین می‌کند و حتی در مسیر توسعه اقتصادی و اجتماعی مؤثر واقع می‌شود. اگرچه ممکن است چالش‌هایی همچون طول مدت خدمت یا نیاز به اصلاح برخی ساختارها مطرح باشد اما اصل ضرورت سربازی به‌عنوان سنگ بنای امنیت و انسجام ملی، رشد فردی و مشارکت اجتماعی همچنان پابرجاست.همچنین،رفتار عادلانه و کرامت‌مدار فرماندهان، در کنار تقویت مهارت‌های روانی همچون تاب‌آوری، مثبت‌اندیشی و توانمندسازی ذهنی سربازان، انگیزه و بهره‌وری آنان را به‌طور معناداری افزایش می‌دهد. در مجموع، توجه به این چهار پیشران می‌تواند اجرای طرح مهارت‌آموزی را به الگویی موفق برای توسعه سرمایه انسانی در نیروهای مسلح و جامعه تبدیل کند.فرهنگ‌سازی علم در بین سربازان می‌تواند میزان تلاش در بخش‌های مختلف یعنی مجریان و سربازان را تقویت نماید. در کنار مباحث تشویقی، توجه به برنامه‌های عملیاتی از ضروریات است. به عبارتی، درسطح استراتژیک مأموریت، چشم انداز و ارزش‌ها، اهداف استراتژیک و استراتژی های سازمان تبیین می شود.در سطح عملیات، ابتدا استراتژی‌های تدوین شده در سطح استراتژیک به اهداف عملیاتی ترجمه شده یا پیوند زده می‌شود و سپس برای هر کدام از اهداف عملیاتی، طرح های عملیاتی پیش بینی و درمرحله ترکیب این طرح‌ها اولویت‌بندی و دسته بندی شده و برخی از آن ها حذف و یا ادغام می شود و در نهایت، در مرحله انتقال بودجه بندی، زمان بندی طرح ها صورت گرفته و برای آن ها مجری تعیین می‌شود.درنهایت پیشرانی که نقش مهمی در اجرای طرح مهارت اموزی خواهد داشت، ارزیابی عملکرد است. تا بتوان هر گونه از برنامه های تدوین شده را مورد توجه قرار داد و در جهت رفع آن تلاش نمود.برنامه‌ریزی در حوزه آموزش نیروی جوانی که دوره خدمت سربازی را می‌گذراند علاوه بر تربیت نیروی کار ماهر برای ورود به بازار کار، در رونق تولید نیز اثرگذار خواهد بود. این فرایند همچنین شرایطی را فراهم می‌کند تا این بخش از نیروی جوان با کسب مهارت‌های کاربردی، پس از دوران خدمت سربازی بتوانند در بازار کار رقابتی اشتغال، موفق‌تر از دیگران عمل کنند.
