سد «قیزقلعه‌سی» در گذر زمان؛

تبلور دانش مهندسان ایرانی در تکمیل پروژه بین‌المللی صنعت آب

سد «قیزقلعه‌سی» پس از حدود20 سال از زمان آغاز عملیات اجرایی در آستانه افتتاح قرار گرفته است و در روزهای پیش رو با حضور مقامات دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان افتتاح می‌شود.به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، "قیزقلعه‌سی" سدی است که حدود 20 سال از آغاز عملیات اجرایی آن می‎گذرد اما به دلیل کمبود اعتبارات تقریبا به کندی پیش می‌رفت و با آغاز به کار دولت سیزدهم در اولویت طرح‌های صنعت آب قرار گرفت؛ به طوری که در روزهای پیش رو شاهد افتتاح و بهره‌برداری از طرح مشترک دو کشور ایران و آذربایجان خواهیم بود."یوسف غفارزاده" مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در این باره گفت: فرآیند عملیات احداث سد قیزقلعه‌سی از سال 1385 آغاز شد و تا شروع دولت سیزدهم 80 درصد پیشرفت داشت اما در این دولت، پروژه در اولویت قرار گرفت و طی این سال‌ها با پیشبرد اقداماتی چون خاکریزی تاج سد، نصب دریچه‌های سد، تکمیل عملیات حفاری و تزریق، احداث راه‌های جایگزین مستقردر مخزن این سد، تکمیل نیروگاه‌ها و پاکسازی مخزن در دولت سیزدهم انجام شد."حمیدرضا گلگون"، نماینده مجری طرح سد خداآفرین و قیزقلعه‌سی نیز به تشریح تاریخچه ساخت تا تکمیل و افتتاح سد قیزقلعه‌سی پرداخت و گفت: عملیات اجرایی سد قیز قلعه‌سی که در فاصله ۱۲ کیلومتری پایین‌دست سد مخزنی خدا آفرین قرار دارد؛ به دلیل محدودیت‌های مالی و اعتباری با کندی روبرو بود و اولویت اول پیشرفت سد خداآفرین درنظر گرفته شد.نماینده مجری طرح سد خداآفرین و قیزقلعه‌سی تصریح کرد: با توجه به بزرگی پروژه و به منظور تحکیم پی و به جهت فنی ایجاد رطوبت در خاک رُس سد، مرحله آبگیری اولیه این سد در سال 1400 انجام شد.از جمله مشخصات سد قیز قلعه‌سی، می‌توان به ۵۰۰ هزار متر مکعب حجم بتن ریزی، ۴۲ کیلومتر طول حفاری و تزریق، ذخیره سازی ۶۲ میلیون متر مکعب آب و امکان تولید ۸۰ مگاوات برق اشاره کرد.هزینه اجرای سد قیزقلعه سی، بالغ بر پنج هزار میلیارد تومان است که به صورت مشترک توسط ایران و آذربایجان تامین شده است.با اطمینان می‌توان گفت که این طرح جامع که با توان و دانش مهندسان ایرانی و با اعتبار و سرمایه گذاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان طراحی و احداث شده است، برگی دیگر بر افتخارات صنعت آب و برق کشور افزوده است.

این سد ویژگی‌های منحصر بفردی دارد که از جمله آن می‌توان به مواردی مانند بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی شمال غرب کشور، تامین آب بزرگترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور، پیاده سازی دیپلماسی آب و حسن همجواری، افزایش تعاملات میان ایران و جمهوری آذربایجان، تنظیم دو میلیارد مترمکعب آب در سال با تشکیل لکه آبی، توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه واشتغال‌زائی بالغ بر 40 هزار نفر و توسعه فرهنگی بین دو کشور همسایه با قرارگیری پل‌های تاریخی ۱۱ و ۱۵ دهنه خداآفرین در مخزن سد اشاره کرد.اکنون با افتتاح این سد و از طریق کانال امکان تامین آب به منظور آبیاری اراضی کشاورزی به وسعت ۷۴ هزار هکتار فراهم شده است.در همین راستا سد «خداآفرین» نیز همزمان با افتتاح سد قیزقلعه‌سی به بهره‌برداری رسمی می‌رسد. سد خدا آفرین بخش اول طرح جامع خداآفرین است که در سال 1387 افتتاح شد، اما برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت آب ذخیره‌سازی شده در این سد، نیاز به اجرای سد قیز قلعه‌سی به عنوان بخش دوم این طرح جامع وجود داشت.در این خصوص "غلامحسین بابایی" معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی درباره چند و چون بهره‌برداری کامل از سد خداآفرین و وابستگی بهره‌برداری کامل از ظرفیت این سد با افتتاح سد قیزقلعه‌سی می‌گوید: سد خداآفرین آب را ذخیره‌سازی می‌کند و در نبود سد قیزقلعه ‌سی، این آب به سمت رود ارس رهاسازی می‌شد.وی با بیان اینکه سد خداآفرین در بالادست و سد قیزقلعه سی در 12 کیلومتری پایین دست سد خداآفرین قرار دارد، افزود: با وجود سد قیزقلعه سی، امکان بهره‌برداری کامل و آبگیری از سد خداآفرین فراهم می‌شود؛ به طوری که 74 هزار هکتار تامین آب می‌شود این در حالی است که پیش از افتتاح سد قیزقلعه‌سی امکان تامین آب برای این میزان زمین کشاورزی فراهم نبود.معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی یادآور شد که با افتتاح این سد، امکان آب اندازی کانال اصلی خداآفرین به طول 144 کیلومتر با بهره‌برداری از قیزقلعه سی فراهم شده است.