توافقنامه استراتژیک انتقال گاز روسیه به ایران ؛ آخرین یادگار شهید رئیسی

علیرضا تدیسی
تردیدی وجود ندارد که موضوع انرژی به یکی از مسائل استراتژیک دراقتصاد کشورهای دنیا بدل شده است.درقضیه جنگ روسیه و اوکراین،همین موضوع درقالب نبردی برای تامین انرژی و بالاخص گاز برای بخش بزرگی از اروپا درآمد و به عاملی مهم در تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای تبدیل شد.در واقع بحران اوکراین و پیدایش بحران انرژی، جهان را به سوی شکل گیری قطب بندی جدیدی درحوزه انرژی و مسائل مربوط به کم و کیف تولید و توزیع آن سوق داد.فارغ از این بحران حاد،عموم کشورهای دنیا بیش از پیش متوجه اهمیت این موضوع شده‌اند.در چند دهه اخیر وابستگی به منابع گاز به اندازه‌ای جدی شده که بیشتر کشورها در روابط اقتصاد بین‌الملل، ملاحظات خاصی را برای کشورهای تولیدکننده و صادرکننده گاز درنظر می‌گیرند.براین اساس است که جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با توجه به دارا بودن منابع غنی نفت و گاز و ایفای سهمی عمده و راهبردی در فرایند تامین انرژی جهانی،می‌توانند نقش تعیین کننده ای را جهت شکل‌دهی به نظم نوین جهانی با توجه به منافع ملی خود ایفا نمایند.این نکته سالهاست که مورد توجه دو کشور قرار گرفته تا براساس منافع مشترک به نوعی همکاری در زمینه تولید،انتقال و فروش گاز برای نقش‌آفرینی استراتژیک دربازار گاز جهانی دست یابند.ایران و روسیه در مجموع حدود ۳۸ درصد ذخایر گاز دنیا را در اختیار دارند.ایران،سومین تولید کننده بزرگ گاز جهان پس از آمریکا و روسیه و چهارمین مصرف کننده بزرگ گاز جهان پس از امریکا،روسیه و چین محسوب می شود.اما به دلیل مصرف بالای داخلی،ایران تا کنون نقش زیادی در تجارت گاز نداشته است.

هفته گذشته توافقنامه استراتژیک انتقال گاز روسیه به ایران به عنوان آخرین یادگار شهید رییسی در حوزه دیپلماسی انرژی بین دو کشور امضا شد تا علی‌رغم جریاناتی در ایران و روسیه تلاش می‌کردند این توافق مهم انجام نشود و از ابزارهای مختلف از جمله رسانه ها برای مقابله با این توافق استفاده می‌کردند،اراده سیاسی قوی در سطح سران دو کشور،یعنی پوتین و ایت الله شهید رئیسی پس از دو سال مذاکره فشرده و محرمانه منجر به توافقی پراهمیت و تاریخی بین دو غول گازی جهان شود.بنا به گفته وزیر نفت،تیم مذاکره‌کننده شرکت ملی گاز از فروردین ماه با گس‌پروم مذاکرات فشرده‌ای را انجام دادند تا بالاخره درششم تیرماه با حضور سرپرست ریاست‌جمهوری ایران و الکسی میلر، مدیرعامل گازپروم، تفاهم‌نامه انتقال گاز روسیه به ایران امضا شد.تفاهم نامه‌ای که عملا مهم ترین قرارداد انتقال و تجارت گاز قرن در منطقه غرب آسیا خواهد بود و موازنه انرژی در منطقه را تغییر خواهد داد و انقلاب بزرگی‌ در بخش انرژی و صنایع منطقه ایجاد خواهد کرد.علاوه بر این،با توجه به قرار گرفتن اغلب ذخایر گاز ایران در جنوب کشور، این توافق به تامین امنیت انرژی مناطق شمالی کشور کمک شایانی خواهد کرد.بر این اساس، ایران می تواند گاز را از روسیه دریافت کرده و به ترکیه،عراق،پاکستان،ارمنستان و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس صادر کند.همچنین با این قرارداد ناترازی انرژی درکشور عملا برطرف خواهد شد.ازدیگر منافع استراتزیک این تفاهم‌نامه،می‌توان به این نکته نیز اشاره داشت که این اتفاق، ایران و روسیه را در مسیر یک همکاری استراتژیک بلند مدت قرار خواهد داد و به ثبات و امنیت منطقه و همکاری و وابستگی متقابل کشورهای منطقه نیز کمک شایانی خواهد کرد.بی‌شک چنین قراردادی به عنوان آخرین اما یکی از پربرکت‌ترین یادگارهای شهید رئیسی می‌تواند راهگشای مسائل مهم و مختلفی درزمینه‌های مختلف اقتصادی و بین‌المللی کشور باشد.