پیرامون رشد چشمگیر بنادر کشور در سه‌ماهه نخست ۱۴۰۴ مطرح شد:

ظرفیت‌های دریایی ایران در مسیر شکوفایی

گروه اقتصادی
جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان کشوری با موقعیت ممتاز جغرافیایی، از دیرباز در چهارراه مسیرهای تجاری جهان قرار داشته است. قرارگیری در مجاورت آب‌های استراتژیک خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و همچنین همجواری با کشورهای متعددی در آسیای مرکزی، قفقاز، شبه‌قاره هند و مدیترانه، شرایطی منحصر‌به‌فرد برای کشورمان ایجاد کرده است تا به یک بازیگر مؤثر در تجارت دریایی منطقه و جهان تبدیل شود. در این میان، بنادر ایران همچون نگین‌هایی درخشان در جنوب و شمال کشور، همواره نقشی کلیدی در اتصال زنجیره تأمین جهانی ایفا کرده‌اند. این ظرفیت عظیم، اکنون با رشد چشمگیر عملکرد بنادر در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. مطابق آمارهای منتشرشده از سوی مراجع ذی‌ربط، میزان تخلیه و بارگیری کالا در بنادر کشور به بیش از ۵۳ میلیون تن رسیده و عملیات کانتینری با تخلیه و بارگیری معادل ۷۵۰ هزار TEU (به هر واحد کانتینری ۲۰ فوتی، یک TEU گفته می‌شود) نیز به ثبت رسیده است. این آمار نه‌تنها نشان‌دهنده افزایش حجم فعالیت‌های بندری کشور است، بلکه نمادی از ارتقای ارزش کالاهای ورودی و خروجی و افزایش سهم کشور در تجارت دریایی جهانی به‌شمار می‌رود. همان‌گونه که کارشناسان این حوزه تأکید می‌کنند، بنادر جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها از جنبه اقتصادی، بلکه از منظر ژئوپلیتیکی نیز اهمیت بسزایی دارند. بنابراین توسعه این بنادر می‌تواند به تحکیم موقعیت راهبردی کشور در منطقه، تسهیل جریان تجارت بین‌المللی و تقویت زیرساخت‌های اقتصاد مقاومتی کمک شایانی کند. بنابراین اکنون زمان آن فرارسیده است که با نگاه بلندمدت و برنامه‌ریزی مدون فرصت‌های مطرح در دریای بیکران توانمندی‌های بندری کشور را بیش از پیش به ثمر بنشانیم و رشد چشمگیر بنادر کشور را استمرار بخشیم. در ادامه این گزارش به بررسی بیشتر این موضوع و عملکرد موفق بنادر کشور در عرصه حمل‌ونقل دریایی پرداختیم که می‌خوانید. 
 عملکرد موفق بنادر ایران در عرصه حمل‌ونقل دریایی
به گزارش فارس، بنادر مالکیتی و حاکمیتی ایران در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، با تخلیه و بارگیری ۵۳ میلیون تن کالا از جمله ۳۴ میلیون تن کالاهای غیرنفتی و ۱۹ میلیون تن کالاهای نفتی، به عملکرد مثبتی در عرصه حمل و نقل دریایی دست یافتند. این آمار نشان‌دهنده رشد در فعالیت‌های بندری کشور است که به ویژه در بخش عملیات کانتینری با تخلیه و بارگیری ۷۵۰ هزار TEU به ثبت رسید. به گفته کریم نائینی، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت، با توجه به آن که با کانتینرها کالاهای باارزش جابه‌جا می‌شوند، می‌توان نتیجه گرفت که کالاهای ورودی و خروجی کشورمان به لحاظ ارزشی رشد پیدا کرده و اگر بتوانیم سهم صادرات و ترانزیت کالاهای کانتینری راا افزایش دهیم، در تجارت خارجی سهم پررنگ‌تری خواهیم داشت. گفتنی ا‌ست که در این دوره، میزان تخلیه کالاهای غیرنفتی معادل ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تن و کالاهای نفتی معادل ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن بود. همچنین، مجموع بارگیری کالاهای غیرنفتی به ۲۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن و کالاهای نفتی به ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسید. این عملکرد، بیانگر توانمندی بنادر ایران به عنوان دروازه‌های تجارت بین‌المللی و کانون‌های ترانزیت محموله‌های جهانی است.
 ایران؛ شاهراه ترانزیتی منطقه و پل ارتباطی بین‌المللی
همانطور که پیش‌تر نیز عنوان شد؛ جمهوری اسلامی ایران به واسطه موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز خود در تقاطع کریدورهای شمال جنوب و شرق غرب، به‌طور طبیعی دارای مزیت راهبردی در حوزه ترانزیت بین‌المللی کالا است. دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد از طریق خلیج فارس و دریای عمان، امکان اتصال سریع و پایدار ایران به بازارهای جهانی را فراهم آورده و زمینه‌ساز ایفای نقشی کلیدی در زنجیره تأمین جهانی شده است. در کنار این مزیت‌های ژئوپلیتیکی، قرارگیری در مجاورت حوضه‌های دریایی مهم از جمله دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه، موقعیت راهبردی کشور در مناسبات منطقه‌ای و جهانی را دوچندان کرده و این شرایط ویژه، فرصت‌های بی‌بدیلی برای تبدیل کشور به یک هاب لجستیکی منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد کرده است.
 ظرفیت‌های بالفعل بنادر ایران در تجارت بین‌المللی
در سال‌های اخیر، با تمرکز بر توسعه بندرگاه‌ها، افزایش توان عملیاتی پایانه‌های کانتینری و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در فرآیندهای تخلیه و بارگیری، بنادر کشور توانسته‌اند با استانداردهای جهانی رقابت کرده و پذیرای محموله‌های متنوع و باارزش شوند. بنادر کشور به‌عنوان نقاط کانونی در حمل‌ونقل دریایی کشور امروز در سطح منطقه جایگاه تثبیت‌شده‌ای یافته‌اند. این بنادر نه‌تنها در مدیریت هوشمند جریان کالاهای وارداتی و صادراتی مؤثر بوده‌اند، بلکه نقش مؤثری در تقویت تجارت منطقه‌ای و حضور کشور در بازارهای پیرامونی ایفا کرده‌اند.
 ضرورت توسعه زیرساخت‌ها برای تثبیت موقعیت راهبردی بنادر
کارشناسان حوزه حمل‌ونقل بر این باورند که توسعه همه‌جانبه زیرساخت‌های بندری، از جمله تعمیق اسکله‌ها، نوسازی تجهیزات تخلیه و بارگیری، به‌روزرسانی ناوگان حمل‌ونقل و بهینه‌سازی مسیرهای ریلی و جاده‌ای متصل به بنادر از الزامات تحقق کامل ظرفیت‌های بالقوه کشور در حوزه دریایی است. در این راستا، مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل با بیان اینکه توسعه زیرساخت‌های بندری و ارتقای بهره‌وری در این حوزه، از جمله عوامل حیاتی برای رشد اقتصادی و توسعه پایدار کشور به شمار می‌رود، گفت: به این ترتیب، بنادر ایران نه تنها در مدیریت جریان کالا، بلکه در تسهیل تجارت و تبادل فرهنگی در سطح جهانی، نقشی اساسی ایفا می‌کنند.
 نقش بنادر در تحقق اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار
مطابق با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، گسترش صادرات غیرنفتی، افزایش تاب‌آوری اقتصادی و ارتقای توان تولید داخلی از جمله اهداف کلیدی به شمار می‌روند. در این میان، بنادر به‌عنوان دروازه‌های تجاری کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در تحقق این اهداف دارند. تسهیل صادرات، پشتیبانی از صنایع داخلی از طریق واردات مواد اولیه و  فراهم‌سازی بستر مناسب برای تجارت با کشورهای همسایه و هم‌پیمان، از جمله کارکردهای مهم بنادر کشور است که در سه‌ماهه نخست امسال نیز به‌خوبی متبلور شده است.
 چشم‌انداز روشن بنادر ایران در عرصه بین‌المللی
با تداوم مسیر توسعه‌محور در حوزه بندری، سرمایه‌گذاری هدفمند و حمایت دولت از پروژه‌های بزرگ دریایی، می‌توان به آینده‌ای بیش از پیش درخشان برای بنادر ایران امیدوار بود چراکه بنادر کشور این ظرفیت را دارند که نه‌تنها پاسخگوی نیازهای داخلی کشور باشند، بلکه به کانون ترانزیت منطقه‌ای تبدیل شده و بیش از گذشته حلقه اتصال شرق و غرب، و شمال و جنوب جهان شوند. شایان ذکر است تا بگوییم که جمع‌بندی آمار عملکرد سه‌ماهه نخست ۱۴۰۴، تصویری روشن از توانمندی‌های بنادر کشور را به نمایش می‌گذارد؛ از رشد صادرات غیرنفتی گرفته تا جهش در عملیات کانتینری، همگی حاکی از آن است که بنادر ایران در مسیر تحول و توسعه هرچه‌تمام‌تر گام برمی‌دارند و  بدون تردید، با استمرار این روند، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به یکی از بازیگران اصلی تجارت جهانی در حوزه دریایی تبدیل شود. 
 سخن پایانی 
عملکرد موفق بنادر ایران در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، نشان‌دهنده پویایی، ظرفیت بالا و توان مدیریت راهبردی در عرصه حمل‌ونقل دریایی کشور است. این موفقیت نه‌تنها ثمره برنامه‌ریزی دقیق، نگاه راهبردی و تلاش شبانه‌روزی متخصصان و مدیران حوزه بندری است، بلکه نشانه‌ای روشن از آمادگی برای ایفای نقشی کلیدی در تجارت بین‌المللی و ترانزیت منطقه‌ای محسوب می‌شود. با تداوم توسعه زیرساخت‌های بندری، ارتقای بهره‌وری عملیاتی، جذب سرمایه‌گذاری هدفمند و هماهنگی میان دستگاه‌های ذی‌ربط، بنادر کشور می‌توانند به‌عنوان دروازه‌های امن و کارآمد تجارت جهانی، سهم مؤثری در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، ایجاد اشتغال پایدار، افزایش صادرات غیرنفتی و تحکیم بیش از پیش جایگاه راهبردی کشور در منطقه ایفا کنند. بی‌تردید، آینده اقتصاد دریامحور ، آینده‌ای روشن و امیدبخش است؛ آینده‌ای که در آن بنادر کشور نه‌فقط میزبان کشتی‌ها، بلکه میزبان فرصت‌ها، سرمایه‌ها و رونق تعاملات جهانی با کشورهای دوست و همسایه خواهند بود. 
ظرفیت‌های دریایی ایران در مسیر شکوفایی