چگونه می‌توان در تکانه‌های گوناگون، اقتصاد باثبات و پایدار داشت؟

مردمی‌سازی مقدمه ثبات اقتصادی

زهرا برمکی
این روزها با توجه به تحرکات سیاسی در منطقه بیش از هر زمان دیگر این سؤال مطرح می‌شود که چرا  تلنگرهای سیاسی، اقتصاد ایران را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند و درنهایت منجر به اختلال در وضع معیشت مردم می‌شود.
همچنین با توجه به شرایط حساس منطقه غرب آسیا و قدرت‌نمایی ایران اسلامی در عرصه بین‌المللی از یک‌سو و دشمنی‌ها و تحریم‌های ظالمانه علیه کشور از سوی دیگر و همچنین با توجه به اینکه ایران هرگز شروع‌کننده هیچ جنگی نبوده است و تنها در برابر تجاوز به خاک و مواضع کشور از خود دفاع کرده است، همه این‌ها سبب شده تا کشور با چالش‌ها و تنش‌های سیاسی مواجه شود حال با توجه به این شرایط چه راهکاری برای مستقل شدن اقتصاد کشور از چالش‌های سیاسی وجود دارد؟ 
سال‌هاست که مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی تأکید داشته‌اند تا در برابر آسیب‌ها تحریم‌ها و دشمنی‌هایی که علیه ایران اسلامی می‌شود به‌واسطه اقتصادی قوی در کنار سایر مؤلفه‌های قدرت‌ساز بتواند پیروزمندانه در منطقه به حیات خود را ادامه دهد و در برابر هیچ قدرتی در جهان سر فرود نیاورد از منظر ایشان اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که درشرایط فشار، تحریم و خصومت‌های شدید می‌تواند تعیین‌کننده رشد و شکوفایی کشور باشد.
 درون‌زایی ،برونگری و مردمی بودن ارکان اقتصاد مقاومتی
 مسئله‌ای که بسیار در اقتصاد مقاومتی حائزاهمیت است توجه به ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان کشور است که موجب پایداری اقتصاد می‌شود همچنین مدیریت منابع ارزی توسط متخصصین و مدیریت مصرف با کمک فرهنگسازی رسانه و عملگرایی مسئولین ازجمله مسائل مهم در این زمینه است.
 مردمی سازی، چاره استقلال اقتصادی از تنش‌ها است
سیدمحمدرضا علنی، کارشناس بازار سرمایه و بورس در مصاحبه با «رسالت»، در خصوص مقاوم‌سازی اقتصاد گفت:  تحرکات سیاسی به دلیل تغییر رفتار سرمایه‌گذاران،  بر روی بازارهای مالی و بورس اثرگذار هست و موجب ریزش این بازارها و منفی شدن آن‌ها می‌شود که تنها راه نجات اقتصاد در بحران‌های سیاسی مقاوم‌سازی آن است.
علنی تصریح کرد: ما زمانی می‌توانیم اقتصاد کشور را نسبت به بحران‌های سیاسی و تنش‌ها، مقاوم کنیم که از مشارکت عموم مردم در اقتصاد بهره‌مند شویم.
 اقتصادِ بورس محور، ترمز تورم 
وی در خصوص مشارکت عمومی مردم در اقتصاد کشور خاطرنشان کرد:معتقدم ما زمانی می‌توانیم شاهد این مشارکت باشیم که اقتصاد بانکی به‌سوی اقتصاد بورسی تغییر پیدا کند یعنی سهام شرکت‌هایی که به‌صورت شبه‌دولتی و یا دولتی هستند را عرضه‌ اولیه کنیم و به بازار عمق ببخشیم تا به این واسطه اطمینان مردم به بازار بورس را جلب کرده و شاهد مشارکت آن‌ها در اقتصاد کشور باشیم .
علنی ادامه داد: بازار بورس یک بازار شفاف است و تأمین مالی از طریق آن می‌تواند ترمز قوی برای تورم  باشد و ما را به جهش تولید نزدیک کند.
این کارشناس بازار بورس و سرمایه در خصوص اهمیت جهش تولید در اقتصاد مقاومتی بیان کرد: جهش تولید با مشارکت مردم در بورس امکان‌پذیر است زیرا با مشارکت مردم در عرصه بورس، تولیدکننده امکان تولید بیشتر را پیدا می‌کند و همین امر علاوه بر شکستن تورم به اشتغال‌زایی و احیای اقتصاد کمک شایانی خواهد کرد به‌عبارت‌دیگر، بورس بهترین محل برای تأمین مالی تولید است.
 اقتصاد بانک محور، ریشه‌ اقتصاد دستوری
سید محمدرضا علنی در خصوص اقتصاد دستوری گفت: در مقابل اقتصاد بورسی، اقتصاد بانکی قرار دارد که اقتصادی تورم‌زا و دستوری ست .
وی افزود: ما برای داشتن اقتصاد بورسی باید از اقتصاد دستوری اجتناب کنیم به این معنی که بتوانیم با ابزارهای نوین به‌صورت غیرمستقیم بازارهای خود را مدیریت کنیم  نه اینکه با دستور بخواهیم قیمت یک محصول را متوقف کنیم.  به اعتقاد همه کارشناسان اقتصادی، قیمت دستوری نه‌تنها مانع از رشد قیمت‌ها نمی‌شود بلکه که منجر به فرار سرمایه از صنعت نیز خواهد شد اقتصاد بانکی در بلندمدت منافع سرمایه‌گذاران صنعت را تأمین نمی‌کند.
علنی گفت:زمانی که بتوانیم مردم و سرمایه‌داران را جذب بازار بورس کنیم می‌توانیم برای اقتصاد کشور یک ایمنی ایجاد کنیم و مردم هرچقدر بیشتر خود را در اقتصاد شریک بدانند موجب می‌شود تا اثرات تنش‌های سیاسی و تحرکات منطقه‌ای بر روی اقتصاد کمتر شود .وی تأکید کرد: بنابراین ایجاد اقتصاد بورس محور به همراه مشارکت گسترده مردم در  بازار از یک‌سو نفی اقتصاد بانک محور و دستوری از سوی دیگر موجب مقاوم‌سازی اقتصاد شده و اثر تحرکات سیاسی را بر اقتصاد بسیار کمتر خواهد کرد.
اهمیت پیش‌بینی پذیر بودن در اقتصاد مقاومتی 
یکی از اقتصاددانان کشور در خصوص مقاوم‌سازی اقتصاد ابراز کرد: ساختارهای اقتصادی قوی و پیش‌بینی پذیر باعث می‌شود منابع به سمت سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت هدایت شود. در چنین ساختاری طرح‌های بلندمدت به سوددهی بالایی می‌رسد و از سوی دیگر سهامداری در بورس رونق می‌گیرد . در این شرایط تأثیرات تلنگرهای سیاسی در اقتصاد بسیار کم و سطحی خواهد شد.
وی افزود: اقتصاد ایران نیازمند یک بازنگری اساسی است زیرا اکنون بخش سرمایه‌گذاری در تولید دچار آسیب شده است و حاشیه سود تولید به دلیل تصمیمات خلق‌الساعه و غیرتخصصی به 13 درصد رسیده است درحالی‌که حاشیه سود تولید باید 40 درصد باشد.
  حاشیه سود منطقی، لازمه جهش تولید
محمودی اصل گفت:ما باید به سبب حاشیه سود مناسب، سرمایه را در تولید ماندگار کنیم  و به این واسطه بورس را رونق ببخشیم، زیرا سرمایه در گردش بورس نه‌تنها تورم‌زا نیست بلکه ضدتورم است و به ثبات بخشی اقتصاد کمک می‌کند در این صورت می‌توانیم منابع را در بازارهای مختلف پایدار کنیم تا جلوی سوداگری گرفته شود.
این اقتصاددان کشور در خصوص خنثی کردن اثرات تنش‌های سیاسی بر روی اقتصاد تصریح کرد:اقتصاد را باید به‌عنوان یک موجود زنده در نظر گرفت که جدای از سیاست عمل می‌کند و نباید با تصمیمات هیجانی به آن آسیب وارد کنیم. از طرف دیگر تا این موجود زنده به پیکره‌ای قوی‌دست نیابد و ما به قدرت اقتصادی نرسیم و تعاملات جهانی قوی نداشته باشیم، قدرت نظامی آن‌چنان‌که باید موفق نخواهد بود.محمودی اصل تأکید کرد: در تصمیمات سیاسی متخصصین اقتصادی کشور باید در کنار سیاستمداران باشند و سیاسیون در تصمیمات خود ازنظر آن‌ها استفاده کنند زیرا اگر تصمیمات سیاسی بدون نگاه متخصصین اقتصاد گرفته شود ممکن است به ضرر اقتصاد کشور و معیشت مردم تمام شود.
 رجوع به کارشناسان اقتصادی مستقل  
محمودی اصل تأکید کرد: دولت باید برای حل مشکلات اقتصادی به اقتصاددانان منتقد و مستقل رجوع کند تا با همفکری آن‌ها بتواند مسیر اقتصاد را به سمت مقاوم‌سازی پیش ببرد زیرا ممکن است مسئولین با نیت‌های خیرخواهانه و خوب عملکردی اشتباهی را برای مقاوم‌سازی اقتصاد داشته باشند درحالی‌ که تمام تصمیمات اقتصادی نیازمند نظر متخصصین این حوزه است  زیرا اقتصاد را نیت‌ها نمی‌سازد بلکه روش‌های اجرایی سازنده اقتصاد مقاوم و قدرتمند است.
اقتصاد مقاومتی، درون‌گرا  و برون‌نگر
محمودی اصل گفت: ما باید به سمت اقتصاد مقاومتی حرکت کنیم به این دلیل که تنها راه تبدیل‌شدن به ابرقدرت اقتصادی در منطقه داشتن اقتصادی توانمند و پویا و درون‌گرا و برون‌نگر است به این معنی که تا می‌توانیم تولید و صادر کنیم و تنها راه رسیدن به این مسئله ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان و مشارکت دادن مردم در اقتصاد کشور به‌واسطه بورس است.
 مردمی‌سازی مقدمه ثبات اقتصادی