کارکرد شوراهای حل اختلاف در کشور

سید حمید هاشمی- کارشناس حقوقی
مسآله مهمی که این روزها برای جامعه حقوقی کشور علی الخصوص وکلا قضات کارشناسان رسمی دادگستری و .. حائز اهمیت میباشد قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 22/06/1402 است .قانونگزار در این قانون دو مرجع  مهم بعنی شوراهای حل اختلاف و دادگاه صلح را پیش بینی نموده است.
ساختار هر یک از این 2 مرجع متفاوت پیش بینی شده من باب مثال؛ شورای حل اختلاف صرفا به امر صلح و سازش میپردازد و امر قضایی انجام نمی دهد اما دادگاه صلح هر دو موضوع صلح و سازش و کار قضایی (حل اختلاف ) را در صلاحیت خود دارد.
نکته حائز اهمیت که در تبصره 2 ماده 3 بیان گردیده قابلیت تشکیل شوراهای حل اختلاف تخصصی  می باشد، در این تبصره بیان گردیده برای رسیدگی به امور فنی و صنفی در دعاوی و شکایات فی ما بین اصناف، «شوراهای حل اختلاف تخصصی» قابل تشکیل است.در تشکیل شوراهای حل اختلاف تخصصی مذکور و عدم رد صلاحیت تخصصی خود، دعاوی مربوط منحصرا در این شعب بر اساس احکام این قانون رسیدگی می شود.
همچنین برای رسیدگی به امور و دعاوی مربوط به احوال شخصیه فیمابین اقلیت های دینی موضوع اصل 13 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به ترتیب مقرر در این قانون شوراهای حل اختلاف تخصصی قابل تشکیل است که تشکیل این شوراها مانع از مراجعه اقلیت های دینی مذکور به دیگر شوراهای همان حوزه قضایی نیست.
اصل 13 قانون اساسی:ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت های دینی شناخته می شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می کنند.
نکته قاابل توجه اینکه نظر به قانون جدید، شوراهای تخصصی نیز صرفا مجاز به صلح و سازش بوده و  کار قضایی (حل اختلاف )انجام نمی دهند. بنابراین در صورت تشکیل شوراهای تخصصی 2 حالت قابل تصور است:
الف)دعاوی امور فنی و صنفی منحصرا در صلاحیت این شعب بر اساس این قانون است و مانع از رجوع به سایر شعب شوراهای حل اختلاف است،مگر آنکه شعب مذکور قرار عدم صلاحیت تخصصی خود را صادر کند.
ب) دعاوی احوال شخصیه بین اقلیت های دینی،در صلاحیت این شعب است ولی مانع از رجوع به شعب دیگر شوراهای حل اختلاف نیست .