استخراج نیکل در داخل ایران؛ فراتر از نیاز
فلز نیکل به دلیل ویژگیهای استثناییاش، مانند توانایی بالا در برابر فرسایشهای محیطی (خوردگی) و تحمل دمای زیاد، جایگاهی اساسی در صنایع مدرن و راهبردی جهانی اشغال کرده است. این عنصر در تولید فولادهای ضدزنگ با عملکرد بالا، تجهیزات صنعت هوافضا، و به طور خاص در ساخت باتریهای پیشرفته برای وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) نقشی محوری دارد. با توجه به این اهمیت بنیادین، حرکت به سمت استقلال کامل در تأمین نیکل برای ایران، یک ضرورت مطلق در ابعاد اقتصادی، امنیتی و فناوری محسوب میشود.
سرمایهگذاریهای استراتژیک و بلندمدت در اکتشاف، بهینهسازی فرآوری و تکمیل تمامی حلقههای زنجیره ارزش نیکل، یک گام حیاتی برای تحقق اهداف عالی اقتصادی کشور است. این اقدام نه تنها جایگاه ایران را در بازارهای منطقهای و جهانی ارتقا میدهد، بلکه زیرساخت لازم برای ورود به دوره جدیدی از صنعتیسازی متکی بر فناوریهای نوین را فراهم میآورد. دستیابی به این نقطه نیازمند عزم جدی ملی و طراحی یک برنامه راهبردی منسجم در بخش معادن است تا نیکل به جای آنکه یک کالای وارداتی پرهزینه باشد، تبدیل به یک مزیت رقابتی پایدار و منبع مهم درآمد ارزی شود.
محمود خاوری دانشور مدیرعامل شرکت گروه صنعتی و معدنی کانیار کاوش ایرانیان با اشاره به اهمیت عنصر نیکل در معادلات معدنی و صنعتی کشور می گوید:
"وابستگی به واردات نیکل، کشور را در معرض خطرات جدی قرار میدهد. این اتکا، مسیر توسعه بلندمدت صنعتی و اقتصادی را تهدید میکند، زیرا هرگونه تغییر در قیمتهای جهانی یا بروز محدودیتهای سیاسی منطقهای میتواند پیوستگی زنجیره تأمین صنایع حیاتی کشور، از جمله محصولات استراتژیک، را به مخاطره اندازد. در مقابل، خودکفایی، تضمینکننده تداوم دسترسی به مواد اولیه بوده و کشور را در برابر شوکهای خارجی مصون میسازد.علاوه بر ملاحظات امنیتی، واردات مواد معدنی استراتژیک موجب خروج قابل توجه ارز از ذخایر ملی میشود. نظر به نوسانات پیوسته قیمت نیکل در بازارهای بینالمللی و فشاری که این امر بر تراز ارزی وارد میآورد، تکیه بر ذخایر داخلی میتواند به صرفهجویی ارزی گستردهای منجر شود. این منابع مالی آزاد شده، ظرفیت بالایی برای سرمایهگذاری در سایر زیربناهای توسعه ملی خواهند داشت."
خاوری تاکید کرد:
" توسعه منابع نیکل تنها محدود به استخراج سنگ معدن خام نیست، بلکه فرصت شکلگیری یک زنجیره ارزش جامع را فراهم میآورد. این زنجیره شامل مراحل اکتشاف دقیق، استخراج، خالصسازی و نهایتاً تولید محصولات مشتق شده از نیکل است. هر یک از این مراحل، به صورت مستقیم ارزش اقتصادی افزوده قابل ملاحظهای خلق کرده و به اشتغالزایی پایدار و تخصصی در مناطق معدنی کشور کمک شایانی میکند."
