بلایی که واشنگتن بر سر مهره هایش می آورد

سایه اقتصاد ریاضتی بر سر اروپا

سعید سبحانی 
تحلیلگر مسائل اقتصادی 
 تحلیلگران مسائل اقتصادی و اجتماعی در اتحادیه اروپا نسبت به بروز بحران‌های تازه در قاره سبز بر اثر اتخاذ سیاست‌های ریاضتی هشدار داده اند. متهم اصلی بحران‌های اقتصادی آتی در اتحادیه اروپا کسی جز فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا نیست:کسی که از ابتدا معتقد بود باید به باج خواهی های اقتصادی و تجاری ایالات متحده تن داد و کمترین مقاومتی در برابر جنگ تعرفه ای واشنگتن نکرد. محصول  و خروجی این نگاه «فن در لاین» انعقاد توافقی بازدارنده و سلبی میان آمریکا و اتحادیه اروپا بود. وفق این تعرفه اروپا با وضع رسمی تعرفه های 15 درصدی بر اکثر کالاهای صادراتی خود به آمریکا موافقت نموده و در مقابل اجازه خواهد داد اکثر کالاهای وارداتی آمریکا بدون هیچ گونه تعرفه و مالیاتی وارد خاک کشورهای اروپایی شوند! مقامات ارشد کمیسیون اروپا می گویند بودجه جدید که دوره زمانی ۲۰۲۸ تا ۲۰۳۴ را پوشش می‌دهد، نسبت به بودجه قبلی در بازه ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۷ افزایش ۶۷ درصد  خواهد داشت و مجموع آن به ۲ تریلیون یورو خواهد رسید. این امر میزان هزینه‌کرد اتحادیه اروپا را از ۱٫۱۳ درصد به ۱٫۲۶ درصد از درآمد ملی ناخالص این بلوک افزایش خواهد داد.سران اروپایی مدعی هستند  هدف این است که بودجه‌ای ساده‌تر، مؤثرتر و هماهنگ‌تر با اولویت‌های اروپایی محقق شود!با این حال سران اروپایی رسما به شهروندان خود دروغ می گویند! قطعا هدف از تغییرات جدید سازگاری حداکثری اروپا با شرایط جدید تحمیلی از سوی دولت ترامپ خواهد بود. شهروندان کشورهای گوناگون حوزه یورو نیز تحت تأثیر افشاگری های صورت گرفته در خصوص توافقات آشکار و پنهان بروکسل-واشنگتن در بطن جنگ تعرفه ها متوجه این واقعیت تلخ شده اند. 
 معنای جا به جایی منابع مالی!
مقامات اروپایی  در گذشته ای نه چندان دور با چالش‌هایی بی‌سابقه مواجه بودند که بخش از آن‌ها ارادی ( خودساخته ) و بخشی از آن‌ها ناخواسته بود.   تهاجم تمام‌عیار به اوکراین، همه‌گیری کووید 19 ، و افزایش قیمت انرژی از جمله این موارد بوده اند.  این چالش‌ها نیاز اتحادیه اروپا به چابکی بیشتر را نشان دادند به گونه ای که بتوانند ساختارهای مالی را در نوعی هم افزایی با یکدیگر تعریف کنند. فن درلاین و همراهانش معتقد هستند که  توانایی جابه‌جایی منابع مالی از یک حوزه به حوزه‌ای دیگر در مواقع لزوم ضرورت دارد.  اما سؤال اصلی اینجاست که  اصرار اروپا بر بازی در زمین آمریکا و  همراهی پرهزینه با مداخله گرایی واشنگتن در نظام بین الملل مصداق یک جبرناخواسته است یا  جبر خودخواسته ؟! 
قطعا کمتر مخاطب عاقلی بحران‌های اقتصادی پیش روی اتحادیه اروپا را از جنس وقایع طبیعی و پدیده های ناخواسته قلمداد می کند! اروپائیان با بحران‌هایی مواجه بوده و خواهند شد که متهم اصلی خلق و تثبيت آن خود آن‌ها هستند. 
 ساده سازی بحران خودساخته 
فرمول اروپائیان در برهه کنونی مشخص است:ساده سازی بحرانی که خود و آمریکا بر شهروندان حوزه یورو تحمیل کرده اند! کشاورزان اصلی ترین گروهی هستند که از بودجه ریزی عمومی جدید اتحادیه اروپا ضربه خواهند خورد. برای دستیابی به  قدرت تطبیق با هزینه های تحمیلی از سوی آمریکا  اروپائیان  در حال بازسازماندهی ساختار بودجه حول سه محور اصلی هستند: رقابت‌پذیری، پژوهش و نوآوری.در این میان  ادغام صندوق‌های سنتی مربوط به کشاورزی، شیلات، انسجام و سیاست اجتماعی تنها راه پیش روی بروکسل خواهد بود.
کشاورزی و سیاست انسجام خدماتی ، که به‌طور سنتی بزرگ‌ترین بخش‌های بودجه محسوب می‌شوند، اکنون در یک گروه قرار گرفته و با کاهش‌های چشمگیری مواجه شده‌اند.همین مسئله موجب بروز جنجال در میان کشاورزان و نمایندگان پارلمان اروپا شده است. کارلا تاوارس، نماینده سوسیالیست پارلمان اروپا، در این خصوص به شبکه یورونیوز گفته است  «پارلمان از این رویکرد برای چارچوب مالی چندساله بعدی حمایت نمی‌کند. ما بر این باوریم که کشاورزی و انسجام خدماتی  باید جدا از یکدیگر باقی بمانند. اگر این دو در یک بسته ترکیب شوند، در نهایت برای دریافت منابع مالی با یکدیگر رقابت خواهند کرد. و ما فکر نمی‌کنیم که این ایده خوبی باشد. این مسیر درستی برای آینده نیست.»  
 بی توجهی نسبت به مخالفت‌ها 
اما فن درلاین و همراهانش توجهی نسبت به این مخالفت‌ها ندارند. در نتیجه تصور می شود در آینده ای نزدیک شاهد ایفای نقش محوری کشاورزان اروپا در شکل گیری اعتراضات اقتصادی در این مجموعه باشیم. در گذشته نیز کشاورزان در کشورهایی مانند هلند و رومانی بسیاری از سیاست‌ها و تصمیمات اتحادیه اروپا را به چالش کشیده و حتی دولت‌های همگام با این سیاست‌های سلبی را تغییر دادند. برخی تحلیلگران می گویند به‌دلیل این مخالفت‌ها، بسیار بعید است که پیشنهاد کمیسیون اروپا  در شکل کنونی خود به تصویب برسد. برخی از قدرت‌های مالی اتحادیه اروپا، از جمله آلمان، هلند و سوئد، پیشاپیش این بودجه را رد کرده‌اند و استدلال می‌کنند که این بودجه بیش از حد پرهزینه است. اکنون مسیر طولانی و دشواری برای کسب تأیید این پیشنهاد آغاز می‌شود. انتظار می‌رود مذاکرات بودجه در ماه دسامبر، هنگامی که ریاست دانمارکی شورای اتحادیه اروپا سند پایه‌ای را برای نشست بعدی تهیه خواهد کرد، آغاز شود. پارلمان اروپا نیز در این روند مشارکت خواهد داشت، اما صرفا برای ارائه تأیید نهایی پس از آن‌که توافق توسط رهبران مذاکره شد. این روند ممکن است تا دو سال به طول انجامد، به این معنا که شهروندان باید منتظر بمانند تا مشخص شود کدام حوزه‌های زندگی‌شان بیش از همه تحت تأثیر تغییرات در بودجه اتحادیه اروپا قرار خواهد گرفت! این بدترین وضعیتی است که می توان برای شهروندان اروپایی تصور کرد: ابهام ساختاری به همراه کاهش قدرت مانور اقتصادی در حوزه کشاورزی و خدمات عمومی!
 نمایش دروغین اتحاد و انسجام در اروپا 
بسیاری از تحلیلگران مسائل اقتصادی تصریح کرده اند که بحران‌های پیش رو در قاره سبز معلول توافق تجاری اخیر بروکسل-واشنگتن بر سر تعرفه هاست. علیرغم نمایش اتحاد میان کشورهای عضو اروپا، شهروندان  به خوبی می‌دانند که با مطرح شدن توافق نهایی با آمریکا، اختلاف‌نظرهایی بروز خواهند یافت. فرانسه همچنان به موضع سختگیرانه خود در برابر آمریکا پایبند است و خواستار استفاده از تمام گزینه‌ها، از جمله «ابزار ضد اجباراتحادیه اروپاست: این ابزار به اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد مجوزها و امتیازات مالکیت ذهنی شرکت‌های خارجی، از جمله غول‌های فناوری آمریکایی را لغو کند. اما بعید است مهره های واشنگتن در اتحادیه اروپا از جمله فن در لاین ( رئیس کمیسیون اروپا) اجازه استفاده از این ابزار را علیه آمریکا دهند!لوران سن-مارتن، وزیر تجارت فرانسه در اعتراض به وضعیتی که به وجود آمده می گوید: «این فشار که به‌طورعمدی از سوی رئیس‌جمهور  آمریکا در هفته‌های اخیر اعمال شده، ظرفیت مذاکره‌ای ما را تحت فشار قرار داده و باید ما را وادار کند که نشان دهیم اروپا یک قدرت است. اروپا زمانی یک قدرت است که توانایی پاسخگویی خود را نشان دهد.» 
 سایه اقتصاد ریاضتی بر سر اروپا