هوشمندسازی زیرساختها چگونه کیفیت خدماترسانی را متحول میکند؟
پیوند حمل و نقل و ارتباطات
گروه اقتصادی
بهتازگی فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در حاشیه آیین امضای تفاهمنامه همکاری با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار کرد که همکاریهای مشترک میان این وزارتخانه و وزارت ارتباطات در حوزههای مختلف با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد. وی با اشاره به نقش این همکاریها در ارتقای خدماترسانی به مردم، افزود: در حوزه شهری بهویژه در شهرهای جدید، توسعه فیبر نوری و زیرساختهای ارتباطی ازجمله برنامههایی است که با همکاری وزارت ارتباطات اجرایی میشود. صادق توسعه زیرساختهای ارتباطی در مناطق روستایی را نیز از برنامههای مشترک دانست و گفت: تلاش میشود خدمات ارتباطی به شکل بهینهتری در اختیار ساکنان مناطق روستایی قرار گیرد. وی با تأکید بر اهمیت اجرا فیبر نوری در حریم جادهها و آزادراهها، اضافه کرد: پوشش راداری و رادیویی در مسیرهای جادهای از دیگر موضوعاتی است که با همکاری وزارت ارتباطات پیگیری خواهد شد. توسعه اراضی فرودگاهی بهمنظور گسترش خدمات پستی و افزایش سرعت پردازش محمولهها، بهویژه در فرودگاه پیام، ازجمله محورهای موردتوافق است. در بخش بندری نیز هوشمندسازی بنادر با همکاری وزارت ارتباطات سرعت خواهد گرفت تا خدمات تخلیه و بارگیری کالاها به شکل بهینهتری انجام شود. وی با بیان اینکه پروژه لجستیک هوشمند یکی از مهمترین طرحهای مشترک آینده است، اظهار کرد: این پروژه در حوزه حملونقل بار و مسافر با حمایت وزارت ارتباطات عملیاتی خواهد شد و مجموعه این اقدامات باهدف ارتقای کیفیت و سرعت خدماترسانی به مردم انجام خواهد شد و در آیندهای نزدیک نتایج ملموس آن مشاهده میشود. در تشریح بیشتر این موضوع ضرورت دارد تا عنوان بداریم که توسعه زیرساختهای هوشمند در بخشهای مختلف حملونقل و شهرسازی این روزها به یکی از اولویتهای اصلی دولت تبدیل شده است. امضای تفاهمنامه اخیر میان وزارت راه و شهرسازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نشان میدهد که حرکت در این مسیر با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد. هدف اصلی از این همکاری، ارتقای کیفیت خدماترسانی به مردم و افزایش سرعت و دقت در مدیریت زیرساختهای کشور است. در شرایطی که فناوریهای نوین ارتباطی بهویژه فیبر نوری و خدمات دیجیتال جایگاه پررنگی در زندگی روزمره یافتهاند، دولت نیز درصدد است تا با بهرهگیری از ظرفیتهای موجود، حوزههای شهری، روستایی، جادهای، ریلی، فرودگاهی و بندری را متحول سازد. این تحولات نهتنها کارآمدی و شفافیت بیشتری ایجاد خواهد کرد بلکه به رشد اقتصادی، صرفهجویی در هزینهها و افزایش رضایت عمومی نیز منجر میشود.
شهرهای هوشمند؛ پیوند حملونقل و ارتباطات
یکی از محورهای اصلی همکاری دو وزارتخانه، توسعه فیبر نوری در شهرهای جدید است. این اقدام، به معنای دسترسی گستردهتر مردم به اینترنت پرسرعت، خدمات الکترونیکی و مدیریت هوشمند شهری خواهد بود. در سالهای اخیر، مفهوم شهر هوشمند در برنامههای توسعه شهری اهمیت ویژهای یافته است. شهر هوشمند یعنی شهری که در آن خدمات حملونقل عمومی، مدیریت ترافیک، سیستمهای نظارت شهری، توزیع انرژی و چهبسا خدمات رفاهی بهصورت دیجیتال و با دادههای دقیق مدیریت میشود. اجرای فیبر نوری در این شهرها، زیرساختی حیاتی برای چنین تحولی است. بهعنوانمثال، کنترل هوشمند چراغهای راهنمایی، پایش لحظهای وضعیت اتوبوسها و تاکسیهای اینترنتی، مدیریت مصرف انرژی ساختمانهای اداری و مسکونی و همچنین دسترسی سریعتر به خدمات آنلاین دولتی، همگی بر بستر ارتباطی پرسرعت امکانپذیر میشود. این تحولات درنهایت به کاهش هزینههای شهری، صرفهجویی در وقت شهروندان و افزایش کیفیت زندگی منجر خواهد شد.
خدمات هوشمند در روستاها و کاهش شکاف دیجیتال
توسعه زیرساختهای ارتباطی تنها محدود به شهرها نیست. وزارت راه و شهرسازی و وزارت ارتباطات در این تفاهمنامه تأکید کردهاند که مناطق روستایی نیز باید از این ظرفیت بهرهمند شوند. این موضوع ازآنجهت اهمیت دارد که هنوز بخش قابلتوجهی از جمعیت کشور در روستاها زندگی میکنند و خدماترسانی به آنها نقش تعیینکنندهای در عدالت اجتماعی دارد. گسترش فیبر نوری و پوشش رادیویی در روستاها، امکان استفاده از خدمات پزشکی از راه دور، آموزش آنلاین، فروش اینترنتی محصولات کشاورزی و دسترسی به خدمات دولتی را فراهم میکند. علاوه بر این، هوشمندسازی خدمات حملونقل روستایی، مانند پایش وضعیت جادههای فرعی، مدیریت ناوگان حمل محصولات کشاورزی و ایجاد سامانههای امدادی سریعتر، به بهبود کیفیت زندگی در این مناطق منجر میشود. چنین اقدامی درنهایت از مهاجرت بیرویه به شهرها جلوگیری میکند و زمینه توسعه پایدار روستایی را فراهم میسازد. یکی دیگر از محورهای مهم این همکاری، ایجاد پوشش راداری و رادیویی در مسیرهای جادهای است. هوشمندسازی جادهها به معنای نصب سامانههای نظارت لحظهای بر ترافیک، مدیریت ایمنی و هشداردهی سریع در مواقع حادثه است. برای نمونه، در بسیاری از کشورهای پیشرفته، با نصب دوربینها و حسگرهای هوشمند، اطلاعات مربوط به ترافیک و وضعیت آبوهوا بهصورت لحظهای در اختیار رانندگان قرار میگیرد. این فناوری اکنون در دستورکار کشور ما نیز قرار گرفته است. با بهرهگیری از همکاری وزارت ارتباطات، امکان نصب سامانههای هوشمند در جادهها فراهم میشود تا از یکسو میزان تصادفات کاهش یابد و از سوی دیگر، حملونقل بار و مسافر با سرعت و ایمنی بیشتری انجام شود. گفتنی است که اجرای فیبر نوری در حریم جادهها، بستری برای توسعه خودروهای متصل به اینترنت و سیستمهای هوشمند حملونقل فراهم میکند. بهاینترتیب، رانندگان در آینده نزدیک میتوانند از خدماتی مانند مسیریابی لحظهای، هشدار هوشمند در مورد وضعیت مسیر و ارتباط مستقیم با مراکز امدادی بهرهمند شوند.
از توسعه ریلی هوشمند تا افزایش بهرهوری شبکه حملونقل
بخش ریلی کشور نیز در این طرح بزرگ از هوشمندسازی بینصیب نخواهد ماند. پروژه لجستیک هوشمند که بهعنوان یکی از مهمترین محورهای همکاری مطرحشده، ظرفیت آن را دارد که شبکه ریلی کشور را متحول سازد. در حملونقل ریلی، استفاده از سامانههای دیجیتال برای برنامهریزی حرکت قطارها، پایش لحظهای وضعیت واگنها و کنترل بار، نقش مهمی در کاهش هزینهها و افزایش دقت دارد. هوشمندسازی شبکه ریلی همچنین امکان هماهنگی بهتر میان حملونقل بار و مسافر را فراهم میسازد. بهعنوانمثال، بااتصال سامانههای ریلی به شبکه فیبر نوری، زمان حرکت قطارها بهصورت دقیق و لحظهای در اختیار مسافران قرار میگیرد و تأخیرها به حداقل میرسد. در بخش بار نیز امکان ردیابی لحظهای محمولهها و کنترل ایمنی آنها فراهم خواهد شد. این تحولات علاوه بر ارتقای کیفیت خدمات، به افزایش اعتماد سرمایهگذاران و صاحبان کالا نسبت به شبکه ریلی منجر میشود.
گامی در ارتقای لجستیک ملی
وزیر راه و شهرسازی در سخنان خود به توسعه اراضی فرودگاهی و گسترش خدمات پستی، بهویژه در فرودگاه پیام، اشاره کرد. این موضوع نشان میدهد که هوشمندسازی تنها به مدیریت پروازها محدود نمیشود بلکه در حوزه لجستیک و خدمات پستی نیز اثرگذار خواهد بود.در فرودگاههای هوشمند، از فناوریهای نوین برای تسهیل عملیات بارگیری، تخلیه، انتقال محمولهها و پردازش دادهها استفاده میشود. این امر سرعت خدمات را بالا میبرد و هزینهها را کاهش میدهد. بهویژه با گسترش تجارت الکترونیک، نیاز به فرودگاههایی که بتوانند خدمات پستی را با سرعت و دقت بالا مدیریت کنند بیش از گذشته احساس میشود. در همین راستا، اتصال فرودگاهها به شبکههای فیبر نوری و ایجاد سامانههای هوشمند در گمرکات، میتواند زمینه صادرات و واردات سریعتر را فراهم آورد و از معطلیهای بیهوده جلوگیری کند. این موضوع درنهایت به بهبود شاخصهای لجستیک ملی کشور خواهد انجامید.
بنادر هوشمند؛ تسریع تجارت و کاهش هزینهها
بخش بندری کشور نیز از اهداف اصلی پروژههای هوشمندسازی است. بنادر بهعنوان شریانهای اصلی تجارت بینالمللی کشور، نیازمند تحول دیجیتال هستند. هوشمندسازی بنادر به معنای بهرهگیری از سامانههای دیجیتال برای مدیریت تخلیه و بارگیری کالا، پایش وضعیت کشتیها، کنترل ایمنی و چهبسا مدیریت محیطزیست دریایی است. با اجرای این طرح، اطلاعات مربوط به ورود و خروج کشتیها، میزان بار و زمانبندی عملیات بهصورت لحظهای در اختیار مدیران قرار میگیرد. این امر از یکسو مانع از ازدحام و تأخیر در بنادر میشود و از سوی دیگر، هزینههای حملونقل دریایی را کاهش میدهد. از سوی دیگر، اتصال بنادر به شبکههای هوشمند لجستیک، امکان هماهنگی بهتر با شبکه ریلی و جادهای را فراهم میکند. بهاینترتیب، کالاهایی که از طریق بنادر وارد کشور میشوند، با سرعت بیشتری به مقاصد داخلی منتقل خواهند شد.
سخن پایانی
مجموعه اقداماتی که در تفاهمنامه اخیر میان وزارت راه و شهرسازی و وزارت ارتباطات به آن اشاره شد، نشان میدهد که کشور در آستانه تغییری بسیار مثبت در حوزه زیرساختهای هوشمند قرار گرفته است. هوشمندسازی در حوزههای شهری، روستایی، جادهای، ریلی، فرودگاهی و بندری نهتنها کیفیت خدماترسانی به مردم را ارتقا ءمیدهد، بلکه به صرفهجویی در منابع، افزایش ایمنی، کاهش هزینهها و رشد تجارت نیز منجر میشود. این تحول، نقطه عطفی در مدیریت زیرساختها خواهد بود و میتواند زمینهساز جهشی تازه در حوزه حملونقل و شهرسازی باشد.آنچه امروز در قالب همکاری میان دو وزارتخانه آغاز شده، فردا به نتایجی ملموس برای مردم منتهی خواهد شد و بیشک شهروندان در شهر و روستا، رانندگان در جادهها، مسافران در قطارها و هواپیماها و فعالان اقتصادی در بنادر، همگی آثار این تحول را در زندگی روزمره خود تجربه خواهند کرد.
بهتازگی فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در حاشیه آیین امضای تفاهمنامه همکاری با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار کرد که همکاریهای مشترک میان این وزارتخانه و وزارت ارتباطات در حوزههای مختلف با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد. وی با اشاره به نقش این همکاریها در ارتقای خدماترسانی به مردم، افزود: در حوزه شهری بهویژه در شهرهای جدید، توسعه فیبر نوری و زیرساختهای ارتباطی ازجمله برنامههایی است که با همکاری وزارت ارتباطات اجرایی میشود. صادق توسعه زیرساختهای ارتباطی در مناطق روستایی را نیز از برنامههای مشترک دانست و گفت: تلاش میشود خدمات ارتباطی به شکل بهینهتری در اختیار ساکنان مناطق روستایی قرار گیرد. وی با تأکید بر اهمیت اجرا فیبر نوری در حریم جادهها و آزادراهها، اضافه کرد: پوشش راداری و رادیویی در مسیرهای جادهای از دیگر موضوعاتی است که با همکاری وزارت ارتباطات پیگیری خواهد شد. توسعه اراضی فرودگاهی بهمنظور گسترش خدمات پستی و افزایش سرعت پردازش محمولهها، بهویژه در فرودگاه پیام، ازجمله محورهای موردتوافق است. در بخش بندری نیز هوشمندسازی بنادر با همکاری وزارت ارتباطات سرعت خواهد گرفت تا خدمات تخلیه و بارگیری کالاها به شکل بهینهتری انجام شود. وی با بیان اینکه پروژه لجستیک هوشمند یکی از مهمترین طرحهای مشترک آینده است، اظهار کرد: این پروژه در حوزه حملونقل بار و مسافر با حمایت وزارت ارتباطات عملیاتی خواهد شد و مجموعه این اقدامات باهدف ارتقای کیفیت و سرعت خدماترسانی به مردم انجام خواهد شد و در آیندهای نزدیک نتایج ملموس آن مشاهده میشود. در تشریح بیشتر این موضوع ضرورت دارد تا عنوان بداریم که توسعه زیرساختهای هوشمند در بخشهای مختلف حملونقل و شهرسازی این روزها به یکی از اولویتهای اصلی دولت تبدیل شده است. امضای تفاهمنامه اخیر میان وزارت راه و شهرسازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نشان میدهد که حرکت در این مسیر با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد. هدف اصلی از این همکاری، ارتقای کیفیت خدماترسانی به مردم و افزایش سرعت و دقت در مدیریت زیرساختهای کشور است. در شرایطی که فناوریهای نوین ارتباطی بهویژه فیبر نوری و خدمات دیجیتال جایگاه پررنگی در زندگی روزمره یافتهاند، دولت نیز درصدد است تا با بهرهگیری از ظرفیتهای موجود، حوزههای شهری، روستایی، جادهای، ریلی، فرودگاهی و بندری را متحول سازد. این تحولات نهتنها کارآمدی و شفافیت بیشتری ایجاد خواهد کرد بلکه به رشد اقتصادی، صرفهجویی در هزینهها و افزایش رضایت عمومی نیز منجر میشود.
شهرهای هوشمند؛ پیوند حملونقل و ارتباطات
یکی از محورهای اصلی همکاری دو وزارتخانه، توسعه فیبر نوری در شهرهای جدید است. این اقدام، به معنای دسترسی گستردهتر مردم به اینترنت پرسرعت، خدمات الکترونیکی و مدیریت هوشمند شهری خواهد بود. در سالهای اخیر، مفهوم شهر هوشمند در برنامههای توسعه شهری اهمیت ویژهای یافته است. شهر هوشمند یعنی شهری که در آن خدمات حملونقل عمومی، مدیریت ترافیک، سیستمهای نظارت شهری، توزیع انرژی و چهبسا خدمات رفاهی بهصورت دیجیتال و با دادههای دقیق مدیریت میشود. اجرای فیبر نوری در این شهرها، زیرساختی حیاتی برای چنین تحولی است. بهعنوانمثال، کنترل هوشمند چراغهای راهنمایی، پایش لحظهای وضعیت اتوبوسها و تاکسیهای اینترنتی، مدیریت مصرف انرژی ساختمانهای اداری و مسکونی و همچنین دسترسی سریعتر به خدمات آنلاین دولتی، همگی بر بستر ارتباطی پرسرعت امکانپذیر میشود. این تحولات درنهایت به کاهش هزینههای شهری، صرفهجویی در وقت شهروندان و افزایش کیفیت زندگی منجر خواهد شد.
خدمات هوشمند در روستاها و کاهش شکاف دیجیتال
توسعه زیرساختهای ارتباطی تنها محدود به شهرها نیست. وزارت راه و شهرسازی و وزارت ارتباطات در این تفاهمنامه تأکید کردهاند که مناطق روستایی نیز باید از این ظرفیت بهرهمند شوند. این موضوع ازآنجهت اهمیت دارد که هنوز بخش قابلتوجهی از جمعیت کشور در روستاها زندگی میکنند و خدماترسانی به آنها نقش تعیینکنندهای در عدالت اجتماعی دارد. گسترش فیبر نوری و پوشش رادیویی در روستاها، امکان استفاده از خدمات پزشکی از راه دور، آموزش آنلاین، فروش اینترنتی محصولات کشاورزی و دسترسی به خدمات دولتی را فراهم میکند. علاوه بر این، هوشمندسازی خدمات حملونقل روستایی، مانند پایش وضعیت جادههای فرعی، مدیریت ناوگان حمل محصولات کشاورزی و ایجاد سامانههای امدادی سریعتر، به بهبود کیفیت زندگی در این مناطق منجر میشود. چنین اقدامی درنهایت از مهاجرت بیرویه به شهرها جلوگیری میکند و زمینه توسعه پایدار روستایی را فراهم میسازد. یکی دیگر از محورهای مهم این همکاری، ایجاد پوشش راداری و رادیویی در مسیرهای جادهای است. هوشمندسازی جادهها به معنای نصب سامانههای نظارت لحظهای بر ترافیک، مدیریت ایمنی و هشداردهی سریع در مواقع حادثه است. برای نمونه، در بسیاری از کشورهای پیشرفته، با نصب دوربینها و حسگرهای هوشمند، اطلاعات مربوط به ترافیک و وضعیت آبوهوا بهصورت لحظهای در اختیار رانندگان قرار میگیرد. این فناوری اکنون در دستورکار کشور ما نیز قرار گرفته است. با بهرهگیری از همکاری وزارت ارتباطات، امکان نصب سامانههای هوشمند در جادهها فراهم میشود تا از یکسو میزان تصادفات کاهش یابد و از سوی دیگر، حملونقل بار و مسافر با سرعت و ایمنی بیشتری انجام شود. گفتنی است که اجرای فیبر نوری در حریم جادهها، بستری برای توسعه خودروهای متصل به اینترنت و سیستمهای هوشمند حملونقل فراهم میکند. بهاینترتیب، رانندگان در آینده نزدیک میتوانند از خدماتی مانند مسیریابی لحظهای، هشدار هوشمند در مورد وضعیت مسیر و ارتباط مستقیم با مراکز امدادی بهرهمند شوند.
از توسعه ریلی هوشمند تا افزایش بهرهوری شبکه حملونقل
بخش ریلی کشور نیز در این طرح بزرگ از هوشمندسازی بینصیب نخواهد ماند. پروژه لجستیک هوشمند که بهعنوان یکی از مهمترین محورهای همکاری مطرحشده، ظرفیت آن را دارد که شبکه ریلی کشور را متحول سازد. در حملونقل ریلی، استفاده از سامانههای دیجیتال برای برنامهریزی حرکت قطارها، پایش لحظهای وضعیت واگنها و کنترل بار، نقش مهمی در کاهش هزینهها و افزایش دقت دارد. هوشمندسازی شبکه ریلی همچنین امکان هماهنگی بهتر میان حملونقل بار و مسافر را فراهم میسازد. بهعنوانمثال، بااتصال سامانههای ریلی به شبکه فیبر نوری، زمان حرکت قطارها بهصورت دقیق و لحظهای در اختیار مسافران قرار میگیرد و تأخیرها به حداقل میرسد. در بخش بار نیز امکان ردیابی لحظهای محمولهها و کنترل ایمنی آنها فراهم خواهد شد. این تحولات علاوه بر ارتقای کیفیت خدمات، به افزایش اعتماد سرمایهگذاران و صاحبان کالا نسبت به شبکه ریلی منجر میشود.
گامی در ارتقای لجستیک ملی
وزیر راه و شهرسازی در سخنان خود به توسعه اراضی فرودگاهی و گسترش خدمات پستی، بهویژه در فرودگاه پیام، اشاره کرد. این موضوع نشان میدهد که هوشمندسازی تنها به مدیریت پروازها محدود نمیشود بلکه در حوزه لجستیک و خدمات پستی نیز اثرگذار خواهد بود.در فرودگاههای هوشمند، از فناوریهای نوین برای تسهیل عملیات بارگیری، تخلیه، انتقال محمولهها و پردازش دادهها استفاده میشود. این امر سرعت خدمات را بالا میبرد و هزینهها را کاهش میدهد. بهویژه با گسترش تجارت الکترونیک، نیاز به فرودگاههایی که بتوانند خدمات پستی را با سرعت و دقت بالا مدیریت کنند بیش از گذشته احساس میشود. در همین راستا، اتصال فرودگاهها به شبکههای فیبر نوری و ایجاد سامانههای هوشمند در گمرکات، میتواند زمینه صادرات و واردات سریعتر را فراهم آورد و از معطلیهای بیهوده جلوگیری کند. این موضوع درنهایت به بهبود شاخصهای لجستیک ملی کشور خواهد انجامید.
بنادر هوشمند؛ تسریع تجارت و کاهش هزینهها
بخش بندری کشور نیز از اهداف اصلی پروژههای هوشمندسازی است. بنادر بهعنوان شریانهای اصلی تجارت بینالمللی کشور، نیازمند تحول دیجیتال هستند. هوشمندسازی بنادر به معنای بهرهگیری از سامانههای دیجیتال برای مدیریت تخلیه و بارگیری کالا، پایش وضعیت کشتیها، کنترل ایمنی و چهبسا مدیریت محیطزیست دریایی است. با اجرای این طرح، اطلاعات مربوط به ورود و خروج کشتیها، میزان بار و زمانبندی عملیات بهصورت لحظهای در اختیار مدیران قرار میگیرد. این امر از یکسو مانع از ازدحام و تأخیر در بنادر میشود و از سوی دیگر، هزینههای حملونقل دریایی را کاهش میدهد. از سوی دیگر، اتصال بنادر به شبکههای هوشمند لجستیک، امکان هماهنگی بهتر با شبکه ریلی و جادهای را فراهم میکند. بهاینترتیب، کالاهایی که از طریق بنادر وارد کشور میشوند، با سرعت بیشتری به مقاصد داخلی منتقل خواهند شد.
سخن پایانی
مجموعه اقداماتی که در تفاهمنامه اخیر میان وزارت راه و شهرسازی و وزارت ارتباطات به آن اشاره شد، نشان میدهد که کشور در آستانه تغییری بسیار مثبت در حوزه زیرساختهای هوشمند قرار گرفته است. هوشمندسازی در حوزههای شهری، روستایی، جادهای، ریلی، فرودگاهی و بندری نهتنها کیفیت خدماترسانی به مردم را ارتقا ءمیدهد، بلکه به صرفهجویی در منابع، افزایش ایمنی، کاهش هزینهها و رشد تجارت نیز منجر میشود. این تحول، نقطه عطفی در مدیریت زیرساختها خواهد بود و میتواند زمینهساز جهشی تازه در حوزه حملونقل و شهرسازی باشد.آنچه امروز در قالب همکاری میان دو وزارتخانه آغاز شده، فردا به نتایجی ملموس برای مردم منتهی خواهد شد و بیشک شهروندان در شهر و روستا، رانندگان در جادهها، مسافران در قطارها و هواپیماها و فعالان اقتصادی در بنادر، همگی آثار این تحول را در زندگی روزمره خود تجربه خواهند کرد.
