اختلاف احزاب سیاسی ترکیه درباره دیدار با اوجالان
معمای پ ک ک در آنکارا
گروه بین‌الملل
این روزها در ترکیه، اغلب رسانه‌ها درباره یک دیدار مهم صحبت می‌کنند. دیدار بین هیئتی ترکیبی از نمایندگان احزاب مختلف پارلمان ترکیه با عبدالله اوجالان، رهبر گروه منحله پ.ک.ک در زندان جزیره ایمره آلی.اگر چه قبلا هم چندین نماینده و مقام سیاسی و امنیتی در زندان با اوجالان ملاقات کرده‌اند، اما دیدار هیئتی از همه احزاب حاضر در پارلمان، معنا و اهمیت سیاسی و حقوقی ویژه‌ای دارد و نشان‌دهنده این است که پارلمان، جایگاه اوجالان را به‌عنوان طرف رسمی مذاکره، به رسمیت شناخته است. با پافشاری دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی‌گرا و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، بالاخره اردوغان نیز با این موضوع کنار آمد و اجازه داد که یکی از نمایندگان حزب او نیز در هیئت ملاقات با اوجالان حضور داشته باشند. اما دست‌کم 6 حزب دیگر، با این اقدام مخالف هستند.
مخالفت‌هایی که ادامه دارد
حزب راست افراطی ایی پارتی یا حزب خوب به رهبری مساوات درویش اوغلو چنان مخالفت جدی و بنیادینی دارد که حتی حاضر نشده نماینده‌ای به کمیسیون 53 نفره برادری و دموکراسی بفرستد و با اصل مذاکره مخالف است، حزب آینده به رهبری داود اوغلو نیز همراه با حزب سعادت و حزب جهش و دموکراسی در یک بیانیه مشترک اعلام کردند که ازنظر آن‌ها، دیدار به شکل ویدئو کنفرانس کافی‌است و لازم نیست نمایندگان به دیدار فردی بروند که قبلا به مدت 4 دهه رهبر یک گروه تروریستی دشمن ترکیه بوده است.اما مخالفت حزب جمهوری خلق، بیش از احزاب دیگر در رسانه‌ها سروصدا به پا کرد. حزب جمهوری خلق که در سال 1923 میلادی تأسیس شده و خود را وارث تفکرات کمالیستی و لاییستی مصطفی کمال آتاترک می‌داند، قاطعانه اعلام کرد که تمایلی به حضور در هیئت دیدار با اوجالان ندارد و حاضر نیست کسی را به ایمره آلی بفرستد.حزب اسلامی - کُردی حداپار نیز اعلام کرد که تمایلی به حضور در این هیئت ندارد و حزب دموکرات، چنان با این اقدام مخالف است که حتی نماینده خود را از کمیسیون برادری و دموکراسی بیرون کشید.
حیدر آلتن تاش از سران حزب دموکرات اعلام کرد: «نمایندگان پارلمان را به دیدار فردی می‌برید که دست او به خون فرزندان ما آلوده است؟ چنین تصمیمی، به معنی لطمه زدن به آبرو و اعتبار پارلمان و نمایندگان ملت است. یک قاتل تروریست، چه جایگاهی دارد که هیئتی از پارلمان به دیدار با او فرستاده شود؟»
به‌این‌ترتیب، در شرایط فعلی، فقط سه حزب حاضر شده‌اند برای دیدار با اوجالان اعلام نمایندگی کنند: حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان، حزب حرکت ملی‌گرا به رهبری باغچلی و حزب دمپارتی از نهادهای اقماری پ.ک.ک.
چرا حزب جمهوری خلق، مخالفت کرد؟
اوزگور اوزل، رهبر حزب جمهوری خلق اعلام کرده که تصمیم او برای عدم حضور در هیئت ملاقات با اوجالان، ریشه در نتایج یک تحقیق میدانی دارد. او می‌گوید: «تحقیقات ما نشان داد که مردم عزیز و هواداران ما، تمایل ندارند که ما هم نماینده‌ای به ایمره آلی بفرستیم. درنتیجه چنین تصمیمی گرفتیم».
اکرم امام اوغلو، شهردار سابق استانبول و از سران حزب جمهوری خلق که در زندان به سر می‌برد، از تصمیم اوزل حمایت کرده و معتقد است که یک حزب، باید برای اتخاذ تصمیمات مهم و حساس، به خواست و رویکرد هواداران خود احترام بگذارد.اما سؤال اینجاست: چرا حضور یا عدم حضور نماینده‌ای از حزب جمهوری خلق در هیئت ملاقات با اوجالان، تا این اندازه برای احزاب سیاسی ترکیه مهم است که همه رسانه‌ها درباره چنین موضوعی صحبت می‌کنند؟
در پاسخ باید گفت: حالا حزب جمهوری خلق، فقط صفتِ مهم‌ترین حزب مخالف اردوغان را یدک نمی‌کشد و درعین‌حال، با در اختیار داشتن 32 درصد از آرای شهروندان کشور، عملا حزب اول کشور است. طبیعتا وقتی پرطرفدارترین حزب سیاسی کشور با اعزام هیئت نمایندگان احزاب به جزیره ایمره آلی مخالفت کند، چنین موضعی، حاکی از برخی نگرش‌ها و اختلاف‌نظرهای سیاسی و حقوقی مهم دیگر است. پروفسور تانری کولو از حقوقدانان ترکیه و از معاونین کُردزبان رهبر حزب جمهوری خلق اعلام کرده که این تصمیم، به معنی ستیز و خصومت این حزب با کردها نیست. بلکه به این دلیل چنین تصمیمی اتخاذ شده که دولت اردوغان، هیچ اقدام عملی خاصی انجام نداده و مذاکرات صلح با پ.ک.ک در یک بستر نمایشی پیش می‌رود.مصطفی کاراعلی اوغلو از تحلیلگران مشهور ترکیه درباره این موضوع گفته است: «تصمیمی که حزب جمهوری خلق گرفته، به معنی مخالفت بنیادین با اصل مذاکره نیست. این حزب، تمایل ندارد نماینده خودش را به پارلمان بفرستد. اما در دیگر نشست‌های تصمیم‌گیری درباره مذاکره با پ.ک.ک حضور دارد. این حزب، دو دلیل اصلی برای اتخاذ چنین تصمیمی اعلام کرده؛ اول، مخالفت هواداران. دوم؛ مواضع دوپهلو و مبهم اردوغان درباره مذاکرات صلح».
کردها چه می‌گویند؟
حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها مشهور به دمپارتی، مهم‌ترین نهاد اقماری پ.ک.ک در ترکیه است که از مجموع 600 کرسی پارلمان این کشور 52 کرسی را در اختیار دارد. دمپارتی اعلام کرده که تصمیم حزب جمهوری خلق درباره عدم اعزام یک نماینده به ایمره آلی، به معنی تداوم سیاست قدیمی انکار موجودیت و هویت کردها در تاریخ معاصر ترکیه است و این سیاست، در دوران زمامداری حزب جمهوری خلق به وجود آمده است».
این تندترین موضع سیاستمداران کُرد وابسته به اوجالان علیه حزب جمهوری خلق در چند سال گذشته است. آن هم در شرایطی که اکرم امام اوغلو در استانبول، هم در انتخابات سال 2019 میلادی و هم در سال 2024 میلادی، به کمک رأی کردهای هوادار دمپارتی، توانست نامزد مورد تأیید اردوغان را شکست دهد. درنتیجه در شرایط فعلی، می‌توان اعلام کرد که کردهای نزدیک به پ.ک.ک، یک گام از حزب جمهوری خلق دور شده و گامی به حزب اردوغان نزدیک‌تر شده‌اند.
شاید چنین چیزی در ظاهر، کم‌اهمیت به نظر برسد. اما با توجه به جمعیت 4 میلیون نفری کردها در استانبول، فاصله گرفتن حزب جمهوری خلق از هوادارانِ کرد، می‌تواند در انتخابات آتی، عملا به ضرر کمالیست‌ها و به سود اردوغان تمام شود.روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا اعلام کرده که هیئت نمایندگان پارلمان ترکیه، با هماهنگی و مدیریت سرویس اطلاعاتی میت ترکیه، با استفاده از یک فروند بالگرد به زندان جزیره ایمره آلی منتقل خواهند شد.
قرار است هیئت سه نفره مرکب از فتی ییلدز معاون باغچلی در حزب حرکت ملی‌گرا، پروفسور حسین یایمان جامعه‌شناس از حزب عدالت و توسعه و خانم گلستان از حزب دمپارتی، به‌صورت حضوری با اوجالان ملاقات کنند.نخستین سؤال این هیئت، چنین خواهد بود: «شما به پ.ک.ک دستور انحلال و خلع سلاح دادید. آیا این دستور، یگان‌های مدافع خلق یا ی.پ.گ در شمال سوریه را نیز دربرمی گیرد یا نه؟»
این روزها در ترکیه، اغلب رسانه‌ها درباره یک دیدار مهم صحبت می‌کنند. دیدار بین هیئتی ترکیبی از نمایندگان احزاب مختلف پارلمان ترکیه با عبدالله اوجالان، رهبر گروه منحله پ.ک.ک در زندان جزیره ایمره آلی.اگر چه قبلا هم چندین نماینده و مقام سیاسی و امنیتی در زندان با اوجالان ملاقات کرده‌اند، اما دیدار هیئتی از همه احزاب حاضر در پارلمان، معنا و اهمیت سیاسی و حقوقی ویژه‌ای دارد و نشان‌دهنده این است که پارلمان، جایگاه اوجالان را به‌عنوان طرف رسمی مذاکره، به رسمیت شناخته است. با پافشاری دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی‌گرا و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، بالاخره اردوغان نیز با این موضوع کنار آمد و اجازه داد که یکی از نمایندگان حزب او نیز در هیئت ملاقات با اوجالان حضور داشته باشند. اما دست‌کم 6 حزب دیگر، با این اقدام مخالف هستند.
مخالفت‌هایی که ادامه دارد
حزب راست افراطی ایی پارتی یا حزب خوب به رهبری مساوات درویش اوغلو چنان مخالفت جدی و بنیادینی دارد که حتی حاضر نشده نماینده‌ای به کمیسیون 53 نفره برادری و دموکراسی بفرستد و با اصل مذاکره مخالف است، حزب آینده به رهبری داود اوغلو نیز همراه با حزب سعادت و حزب جهش و دموکراسی در یک بیانیه مشترک اعلام کردند که ازنظر آن‌ها، دیدار به شکل ویدئو کنفرانس کافی‌است و لازم نیست نمایندگان به دیدار فردی بروند که قبلا به مدت 4 دهه رهبر یک گروه تروریستی دشمن ترکیه بوده است.اما مخالفت حزب جمهوری خلق، بیش از احزاب دیگر در رسانه‌ها سروصدا به پا کرد. حزب جمهوری خلق که در سال 1923 میلادی تأسیس شده و خود را وارث تفکرات کمالیستی و لاییستی مصطفی کمال آتاترک می‌داند، قاطعانه اعلام کرد که تمایلی به حضور در هیئت دیدار با اوجالان ندارد و حاضر نیست کسی را به ایمره آلی بفرستد.حزب اسلامی - کُردی حداپار نیز اعلام کرد که تمایلی به حضور در این هیئت ندارد و حزب دموکرات، چنان با این اقدام مخالف است که حتی نماینده خود را از کمیسیون برادری و دموکراسی بیرون کشید.
حیدر آلتن تاش از سران حزب دموکرات اعلام کرد: «نمایندگان پارلمان را به دیدار فردی می‌برید که دست او به خون فرزندان ما آلوده است؟ چنین تصمیمی، به معنی لطمه زدن به آبرو و اعتبار پارلمان و نمایندگان ملت است. یک قاتل تروریست، چه جایگاهی دارد که هیئتی از پارلمان به دیدار با او فرستاده شود؟»
به‌این‌ترتیب، در شرایط فعلی، فقط سه حزب حاضر شده‌اند برای دیدار با اوجالان اعلام نمایندگی کنند: حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان، حزب حرکت ملی‌گرا به رهبری باغچلی و حزب دمپارتی از نهادهای اقماری پ.ک.ک.
چرا حزب جمهوری خلق، مخالفت کرد؟
اوزگور اوزل، رهبر حزب جمهوری خلق اعلام کرده که تصمیم او برای عدم حضور در هیئت ملاقات با اوجالان، ریشه در نتایج یک تحقیق میدانی دارد. او می‌گوید: «تحقیقات ما نشان داد که مردم عزیز و هواداران ما، تمایل ندارند که ما هم نماینده‌ای به ایمره آلی بفرستیم. درنتیجه چنین تصمیمی گرفتیم».
اکرم امام اوغلو، شهردار سابق استانبول و از سران حزب جمهوری خلق که در زندان به سر می‌برد، از تصمیم اوزل حمایت کرده و معتقد است که یک حزب، باید برای اتخاذ تصمیمات مهم و حساس، به خواست و رویکرد هواداران خود احترام بگذارد.اما سؤال اینجاست: چرا حضور یا عدم حضور نماینده‌ای از حزب جمهوری خلق در هیئت ملاقات با اوجالان، تا این اندازه برای احزاب سیاسی ترکیه مهم است که همه رسانه‌ها درباره چنین موضوعی صحبت می‌کنند؟
در پاسخ باید گفت: حالا حزب جمهوری خلق، فقط صفتِ مهم‌ترین حزب مخالف اردوغان را یدک نمی‌کشد و درعین‌حال، با در اختیار داشتن 32 درصد از آرای شهروندان کشور، عملا حزب اول کشور است. طبیعتا وقتی پرطرفدارترین حزب سیاسی کشور با اعزام هیئت نمایندگان احزاب به جزیره ایمره آلی مخالفت کند، چنین موضعی، حاکی از برخی نگرش‌ها و اختلاف‌نظرهای سیاسی و حقوقی مهم دیگر است. پروفسور تانری کولو از حقوقدانان ترکیه و از معاونین کُردزبان رهبر حزب جمهوری خلق اعلام کرده که این تصمیم، به معنی ستیز و خصومت این حزب با کردها نیست. بلکه به این دلیل چنین تصمیمی اتخاذ شده که دولت اردوغان، هیچ اقدام عملی خاصی انجام نداده و مذاکرات صلح با پ.ک.ک در یک بستر نمایشی پیش می‌رود.مصطفی کاراعلی اوغلو از تحلیلگران مشهور ترکیه درباره این موضوع گفته است: «تصمیمی که حزب جمهوری خلق گرفته، به معنی مخالفت بنیادین با اصل مذاکره نیست. این حزب، تمایل ندارد نماینده خودش را به پارلمان بفرستد. اما در دیگر نشست‌های تصمیم‌گیری درباره مذاکره با پ.ک.ک حضور دارد. این حزب، دو دلیل اصلی برای اتخاذ چنین تصمیمی اعلام کرده؛ اول، مخالفت هواداران. دوم؛ مواضع دوپهلو و مبهم اردوغان درباره مذاکرات صلح».
کردها چه می‌گویند؟
حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها مشهور به دمپارتی، مهم‌ترین نهاد اقماری پ.ک.ک در ترکیه است که از مجموع 600 کرسی پارلمان این کشور 52 کرسی را در اختیار دارد. دمپارتی اعلام کرده که تصمیم حزب جمهوری خلق درباره عدم اعزام یک نماینده به ایمره آلی، به معنی تداوم سیاست قدیمی انکار موجودیت و هویت کردها در تاریخ معاصر ترکیه است و این سیاست، در دوران زمامداری حزب جمهوری خلق به وجود آمده است».
این تندترین موضع سیاستمداران کُرد وابسته به اوجالان علیه حزب جمهوری خلق در چند سال گذشته است. آن هم در شرایطی که اکرم امام اوغلو در استانبول، هم در انتخابات سال 2019 میلادی و هم در سال 2024 میلادی، به کمک رأی کردهای هوادار دمپارتی، توانست نامزد مورد تأیید اردوغان را شکست دهد. درنتیجه در شرایط فعلی، می‌توان اعلام کرد که کردهای نزدیک به پ.ک.ک، یک گام از حزب جمهوری خلق دور شده و گامی به حزب اردوغان نزدیک‌تر شده‌اند.
شاید چنین چیزی در ظاهر، کم‌اهمیت به نظر برسد. اما با توجه به جمعیت 4 میلیون نفری کردها در استانبول، فاصله گرفتن حزب جمهوری خلق از هوادارانِ کرد، می‌تواند در انتخابات آتی، عملا به ضرر کمالیست‌ها و به سود اردوغان تمام شود.روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا اعلام کرده که هیئت نمایندگان پارلمان ترکیه، با هماهنگی و مدیریت سرویس اطلاعاتی میت ترکیه، با استفاده از یک فروند بالگرد به زندان جزیره ایمره آلی منتقل خواهند شد.
قرار است هیئت سه نفره مرکب از فتی ییلدز معاون باغچلی در حزب حرکت ملی‌گرا، پروفسور حسین یایمان جامعه‌شناس از حزب عدالت و توسعه و خانم گلستان از حزب دمپارتی، به‌صورت حضوری با اوجالان ملاقات کنند.نخستین سؤال این هیئت، چنین خواهد بود: «شما به پ.ک.ک دستور انحلال و خلع سلاح دادید. آیا این دستور، یگان‌های مدافع خلق یا ی.پ.گ در شمال سوریه را نیز دربرمی گیرد یا نه؟»
تیتر خبرها
تیترهای روزنامه
