۱۰ حوزه صنعتی که بیشترین سود را از توسعه هوش مصنوعی می‌برند
دنیای قرن بیست‌ویکم دستخوش تغییرات پرشتابی شده و به سرعت در حال تبدیل به جهانی دیجیتال است. هوش مصنوعی به طور فزاینده در صنایع مختلف وارد شده و نوید این را می‌دهد که زمین را به مکانی راحت و آرام برای زندگی تبدیل خواهد کرد.
به گزارش زاویه؛ کلان‌داده‌ها، حسگرها، گجت‌ها، اینترنت اشیا، رایانش ابری، یادگیری ماشین، واقعیت افزوده و مجازی، همه و همه مبتنی بر هوش مصنوعی هستند. این فناوری که به لطف هالیوود تنها در قامت ربات‌های انسان‌نما در اذهان عمومی نقش بسته است، برای توصیف هر فعالیتی شبیه انسان که توسط یک برنامه یا ماشین انجام شود، به کار می‌رود. توانایی بالای هوش مصنوعی در برنامه‌ریزی، یادگیری، نتیجه‌گیری، حل مسائل، حرکت، درک و تغییر و کنترل آنی اشیا حضور این فناوری در حوزه‌های مختلف را ضروری می‌کند.
مزایای استفاده از هوش مصنوعی در صنایع مختلف چیست؟
حذف عامل انسانی
در دسترس بودن شبانه‌روزی
کاهش کار دستی و فعالیت‌های همیشگی
تصمیم‌گیری سریع
انجام کار در شرایط و محیط‌های خطرناک
مزایای استفاده از هوش مصنوعی
شرکت‌ها و کارآفرینان با درک ارزش فراوان هوش مصنوعی مبالغ قابل توجهی در پروژه‌های مرتبط با این فناوری سرمایه‌گذاری می‌کنند و انتظار دارند که تا سال ۲۰۲۵ حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بازدهی داشته باشد.
در این بخش به بررسی ۱۰ حوزه صنعتی که بیشترین منافع را از توسعه هوش مصنوعی کسب کرده‌اند، می‌پردازیم.
مراقبت‌های سلامت
وقتی صحبت از هوش مصنوعی در خدمات درمانی به میان می‌آید، تصویری از یک بازوی جراحی رباتیک در حال انجام عمل‌های دقیق در ذهن مردم تداعی می‌شود. بی‌شک هوش مصنوعی در این فرآیند سهیم است؛ اما دامنه حضور آن به مراتب فراتر از تصورات متداول است. برخی شرکت‌های نرم‌افزارهای فعال در این حوزه، ابزارهای نوآورانه‌ای را توسعه می‌دهند که می‌توانند وضعیت جسمی و روانی افراد را پایش و به شناسایی علائم بیماری‌های قلبی و سکته کمک کنند. برخی این ابزار به خصوص برای رصد شرایط بیمارانی که در خانه‌های سالمندان و آسایشگاه‌ها هستند، بسیار مفید و مؤثر ظاهر می‌شوند.هوش مصنوعی همچنین در تشخیص بیماری‌ها مفید است. برنامه‌های رایانه‌ای ویژه که از طریق تشخیص تصویر کار می‌کنند، می‌توانند افراد دور از پزشک را نسبت به مشکلات سلامتی‌شان آگاه کند و به پزشکان در انتخاب روش درمان کمک کنند. علاوه بر این، برخی از برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی مانند برنامه‌ای که توسط بابیلون هلث راه‌اندازی شده است، می‌توانند به مثابه پزشک عمل کرده، در مورد علائم فرد پرس‌وجو کند و مشاوره رایگان فوری درباره آنچه که باید انجام شود، ارائه دهد.
آموزش و پرورش
همه‌گیری بیماری کرونا، موتور پیشران مهمی برای آموزش الکترونیکی بود. توسعه‌دهندگان این حوزه شروع به ایجاد نرم‌افزارهایی آموزشی کردند که با هوش مصنوعی مسیری شخصی‌سازی شده و کارآمد را برای هر دانشجویی در حوزه‌های مختلف ترسیم می‌کرد. قابلیت‌های هوش مصنوعی به ریاضیات یا علوم کلاسیک محدود نمی‌شود. فناوری‌‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی می‌توانند در آموزش تاریخ، زبان یا حتی در تربیت بدنی نیز مفید باشد.
در حالی که هوش مصنوعی کمک بسیار خوبی در کلاس‌های درس معمولی می‌کند، برای آموزش افراد آسیب‌دیده جسمی و ذهنی نقشی حیاتی دارد. ربات‌های لمسی مبتنی بر هوش مصنوعی در چنین مواردی بسیار خوب عمل می‌کنند و نه تنها در موضوعات مذکور، بلکه به طور کلی در آموزش تعاملات اجتماعی به دانش‌آموزان کمک می‌کنند.
بازاریابی
این حوزه به شدت مستعد استفاده از هوش مصنوعی برای ساده‌سازی فرآیندهای تجاری است. برای مثال، تبلیغات جست‌وجوی واکنش‌گرای گوگل برای محاسبه مولفه‌های مختلف بازاریابی، از جمله نرخ تبدیل و کلیک به کاربران کمک می‌کند. ابزارهای دیگری نیز برای افزایش بازدهی استفاده می‌شوند که عبارت‌اند از:
فرآیند سفارش‌دهی محصول
پشتیبانی مشتری
تجزیه و تحلیل داده‌ها
بازپرداخت وجه به مشتریان
هوش مصنوعی به بازاریابان اجازه می‌دهد تا هزاران کمپین را هم‌زمان و بدون مشارکت توسعه‌دهندگان مدیریت کنند. هر فرد یا شرکتی که در حوزه تبلیغات فناوری فعالیت می‌کند، با ارائه خدمات و محصولات شخصی‌سازی شده خود، موجب بهبود رضایت مشتریان و افزایش تمرکز بر روی نیازهای آن‌ها می‌شود.
صنعت بانکداری و مالی
این بخش به داشتن حجم گسترده اسناد و داده‌ها مشهور است. در همین راستا، هوش مصنوعی برای کاهش حجم و انتقال بیشتر این اسناد به قالب دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابزارهای نرم‌افزاری نیز در بانکداری و بخش مالی برای ساختاردهی داده‌ها و تجزیه و تحلیل ثانویه استفاده می‌شوند. برای مثال، یک چت‌بات می‌تواند با بررسی مکالمات، سلیقه و ترجیحات هر مشتری را تعیین کند. بنابراین، شرکت‌های مالی می‌توانند، خدمات مشاوره هدفمندتری ارائه دهند و گام‌های آینده خود را بر اساس بینش‌های به‌دست‌آمده از هوش مصنوعی برنامه‌ریزی کنند.
صنعت کشاورزی
کاربرد هوش مصنوعی در این حوزه بسیار چالش‌برانگیز است؛ زیرا پیش‌بینی بسیاری از عوامل مرتبط با شرایط آب و هوایی را باید در نظر بگیرد. با این حال، دستاوردهای کنونی در این حوزه شگفت‌انگیز است. به عنوان مثال، شرکت «DOT Technology Corp» یک بذرکار خودکار تولید کرده است که می‌تواند عملیات کاشت منطقه بزرگی را بدون دخالت انسان انجام دهد. سایر شرکت‌ها از ماشین‌های ابتکاری مشابهی استفاده می‌کنند که هوش مصنوعی آن‌ها را قادر می‌سازد تا محصولات را کاشت، کوددهی، کشت و برداشت کنند. کشاورزان همچنین می‌توانند با استفاده از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی میزان رطوبت خاک را برای تعیین نیاز آن‌ها به آبیاری بررسی نمایند.
علاوه بر این، هوش مصنوعی با استفاده از پهپاد نه تنها شکل‌گیری مزارع را در ارتفاع بالا رصد می‌کند و مشکلات احتمالی را تشخیص می‌دهد، بلکه می‌تواند علف‌کش یا قارچ‌کش اسپری کند. این فناوری همچنین قادر است، رطوبت گیلاس‌های رسیده پس از باران شدید را به صورت مکانیکی از بین ببرد و مانع از بین رفتن آن‌ها شود.
صنعت حملونقل
اتومبیل‌های خودران نیز یکی دیگر از حوزه‌های شاخص نفوذ هوش مصنوعی هستند. وضعیت این صنعت به یکی از پرسروصداترین بحث‌های روز در جهان تبدیل شده است. از همین روی، برخی از شرکت‌ها مانند «Waymo» خدمات حملونقل عمومی را با استفاده از وسایل نقلیه خودران راه‌اندازی کرده‌اند. هوش مصنوعی در این خودروها همه داده‌ها را از رادار، «GPS»، دوربین‌ها و سایر سنسورها جمع‌آوری می‌کند و موجب تصمیم صحیح سامانه کنترلی وسیله نقلیه در حوزه حرکت و هدایت می‌شود.
صنعت بازی
امروزه صنعت سرگرمی به‌شدت به هوش مصنوعی متکی شده است و بازی‌های رایانه‌ای نیز از این قاعده مستثنی نیستند. یک بازی رایانه‌ای یا موبایلی، نرم‌افزاری کارآمد است که امکان درگیرشدن کامل فرد با جهان بازی را فراهم و شبیه‌سازی‌های پیچیده را ایجاد می‌کند. با این حال، چنین بازی‌هایی به عنوان یک سرگرمی در نظر گرفته نمی‌شوند، بلکه اهداف جدی‌تری را دنبال می‌کنند. برای مثال، شرکت «Arctic Shores» بازی‌هایی سفارشی تولید می‌کند که توسط سازمان‌های مختلف برای ارزیابی کارمندان آینده به کار می‌رود. از همین روی، می‌توان هوش مصنوعی را حائز نقشی کلیدی در این عرصه دانست.
امنیت سایبری
سازمان‌ها با انجام فعالیت‌های خود به صورت دیجیتالی در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر می‌شوند. از همین روی، هوش مصنوعی برای محافظت از پایگاه‌های عظیم داده در برابر ویروس‌ها و تلاش بازیگران مخرب جهت ایجاد اختلال و سرقت اطلاعات، نقشی حیاتی یافته‌اند.
پیشرفته‌ترین سیستم‌های امنیتی هوش مصنوعی، شبکه را به‌طور دائم نظارت و هرگونه فعالیت مشکوک را در لحظه شناسایی می‌کنند. ابزار مذکور همچنین می‌توانند اشکالات امنیتی احتمالی را برطرف می‌کنند یا به افراد مسئول، لزوم اصلاح حفره‌های امنیتی را اطلاع دهند.
کاوش‌های فضایی
دانشمندان در این حوزه با حجم وسیعی از داده‌ها سروکار دارند که تنها با هوش مصنوعی می‌توانند به طور مؤثر پردازش و تجزیه و تحلیل شوند. با این حال، کاربرد اصلی این فناوری نه در زمین که در اکتشافات فضایی نهفته است.
در حالی که دست بشر برای کشف سیارات دیگر بسیار کوتاه است؛ ماشین‌های خودران مجهز به هوش مصنوعی همانند چشم، گوش و دست او عمل کرده و قدم در جایی می‌گذارند که انسان قطعاٌ جرأت آن را ندارد.
سبک زندگی
هوش مصنوعی علاوه‌بر محل کار و دستیارهای مجازی تلفن‌های هوشمند، راه را برای حضور در محل زندگی انسان‌ها نیز باز کرده است. فناوری‌هایی از جمله خانه‌های هوشمند، زندگی یکپارچه و اینترنت اشیا در حال توسعه روزافزون هستند.
در چنین شرایطی مردم آماده هستند تا فعالیت‌های روتین متعددی از جمله خرید، پخت‌وپز، شست‌وشو و … را به این فناوری بسپارند. کارشناسان معتقدند که پیچیدگی و کاربرد گسترده الگوریتم‌های تشخیص تصویر به زودی این امکان را فراهم خواهد ساخت.
جمع‌بندی
با گسترش روزافزون ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، کاربردهای جدیدی از آن در بخش‌ها و صنایع گوناگون نمایان شده است. آنچه در این نوشتار کوتاه مورد بررسی قرار گرفت، مرور ۱۰ حوزه‌ای بود که هوش مصنوعی پیشران تغییر و تحولات در آن‌ها به شمار می‌رود. همچنین در این یادداشت اثرات هوش مصنوعی بر حوزه‌های مذکور بررسی شد. لازم به ذکر است حوزه‌هایی که مورد اشاره قرار گرفت، به هیچ وجه جامع نبوده و هوش مصنوعی در حال یافتن قلمروهای جدید برای تسخیر و بهبود آن‌ها است.
به گزارش زاویه؛ کلان‌داده‌ها، حسگرها، گجت‌ها، اینترنت اشیا، رایانش ابری، یادگیری ماشین، واقعیت افزوده و مجازی، همه و همه مبتنی بر هوش مصنوعی هستند. این فناوری که به لطف هالیوود تنها در قامت ربات‌های انسان‌نما در اذهان عمومی نقش بسته است، برای توصیف هر فعالیتی شبیه انسان که توسط یک برنامه یا ماشین انجام شود، به کار می‌رود. توانایی بالای هوش مصنوعی در برنامه‌ریزی، یادگیری، نتیجه‌گیری، حل مسائل، حرکت، درک و تغییر و کنترل آنی اشیا حضور این فناوری در حوزه‌های مختلف را ضروری می‌کند.
مزایای استفاده از هوش مصنوعی در صنایع مختلف چیست؟
حذف عامل انسانی
در دسترس بودن شبانه‌روزی
کاهش کار دستی و فعالیت‌های همیشگی
تصمیم‌گیری سریع
انجام کار در شرایط و محیط‌های خطرناک
مزایای استفاده از هوش مصنوعی
شرکت‌ها و کارآفرینان با درک ارزش فراوان هوش مصنوعی مبالغ قابل توجهی در پروژه‌های مرتبط با این فناوری سرمایه‌گذاری می‌کنند و انتظار دارند که تا سال ۲۰۲۵ حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بازدهی داشته باشد.
در این بخش به بررسی ۱۰ حوزه صنعتی که بیشترین منافع را از توسعه هوش مصنوعی کسب کرده‌اند، می‌پردازیم.
مراقبت‌های سلامت
وقتی صحبت از هوش مصنوعی در خدمات درمانی به میان می‌آید، تصویری از یک بازوی جراحی رباتیک در حال انجام عمل‌های دقیق در ذهن مردم تداعی می‌شود. بی‌شک هوش مصنوعی در این فرآیند سهیم است؛ اما دامنه حضور آن به مراتب فراتر از تصورات متداول است. برخی شرکت‌های نرم‌افزارهای فعال در این حوزه، ابزارهای نوآورانه‌ای را توسعه می‌دهند که می‌توانند وضعیت جسمی و روانی افراد را پایش و به شناسایی علائم بیماری‌های قلبی و سکته کمک کنند. برخی این ابزار به خصوص برای رصد شرایط بیمارانی که در خانه‌های سالمندان و آسایشگاه‌ها هستند، بسیار مفید و مؤثر ظاهر می‌شوند.هوش مصنوعی همچنین در تشخیص بیماری‌ها مفید است. برنامه‌های رایانه‌ای ویژه که از طریق تشخیص تصویر کار می‌کنند، می‌توانند افراد دور از پزشک را نسبت به مشکلات سلامتی‌شان آگاه کند و به پزشکان در انتخاب روش درمان کمک کنند. علاوه بر این، برخی از برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی مانند برنامه‌ای که توسط بابیلون هلث راه‌اندازی شده است، می‌توانند به مثابه پزشک عمل کرده، در مورد علائم فرد پرس‌وجو کند و مشاوره رایگان فوری درباره آنچه که باید انجام شود، ارائه دهد.
آموزش و پرورش
همه‌گیری بیماری کرونا، موتور پیشران مهمی برای آموزش الکترونیکی بود. توسعه‌دهندگان این حوزه شروع به ایجاد نرم‌افزارهایی آموزشی کردند که با هوش مصنوعی مسیری شخصی‌سازی شده و کارآمد را برای هر دانشجویی در حوزه‌های مختلف ترسیم می‌کرد. قابلیت‌های هوش مصنوعی به ریاضیات یا علوم کلاسیک محدود نمی‌شود. فناوری‌‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی می‌توانند در آموزش تاریخ، زبان یا حتی در تربیت بدنی نیز مفید باشد.
در حالی که هوش مصنوعی کمک بسیار خوبی در کلاس‌های درس معمولی می‌کند، برای آموزش افراد آسیب‌دیده جسمی و ذهنی نقشی حیاتی دارد. ربات‌های لمسی مبتنی بر هوش مصنوعی در چنین مواردی بسیار خوب عمل می‌کنند و نه تنها در موضوعات مذکور، بلکه به طور کلی در آموزش تعاملات اجتماعی به دانش‌آموزان کمک می‌کنند.
بازاریابی
این حوزه به شدت مستعد استفاده از هوش مصنوعی برای ساده‌سازی فرآیندهای تجاری است. برای مثال، تبلیغات جست‌وجوی واکنش‌گرای گوگل برای محاسبه مولفه‌های مختلف بازاریابی، از جمله نرخ تبدیل و کلیک به کاربران کمک می‌کند. ابزارهای دیگری نیز برای افزایش بازدهی استفاده می‌شوند که عبارت‌اند از:
فرآیند سفارش‌دهی محصول
پشتیبانی مشتری
تجزیه و تحلیل داده‌ها
بازپرداخت وجه به مشتریان
هوش مصنوعی به بازاریابان اجازه می‌دهد تا هزاران کمپین را هم‌زمان و بدون مشارکت توسعه‌دهندگان مدیریت کنند. هر فرد یا شرکتی که در حوزه تبلیغات فناوری فعالیت می‌کند، با ارائه خدمات و محصولات شخصی‌سازی شده خود، موجب بهبود رضایت مشتریان و افزایش تمرکز بر روی نیازهای آن‌ها می‌شود.
صنعت بانکداری و مالی
این بخش به داشتن حجم گسترده اسناد و داده‌ها مشهور است. در همین راستا، هوش مصنوعی برای کاهش حجم و انتقال بیشتر این اسناد به قالب دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابزارهای نرم‌افزاری نیز در بانکداری و بخش مالی برای ساختاردهی داده‌ها و تجزیه و تحلیل ثانویه استفاده می‌شوند. برای مثال، یک چت‌بات می‌تواند با بررسی مکالمات، سلیقه و ترجیحات هر مشتری را تعیین کند. بنابراین، شرکت‌های مالی می‌توانند، خدمات مشاوره هدفمندتری ارائه دهند و گام‌های آینده خود را بر اساس بینش‌های به‌دست‌آمده از هوش مصنوعی برنامه‌ریزی کنند.
صنعت کشاورزی
کاربرد هوش مصنوعی در این حوزه بسیار چالش‌برانگیز است؛ زیرا پیش‌بینی بسیاری از عوامل مرتبط با شرایط آب و هوایی را باید در نظر بگیرد. با این حال، دستاوردهای کنونی در این حوزه شگفت‌انگیز است. به عنوان مثال، شرکت «DOT Technology Corp» یک بذرکار خودکار تولید کرده است که می‌تواند عملیات کاشت منطقه بزرگی را بدون دخالت انسان انجام دهد. سایر شرکت‌ها از ماشین‌های ابتکاری مشابهی استفاده می‌کنند که هوش مصنوعی آن‌ها را قادر می‌سازد تا محصولات را کاشت، کوددهی، کشت و برداشت کنند. کشاورزان همچنین می‌توانند با استفاده از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی میزان رطوبت خاک را برای تعیین نیاز آن‌ها به آبیاری بررسی نمایند.
علاوه بر این، هوش مصنوعی با استفاده از پهپاد نه تنها شکل‌گیری مزارع را در ارتفاع بالا رصد می‌کند و مشکلات احتمالی را تشخیص می‌دهد، بلکه می‌تواند علف‌کش یا قارچ‌کش اسپری کند. این فناوری همچنین قادر است، رطوبت گیلاس‌های رسیده پس از باران شدید را به صورت مکانیکی از بین ببرد و مانع از بین رفتن آن‌ها شود.
صنعت حملونقل
اتومبیل‌های خودران نیز یکی دیگر از حوزه‌های شاخص نفوذ هوش مصنوعی هستند. وضعیت این صنعت به یکی از پرسروصداترین بحث‌های روز در جهان تبدیل شده است. از همین روی، برخی از شرکت‌ها مانند «Waymo» خدمات حملونقل عمومی را با استفاده از وسایل نقلیه خودران راه‌اندازی کرده‌اند. هوش مصنوعی در این خودروها همه داده‌ها را از رادار، «GPS»، دوربین‌ها و سایر سنسورها جمع‌آوری می‌کند و موجب تصمیم صحیح سامانه کنترلی وسیله نقلیه در حوزه حرکت و هدایت می‌شود.
صنعت بازی
امروزه صنعت سرگرمی به‌شدت به هوش مصنوعی متکی شده است و بازی‌های رایانه‌ای نیز از این قاعده مستثنی نیستند. یک بازی رایانه‌ای یا موبایلی، نرم‌افزاری کارآمد است که امکان درگیرشدن کامل فرد با جهان بازی را فراهم و شبیه‌سازی‌های پیچیده را ایجاد می‌کند. با این حال، چنین بازی‌هایی به عنوان یک سرگرمی در نظر گرفته نمی‌شوند، بلکه اهداف جدی‌تری را دنبال می‌کنند. برای مثال، شرکت «Arctic Shores» بازی‌هایی سفارشی تولید می‌کند که توسط سازمان‌های مختلف برای ارزیابی کارمندان آینده به کار می‌رود. از همین روی، می‌توان هوش مصنوعی را حائز نقشی کلیدی در این عرصه دانست.
امنیت سایبری
سازمان‌ها با انجام فعالیت‌های خود به صورت دیجیتالی در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر می‌شوند. از همین روی، هوش مصنوعی برای محافظت از پایگاه‌های عظیم داده در برابر ویروس‌ها و تلاش بازیگران مخرب جهت ایجاد اختلال و سرقت اطلاعات، نقشی حیاتی یافته‌اند.
پیشرفته‌ترین سیستم‌های امنیتی هوش مصنوعی، شبکه را به‌طور دائم نظارت و هرگونه فعالیت مشکوک را در لحظه شناسایی می‌کنند. ابزار مذکور همچنین می‌توانند اشکالات امنیتی احتمالی را برطرف می‌کنند یا به افراد مسئول، لزوم اصلاح حفره‌های امنیتی را اطلاع دهند.
کاوش‌های فضایی
دانشمندان در این حوزه با حجم وسیعی از داده‌ها سروکار دارند که تنها با هوش مصنوعی می‌توانند به طور مؤثر پردازش و تجزیه و تحلیل شوند. با این حال، کاربرد اصلی این فناوری نه در زمین که در اکتشافات فضایی نهفته است.
در حالی که دست بشر برای کشف سیارات دیگر بسیار کوتاه است؛ ماشین‌های خودران مجهز به هوش مصنوعی همانند چشم، گوش و دست او عمل کرده و قدم در جایی می‌گذارند که انسان قطعاٌ جرأت آن را ندارد.
سبک زندگی
هوش مصنوعی علاوه‌بر محل کار و دستیارهای مجازی تلفن‌های هوشمند، راه را برای حضور در محل زندگی انسان‌ها نیز باز کرده است. فناوری‌هایی از جمله خانه‌های هوشمند، زندگی یکپارچه و اینترنت اشیا در حال توسعه روزافزون هستند.
در چنین شرایطی مردم آماده هستند تا فعالیت‌های روتین متعددی از جمله خرید، پخت‌وپز، شست‌وشو و … را به این فناوری بسپارند. کارشناسان معتقدند که پیچیدگی و کاربرد گسترده الگوریتم‌های تشخیص تصویر به زودی این امکان را فراهم خواهد ساخت.
جمع‌بندی
با گسترش روزافزون ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، کاربردهای جدیدی از آن در بخش‌ها و صنایع گوناگون نمایان شده است. آنچه در این نوشتار کوتاه مورد بررسی قرار گرفت، مرور ۱۰ حوزه‌ای بود که هوش مصنوعی پیشران تغییر و تحولات در آن‌ها به شمار می‌رود. همچنین در این یادداشت اثرات هوش مصنوعی بر حوزه‌های مذکور بررسی شد. لازم به ذکر است حوزه‌هایی که مورد اشاره قرار گرفت، به هیچ وجه جامع نبوده و هوش مصنوعی در حال یافتن قلمروهای جدید برای تسخیر و بهبود آن‌ها است.
