بحران مدیریت‌ در بحران‌ها

رئیس سازمان نظام پزشکی بابیان این‌که به عملکرد کشور، مردم، نیروهای مسلح، تیم ملی سلامت و ... در جنگ ۱۲ روزه افتخار کرده و احساس غرور می‌کنیم، درعین‌حال گفت: فرصت خوبی در دل این جنگ تحمیلی نهفته است تا مجلس، دولت و دلسوزان به شکل فوری و منطبق بر علم روز دنیا و نیازهای کشور، برای تشکیل یک ساختار قدرتمند مدیریت حوادث و بلایا در کشور زیر نظر رئیس‌جمهور، اقدامی ملی انجام دهند.
دکتر محمد رییس‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به
 افتخارآفرینی کشور، مردم، نیروهای مسلح، تیم ملی سلامت و ... در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، گفت: این جنگ ۱۲ روزه علی‌رغم خسارات نیروی انسانی و ساختاری و شهادت جمعی از هم‌وطنانمان، اما در دل خود فرصت‌هایی نیز دارد و اگر از فرصت‌ها و تجربیات این جنگ به‌خوبی استفاده نکنیم، دچار خسران شده‌ایم؛ به معنای آن‌که آسیب‌ها را تحمل کرده‌ایم اما فرصت‌ها را از دست داده‌ایم.
وی دراین‌باره افزود: یکی از بهترین فرصت‌هایی که در دل این جنگ ۱۲ روزه وجود دارد، فرصت بازنگری اساسی در خصوص چگونگی مواجهه با حوادث و بلایاست؛ چه حوادث دست‌ساز بشر مانند جنگ‌ها و چه حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و غیره. تجربه جنگ اخیر نشان داد که برای مقابله با بحران‌ها و مدیریت‌ بحران‌ها در کشور، برخی قوانین ناقص و ساختارها نارساست.
رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی بابیان این‌که دو سازمان پدافند غیرعامل و سازمان مدیریت بحران، مشخصا متولی مقابله و مدیریت بحران‌ها در کشور هستند؛ گفت: متأسفانه وضعیت فعلی این دو سازمان به لحاظ قوانین و جایگاه آن‌ها پاسخگوی نیازهای مردم و کشور در شرایط بروز بحران و حوادث نیست.
رییس‌زاده ادامه داد: نظر اکثر صاحب‌نظران مدیریت حوادث و بلایا در مورد این دو سازمان که یکی عمدتا در حوزه حوادث دست‌ساز بشر و دیگری در حوزه بلایای طبیعی فعالیت دارند، آن است که طبق تجربه دنیا، در یکدیگر ادغام شوند و سازمانی زیر نظر رئیس‌جمهور تشکیل شود که هم جایگاه لازم را برای هماهنگ کردن ارگان‌ها و سایر نهادها و وزارتخانه‌ها داشته باشد و هم بتواند هر دو موضوع را با یکدیگر مدیریت کند.
وی دراین‌باره افزود: در شرایط فعلی ازآنجاکه سازمان مدیریت بحران در ذیل یک وزارتخانه است، در زمان بروز بلایا و حوادث جایگاه هماهنگی سایر دستگاه‌ها را ندارد و حتی بعضا از آن تمکین نمی‌شود. سازمان پدافند غیرعامل نیز ازآنجاکه 
زیر نظر نیروهای مسلح است، دستش برای ورود کامل به حوادث چندان باز نیست. به این دو دلیل و طبق نظر صاحب‌نظران و با توجه به این‌که چندین دوره مسئول برگزاری کنگره سلامت در بلایا بوده‌ام، معتقدم که فرصت بی‌نظیری در این جنگ ۱۲ روزه نهفته است تا مجلس، دولت و دلسوزان به شکل عاجل، فوری و منطبق بر علم روز دنیا و نیازهای کشور و فارغ از مصلحت‌های گروهی و فردی، برای تشکیل یک ساختار قدرتمند مدیریت حوادث و بلایا در کشور و زیر نظر رئیس‌جمهور، اقدامی ملی انجام دهند.
رییس‌زاده دراین‌باره ادامه داد: چراکه عمده مشکل ما در مدیریت بحران، بحران مدیریت‌هاست و مدیریت منسجم در بحران‌ها نداریم؛ درحالی‌که یک سیستم فرماندهی یکپارچه برای مدیریت حوزه‌های مختلف، از خبررسانی و رسانه گرفته تا بحث سلامت، امداد و نجات، آموزش به مردم، مدیریت تجمعات و غیره باید تشکیل شود.
وی به حوزه بهداشت و درمان و عملکرد آن در حوادث و بلایا اشاره کرد و در توضیح لزوم ساختار و فرماندهی واحد همه ارکان سلامت در زمان حوادث و بلایا گفت: عملکرد تیم ملی سلامت نیز مانند سایر دستگاه‌ها، در جنگ ۱۲ روزه باعث افتخار بود و در همین راستا نیز در نامه‌ای به وزیر بهداشت از اقدامات پرسنل بهداشت و درمان، وزارت بهداشت و شخص وزیر بهداشت تقدیر و تشکر کردم.
رییس‌زاده با تأکید بر لزوم تشکیل ساختار و فرماندهی واحدی که در زمان حوادث و بلایا بتواند همه ارکان حوزه سلامت را ذیل یکدیگر مدیریت کند، ادامه داد: به‌عنوان‌مثال در همین جنگ تحمیلی ۱۲ روزه همه بخش‌ها ازجمله وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، هلال‌احمر و بهداشت و درمان نیروهای مسلح  هرکدام به‌تنهایی بسیار خوب عمل کردند و با یکدیگر نیز در ارتباط بودند؛ اما تشکیل یک فرماندهی واحد به شکل قانونمند و ساختارمند در کشور ضروریست تا این ارتباطات ساختارمند شود؛ به‌عبارت‌دیگر باید طبق قانون و ساختاری مشخص، وزیر بهداشت در رأس باشد و سایر نهادهای ذیربط حوزه سلامت تحت فرماندهی وزیر بهداشت تکالیفشان مشخص باشد. اکنون یک سازمان منسجم و قانونمند که در زمان حوادث و بلایا، بهداشت و درمان را یکپارچه مدیریت کند، نداریم.
وی افزود: درمجموع، در این حوزه بسیار عقب‌ماندگی داریم؛ به‌عنوان‌مثال متولی آموزش مردم در شرایط بحران کیست؟ یک کوله ایمن شامل چه مواردی است؟ متولی انتشار اخبار درست در رسانه‌ها کیست؟ متولی آموزش پدافند غیرعامل و الزام آن کیست؟ این موارد ازجمله مواردی هستند که متولی واحد و یکپارچه‌ای برای آن‌ها مشخص نیست.
رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی ادامه داد: همچنین در حوزه بهداشت و درمان، بحث ایمن‌سازی بیمارستان‌ها، سلامت کادر درمان در حوادث، ضوابط خدمت داوطلبانه در طی حوادث و غیره، همه مغفول است. در زمینه خدمات داوطلبانه پزشکان نیز ما در سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت باید تعیین تکلیف کنیم که پزشک متقاضی خدمت داوطلبانه، فارغ از زمان پروانه یا قراردادی که با مراکز درمانی دارد، در هرجایی که لازم به خدمت داوطلبانه است، کاردرمانی را انجام دهد.
رییس‌زاده افزود: یا به‌عنوان‌مثال، بحث سلامت روان و پروتکل مقابله با استرس و اضطراب‌ها، متولی ندارد؛ به همین دلیل هم هست که در دل بحران، باوجود چند هزار روانشناس و روانپزشک برجسته در کشور، برنامه‌ای از یکی از شبکه‌های سیما از فردی که سازمان نظام پزشکی طبابت آن را غیرمجاز اعلام کرده و کارش درمان علفی است، دعوت کرده و در خصوص مدیریت اضطراب در شرایط جنگی برای مردم صحبت می‌کند. این‌ها به دلیل خلأ  آن سازمان و متولی قوی است.
وی بابیان این‌که اکنون فرصت خوبی است تا این خلأهای بزرگ و نیاز کشور را با سرعت خوب جبران کنیم، افزود: مسائل مذکور تنها بخشی از مشکلات مطرح در مدیریت بحران‌هاست که متولی نیز ندارد. بنابراین لازم است که سازمان ملی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل ذیل نظر ریاست جمهوری تشکیل شود و بتواند هر دو حوزه‌های مدنی و نظامی را در حوادث و بلایا مدیریت کند. 
رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: درمجموع اکنون باید از فرصت استفاده کنیم؛ علی‌رغم آنکه به عملکرد کشور، مردم، نیروهای مسلح، تیم ملی سلامت و ... در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه افتخار کرده و احساس غرور می‌کنیم، اما درعین‌حال نیز باید با شجاعت ضعف‌هایمان را بپذیریم، برای رفع آن ضعف‌ها گام‌های اساسی برداریم و در حوادث و بلایا سلامت مردم را بیش‌ازپیش حفظ کنیم. 
بحران مدیریت‌ در بحران‌ها