تسهیلات ارزان‌قیمت چه نقشی در رونق تولید دارند؟

رقابت جهانی با تولید داخلی

گروه اقتصادی
در دنیای امروز که اقتصاد کشورها با سرعتی بی‌سابقه در حال تحول است، صنایع کوچک و متوسط به عنوان ستون‌های اصلی تولید و اشتغال، نقشی حیاتی در رشد اقتصادی ایفا می‌کنند. این صنایع که سهم بزرگی در تأمین نیازهای داخلی، ایجاد فرصت‌های شغلی و تقویت صادرات غیرنفتی دارند، برای تداوم فعالیت خود بیش از هر چیز به مزیت رقابتی پایدار نیازمندند. اگر صنایع نتوانند در بازارهای داخلی و جهانی قدرت رقابت خود را حفظ کنند، تولید داخلی در برابر واردات آسیب‌پذیر می‌شود و ظرفیت‌های عظیم انسانی و مادی کشور به‌طور کامل بالفعل نخواهد شد. یکی از الزامات ایجاد مزیت رقابتی برای تولیدکنندگان داخلی، دسترسی به تسهیلات ارزان‌قیمت و سیاست‌های تشویقی هدفمند است. صنایع کوچک و متوسط به دلیل محدودیت منابع مالی و کمبود نقدینگی، بیش از دیگر بخش‌ها در معرض رکود و تعطیلی قرار دارند. از سوی دیگر، افزایش نرخ نهاده‌های تولید، نوسانات بازار و شکل‌گیری انتظارات تورمی، هزینه‌های تولید را بالا برده و تقاضا را کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی، حمایت‌های هوشمندانه دولت و مجلس می‌تواند چرخ صنایع را روان‌تر کرده و موتور تولید ملی را پرقدرت‌تر به حرکت درآورد. تجربه کشورهای پیشرفته نشان داده که بدون توجه به صنایع کوچک و متوسط و بدون ایجاد زمینه‌های رقابت‌پذیری برای آن‌ها، نمی‌توان به رشد پایدار دست یافت. بنابراین، حمایت از این بخش نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی راهبردی برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و دستیابی به خودکفایی هرچه‌بیش‌تراقتصادی است. اکنون زمان آن رسیده است که با مجموعه‌ای از سیاست‌های مالی، اعتباری و تشویقی، بیش ازپیش زمینه برای افزایش تاب‌آوری صنایع داخلی و ارتقای جایگاه آن‌ها در بازارهای جهانی فراهم نمود. 
 اهمیت حمایت از تولیدکنندگان با ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت و سیاست‌های تشویقی
صنایع کوچک و متوسط در تمامی کشورهای دنیا به عنوان موتور محرک اقتصاد شناخته می‌شوند. این صنایع به طورمعمول بیشترین سهم را در اشتغال‌زایی دارند و به دلیل انعطاف‌پذیری بالا می‌توانند خود را با شرایط متغیر بازار هماهنگ سازند. در کشورمان نیز این صنایع نقش مهمی در تولید ملی و صادرات غیرنفتی ایفا می‌کنند. اما برای ایفای این نقش حیاتی، آن‌ها نیازمند تقویت مزیت رقابتی خود هستند؛ مزیتی که بدون سیاست‌های حمایتی و ارائه تسهیلات کافی دست‌یافتنی نخواهد بود. دراین خصوص به تازگی سیدمحمد اتابک در نشست مشترک با رئیس و اعضای کمیسیون ویژه جهش تولید و نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی مجلس شورای اسلامی بر ضرورت بازنگری در قیمت نهاده‌های تولید تاکید کرد و گفت: امروز، مزیت رقابتی تولیدکنندگان داخلی با محدودیت مواجه است و بنگاه‌های کوچک و متوسط برای افزایش تاب‌آوری و سود نیازمند حمایت هستند. وی، شکل‌گیری انتظارات تورمی را باعث کاهش تقاضا در بازار خواند و تصریح کرد: کاهش تقاضا عامل رکود در بازار و در تضاد با تولید است و باید نمایندگان مجلس در کمیسیون‌های تخصصی سازو کار رفع موانع و حمایت از تولید را مورد بررسی قرار دهند. وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به ارزش بازار سرمایه و کمبود نقدینگی صنایع تاکید کرد: این مشکلات در کنار کاهش مزیت رقابتی، تولید را با چالش جدی مواجه کرده و در حال حاضر، افزایش نرخ حامل‌های انرژی و ناترازی دو معظل پیش‌روی توسعه صنایع کشور است. اتابک بر اهمیت حمایت از تولیدکنندگان با ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت و سیاست‌های تشویقی تاکید کرد و گفت: با تعدیل مالیات، حمایت‌های اصولی و مناسب‌سازی نرخ حامل‌های انرژی برای صنایع، می‌توان از بار مشکلات تولید کاست.
 کاهش مزیت رقابتی و پیامدهای آن
آگاهان عرصه تولید می‌گویند که یکی از چالش‌های اساسی صنایع داخلی، کاهش مزیت رقابتی در برابر محصولات خارجی است. افزایش هزینه‌های تولید، بالا بودن نرخ تسهیلات بانکی، ناترازی انرژی و فرسودگی ماشین‌آلات از مهم‌ترین عواملی است که قدرت رقابت صنایع را کاهش داده است. در چنین شرایطی، محصولات داخلی با قیمت بالاتر و کیفیت پایین‌تر نسبت به کالاهای خارجی عرضه می‌شوند و این مسئله موجب کاهش تقاضا و رکود بازار می‌شود. 
 نقش تسهیلات ارزان‌قیمت در افزایش توان رقابتی
یکی از ابزارهای مهم برای بازگرداندن مزیت رقابتی به صنایع داخلی، تسهیلات مالی ارزان‌قیمت است. وام‌ها و خطوط اعتباری با نرخ سود پایین می‌تواند به واحدهای کوچک و متوسط کمک کند تا سرمایه در گردش خود را تأمین کرده و هزینه‌های تولید را کاهش دهند. در شرایطی که نرخ‌های بالای بانکی نفس تولیدکنندگان را تنگ کرده است، ارائه این تسهیلات می‌تواند همانند یک محرک قوی عمل کرده و صنایع را از رکود خارج کند و رونق ببخشد. تجربه نشان داده است که هر کجا حمایت‌های اعتباری هوشمندانه صورت گرفته، صنایع توانسته‌اند با قدرت بیشتری در بازار حضور یابند. 
سیاست‌های تشویقی و اثرات آن بر تولید
علاوه بر تسهیلات مالی، سیاست‌های تشویقی مانند تخفیف‌های مالیاتی، تعدیل نرخ حامل‌های انرژی برای صنایع و حمایت از به‌روزرسانی ماشین‌آلات می‌تواند نقش مهمی در ارتقای توان رقابتی تولیدکنندگان داشته باشد. مادامی که یک بنگاه اقتصادی بداند که در صورت سرمایه‌گذاری در توسعه خط تولید یا افزایش بهره‌وری از حمایت‌های مالی و قانونی برخوردار خواهد شد، انگیزه بیشتری برای گسترش فعالیت‌های خود پیدا می‌کند. این سیاست‌ها در واقع باعث می‌شود که بنگاه‌های کوچک و متوسط از یک محیط کسب‌وکار امن و پایدار برخوردار شوند.
 فرسودگی ماشین‌آلات و ضرورت نوسازی صنعتی
یکی دیگر از عواملی که مزیت رقابتی صنایع داخلی را کاهش داده، فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی است. بسیاری از واحدهای صنعتی هنوز از دستگاه‌هایی استفاده می‌کنند که عمر مفید آن‌ها گذشته است و این مسئله علاوه بر کاهش کیفیت محصولات، هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش داده است. بنابراین حمایت دولت در تأمین مالی برای نوسازی ماشین‌آلات و ورود فناوری‌های نوین، می‌تواند یک جهش بزرگ در کیفیت تولیدات داخلی ایجاد کند و صادرات آن‌ها را در بازارهای جهانی امکان‌پذیر سازد.
 نقش مجلس و دولت در حمایت از تولید
ایجاد مزیت رقابتی برای صنایع داخلی نیازمند یک عزم همگانی است. مجلس شورای اسلامی با تصویب قوانین حمایتی و دولت با اجرای دقیق این قوانین می‌توانند مسیر رشد صنایع را هموار کنند. تدوین بسته‌های حمایتی برای صنایع کوچک و متوسط، ایجاد صندوق‌های ضمانت سرمایه‌گذاری و اختصاص بودجه‌های ویژه برای توسعه فناوری‌های نوین از جمله اقداماتی است که می‌تواند نقش‌آفرین باشد. همچنین همکاری نزدیک میان نهادهای اقتصادی و بخش خصوصی، تضمین‌کننده موفقیت این سیاست‌ها خواهد بود. 
 سخن پایانی 
ایجاد مزیت رقابتی برای تولیدکنندگان داخلی، شرط اصلی تحقق رونق اقتصاد و دستیابی به رشد پایدار است. صنایع کوچک و متوسط به عنوان قلب تپنده تولید، بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت‌های مالی و تشویقی هستند تا بتوانند در برابر چالش‌های اقتصادی مقاومت کنند و نقش‌آفرینی بیشتری در بازارهای جهانی داشته باشند و دراین مسیر تسهیلات ارزان‌قیمت، مشوق‌های مالیاتی، تعدیل نرخ انرژی و نوسازی ماشین‌آلات، ابزارهایی هستند که می‌توانند هزینه‌های تولید را کاهش داده و کیفیت محصولات را ارتقا ءدهند. این حمایت‌ها به طور مستقیم به افزایش بهره‌وری، رونق صادرات غیرنفتی و ایجاد اشتغال پایدار منجر خواهد شد. از سوی دیگر، تقویت صنایع کوچک و متوسط زمینه‌ساز افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و توسعه نوآوری در کشور خواهد بود. اکنون زمان آن رسیده است که با هم‌افزایی میان دولت، مجلس و بخش خصوصی، حمایتی جامع برای صنایع داخلی طراحی و اجرا شود. گفتنی‌ است که تجربه کشورهای موفق نشان داده بدون حمایت‌های هوشمندانه و ایجاد زمینه رقابت‌پذیری، هیچ صنعتی نمی‌تواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی رونق هرچه بیش‌تر ببخشد و این رونق را نیز تثبیت کند. بنابراین، حمایت از صنایع کوچک و متوسط تنها یک اقدام اقتصادی نیست، بلکه یک راهبرد مهم برای رونق اقتصادی و پیشرفت هرچه‌ بیش‌تر کشور است؛ راهبردی که تحقق آن نیازمند اراده جمعی، سیاست‌گذاری هوشمندانه و مشارکت همه‌جانبه است. 
رقابت جهانی با تولید داخلی