گروه اقتصادی
سامانه خودنویس از سوی وزارت راه و شهرسازی راه‌اندازی شده و براین اساس موجر و مستأجر می‌توانند با مراجعه به این سامانه به آدرس khodnevis.mrud.ir نسبت به تنظیم قراردادهایی بین یکدیگر به شکل کاملا رایگان اقدام کنند. به‌بیان‌دیگر این سامانه بدون دریافت هیچ‌وجهی از موجر و مستأجر باهدف تنظیم قرارداد و ارائه کد رهگیری راه‌اندازی شده و در دسترس شهروندان قرار دارد. براساس داده‌های موجود؛ سامانه ثبت قراردادهای معاملات املاک و مستقلات کشور (خودنویس) به شکل تمام‌وقت آماده خدمت‌رسانی به مراجعان به این سامانه است و در نسخه فعلی، تمام اقلام اجاره ملک اعم از مسکونی، غیرمسکونی، مالکیت حقیقی، مالکیت حقوقی و چند مالکی در دسترس قرارگرفته است.مطابق اظهارات مسئولان وزارت راه و شهرسازی؛در نسخه بعدی سامانه، فروش ملک نیز در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.به باور فعالان این حوزه اخذ رایگان کد رهگیری قرارداد املاک، سهولت و رابط کاربری آسان، در دسترس بودن و فعالیت ۲۴ ساعته سامانه، امنیت و دقیق بودن قرارداد و پشتیبانی برخط ازجمله ویژگی‌های سامانه خودنویس است.پیش‌تر نگرانی‌های از سوی مشاوران املاک وجود داشت تا کسب‌وکارشان دچار خلل نشود. به‌تازگی عباسی، معاون امور مسکن وزیر راه و شهرسازی بابیان اینکه سامانه خودنویس مشاوران املاک را بیکار نمی‌کند و اتفاقا کار برای مشاوران املاک بیشتر هم می‌شود گفت: باید خدمات مشاوران املاک تخصصی‌تر شود.عباسی با تأکید بر اینکه متقاضیان می‌توانند قراردادهای اجاره خود را در این سامانه ثبت کنند و این امکان به‌صورت ٢۴ ساعته و رایگان در اختیار مردم برای ثبت قراردادها قرارگرفته است ادامه داد: در فاز دوم موضوع اتصال مشاوران املاک به این سامانه مطرح شد و در این سامانه تنها مشاوران املاک مجاز می‌توانند ورود کنند و قرارداد منعقد کنند. املاک مجاز ازاین‌پس می‌توانند در سامانه خودنویس  فعالیت کنند. معاون امور مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر این‌که مهم این است که ملک موردقرارداد باید پیش‌ازاین در سامانه املاک ثبت‌شده باشد اضافه کرد: در ١١ استان سامانه خودنویس برقرار است و سامانه قدیمی سدیگر در دسترس نیست اما همچنان مبایعه‌نامه‌ها در سامانه قدیمی ثبت می‌شوند. عباسی افزود: به‌صورت شبانه‌روزی این سامانه را رصد می‌کنیم و آخرین وضعیت تا این ساعت ٨٧ هزار و ۶٨ قرارداد اجاره به دو طریق متقاضی با متقاضی و همچنین مشاور املاک برای متقاضی در این سامانه ثبت شد. البته باید مدنظر داشت که با یک شاهد از طرف موجر و یک شاهد از طرف مستأجر این قرارداد منعقد می‌شود. مطابق با اظهارات او، شرط ثبت معاملات اجاره در سامانه خودنویس، ثبت اطلاعات ملکی در سامانه املاک و اسکان است. در سامانه ایران املاک مبتنی بر توکن بود، اما در سامانه جدید اقدامات مبتنی بر سیمکارت است و مشاوران املاک باید مجوزهای لازم را داشته باشند. گفتنی است که آمارهای منتشرشده از سوی معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که تا امروز ۸۷ هزار و ۶۸ قرارداد اجاره از طریق مردم با مردم یا مردم با مشاوران املاک مجوزدار، در سامانه خودنویس منعقدشده است و در ۱۱ استان یزد، سیستان و بلوچستان، کرمان، کرمانشاه، تهران، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، لرستان، فارس و بوشهر از دسترس خارج‌شده و قراردادهای اجاره تنها روی سامانه خودنویس منعقد می‌شود.
 مزایای سامانه خودنویس و بسترسازی هوشمند برای معاملات اجاره
فعالان این حوزه براین باورند که با راه‌اندازی این سامانه بستر فعالیت برای مشاوران املاک وسیع‌تر می‌شود و آنان می‌توانند در سامانه مجوزها به‌صورت برخط مجوز دریافت کرده و فعالیت کنند.از طرفی دیگر به سبب نوع کارکرد این سامانه امکان فسخ و ویرایش قراردادها با توافق طرفین نیز وجود دارد. دیگر نکته حائز اهمیت این است که در صورتی که ملک به نام چند نفر باشد نیز پیش‌بینی لازم برای حضور همه مالکان و امضای قرارداد فراهم‌شده است. انواع قراردادهای اجاره اعم از مسکونی، تجاری، کشاورزی، اداری و غیره در این سامانه قابل ثبت است و افراد می‌توانند کد رهگیری رایگان دریافت کنند و بدین سبب امکان جعل و تقلب نیز کاهش پیدا خواهد کرد. در بررسی بیشتر این موضوع به گفت‌وگو با ایرج رهبر، رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران و حسن محتشم، عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

حسن محتشم، عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران:
بستر الکترونیک معاملات، واسطه‌گر‌ی‌ها را  حذف خواهد کرد
حسن محتشم، عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» به تشریح اثرات انعقاد قراردادها در بستر الکترونیک پرداخت و دراین‌باره عنوان کرد: به طورکل سیستم‌های سامانه‌ای کارکرد درستی خواهند داشت مشروط به اینکه از زیرساخت‌های موردنیاز برخوردار باشند.
وی لزوم فضای نظارتی و مدیریتی دقیق برای پیش‌برد درست اهداف سامانه خودنویس را یاد آور شد و افزود: چنانچه سیستم‌های سامانه‌ای از زیرساخت‌های لازم برخوردار نباشند و فضای نظارتی کافی نیز برای مدیریت آن وجود نداشته باشند، اثرات معکوس اتفاق خواهد افتاد و دیگر سیستم موردنظر پاسخگوی نیاز نخواهد بود.
محتشم تصریح کرد: کارکرد سامانه خودنویس بیش از هرچیز در ارتباط با مشاوران املاک است. پیش‌تر مشاوران املاک توقع داشتند تا در فضای این سامانه، خود اقدامات لازم را انجام دهند و حال بخشی از فضای واسطه‌گری حذف‌شده و افراد خود در‌سامانه ثبت اطلاعات خواهند کرد. این فرآیند نیز دارای نکات مثبت و منفی است اما به طورکل مثبت ارزیابی می‌گردد.
عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران همچنین خاطرنشان کرد: فراهم‌سازی زیرساخت‌ها در بستر الکترونیک شدن قراردادها می‌تواند نتایج خوبی را رقم بزند. دراین راستا ضرورت دارد تا کلیه ملزومات فراهم گردد تا افراد سرگردان نشوند و نسبت به نحوه کارکرد سیستم، قانون، مقررات تعریف‌شده آگاه باشند.
او با اشاره به لزوم جایگزینی سامانه خودنویس با سامانه‌های پیشین پس از طی شدن دوره‌های آزمایشی و کسب نتیجه موردنظر متذکر شد: اثرات سامانه خودنویس در بلندمدت تبیین خواهد شد و درگرو تجربه است. مطلوب این است که سامانه‌های تعریف‌شده جدید برای مدتی و همزمان با سیستم‌ قبلی کار کنند تا اشکالات موجود شناسایی و رفع گردد. بهتر این است که سیستم ثبت اطلاعات گذشته، حذف نشود و از کار نیفتد تا چنانچه دوره آزمایشی نتیجه مثبت داشت، جایگزینی‌ها صورت گیرد.
وی یادآور شد: تجربه ثابت کرده که حذف سیستم‌های گذشته و به‌یکباره سامانه‌ای شدن مانع از شفافیت اطلاعات می‌گردد و زیرساخت‌های آن نیز پاسخگوی نیاز نمی‌باشد. مادامی‌که زیرساخت‌های کافی نباشد، متقاضیان سرگردان خواهند شد و این خود کارکرد مثبت سامانه را کاهش خواهد داد.
محتشم در پایان این گفت‌وگو اظهارکرد: سامانه‌ها نمی‌توانند بازار اقتصاد کلان را تغییر دهند چراکه شرایط اقتصاد کلان در هر دوره‌ای تابعی از موضوعات مطرح در‌حوزه اقتصادی است. کارکرد سامانه‌ها‌ تنها روان‌سازی است. بی‌شک فرآیند تسهیل و روان‌سازی موجب تسریع امور مرتبط خواهد شد اما‌ اثرات قیمتی اعمال نخواهد کرد. سامانه خودنویس در فرآیند اجاره‌بها به سبب حذف واسطه‌گری‌ها کارکرد مثبت خواهد داشت؛ براین اساس واسطه‌ها حذف خواهند شد و طرفین مالک و مستأجر سود بیشتری کسب خواهند کرد.

ایرج رهبر، رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران:
لزوم گسترش سامانه خودنویس برای پوشش معاملات خریدوفروش
ایرج رهبر، رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران در گفت‌وگو با‌ خبرنگار «رسالت» راه‌اندازی سامانه خودنویس را اقدامی مثبت از سوی وزارت راه و شهرسازی ارزیابی کرد و دراین‌باره گفت: بی‌شک این اقدام بسیار مثبت بوده و نتایج حائز اهمیتی را رقم خواهد زد چراکه براین اساس مالک و مستأجر اطلاعات خود را با‌ توافق دوطرفین ثبت خواهند کرد.
وی  افزود: راه‌اندازی سامانه خودنویس موجب پیش‌برد سریع کارها شده است و بی‌شک در فضای معاملات اجاره نیز تسهیل‌گری خواهد کرد. بسترسازی در این فضا حائز اهمیت است و حال که مقدمه کار به‌درستی شروع و عملیاتی شده است، پیش‌بینی می‌گردد روند کارها نیز مستمر گردد و ادامه یابد.
رهبر درخصوص شفافیت اطلاعات ثبت‌شده در سامانه خودنویس تصریح کرد: مادامی‌که سامانه ثبت شود و طرفین با رضایت خود اطلاعات را ثبت کنند، دستگاه‌های ذی‌ربط نیز خواهند پذیرفت و بی‌شک یکایک اطلاعات مورد تایید دستگاه‌ها خواهد بود.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران همچنین خاطرنشان کرد: سامانه خودنویس شفافیت اطلاعات را رقم خواهد زد و بیش‌ازپیش موردقبول دستگاه‌هایی خواهد بود که نیازمند اجاره‌نامه برای تایید امور می‌باشند. براین اساس احتیاجی به مشاوران املاک و اخذ کد رهگیری در فرآیند تایید اطلاعات مسکن نیست و سامانه به‌صورت خودکار کد رهگیری را ثبت خواهد کرد.
وی در پایان این گفت‌وگو بیان کرد: سامانه خودنویس گامی مثبت تلقی می‌گردد و چنانچه گسترش یابد و شامل فضای خریدوفروش مسکن نیز شود، روند معاملات تسریع و تسهیل خواهد شد.