کاربردهای واقعیت افزوده و مجازی در بخش آموزش و سرگرمی

در دهه‌های اخیر، فناوری‌هایی چون واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) در قامت ابزارهایی قدرتمند برای تحول الگوی آموزش و سرگرمی ظاهر شده‌اند. این فناوری‌ها با ایجاد محیط‌های تعاملی و ترکیبی، تجربه‌هایی منحصر به فرد و فراگیر برای کاربران فراهم می‌کنند. ابزار مبتنی بر این فناوری‌ها توانسته‌اند طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها از کلاس‌های درس تا بازی‌های ویدئویی و حتی نمایشگاه‌های هنری را به شکل چشمگیری دگرگون سازند. کشورهای پیشرو در عرصه فناوری از جمله ایالات متحده، ژاپن، کره جنوبی و آلمان با سرمایه‌گذاری گسترده در واقعیت مجازی و واقعیت افزوده نتایج چشمگیری در بهبود بازدهی صنایع آموزشی و سرگرمی خود به دست آورده‌اند.بر اساس برآوردهای صورت گرفته، استفاده از واقعیت افزوده توانسته است، نمرات آزمون دانش‌آموزان را تا ۳۳ درصد و قدرت یادگیری آن‌ها را تا ۷۰ درصد بهبود بخشد. نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که ۹۵ درصد از دانش‌آموزان معتقدند که این فناوری‌ها یادگیری را جذاب‌تر می‌کنند. از سوی دیگر، برآوردها و پیش‌بینی‌های صورت گرفته نیز حکایت از تداوم رشد این فناوری‌ها در عرصه آموزش دارد. کارشناسان بر این باور هستند که بازار واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در بازه سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۸ با رشد ۲۹/۶ درصدی از ۳/۸ به ۱۴/۲ میلیارد دلار خواهد رسید.
 کاربردهای واقعیت مجازی (VR) در بخش آموزش
به گزارش زاویه؛ واقعیت مجازی یک فناوری پیشرفته است که با استفاده از رایانه، محیط‌های سه‌بعدی تعاملی و شبیه‌سازی شده ایجاد می‌کند. کاربران با استفاده از تجهیزات خاصی مانند هدست‌های واقعیت مجازی، حسگرهای حرکتی و کنترلرهای دستی به دنیای مجازی وارد می‌شوند و احساس حضور در یک محیط واقعی را تجربه می‌کنند. این فناوری امکان تعامل با اشیاء و محیط‌های شبیه‌سازی شده را به کاربران می‌دهد و تجربه‌ای فراگیر را برای آن‌ها فراهم می‌کند.استفاده از واقعیت مجازی در حوزه آموزش، همچنین تحولی چشمگیر در روش‌های تدریس و یادگیری ایجاد کرده است. در آموزش پزشکی، دانشجویان می‌توانند با استفاده از شبیه‌سازی‌های واقعیت مجازی، جراحی‌های پیچیده را تمرین کنند و با شرایط بحرانی روبرو شوند، بدون اینکه نیازی به تجهیزات گران‌قیمت داشته باشند یا خطری متوجه بیماران شود.در بخش آموزش مهندسی نیز واقعیت مجازی این امکان را دارد که محیط‌های صنعتی را شبیه‌سازی کند و دانشجویان را با فرآیندهای پیچیده تولید و مهندسی آشنا سازد. این فناوری امکان تجربه عملی و تمرین مهارت‌های فنی را در محیطی امن و کنترل‌شده فراهم می‌کند که در دنیای واقعی ممکن است، هزینه‌بر و خطرناک باشد. این فناوری در آموزش زبان‌های خارجی نیز کاربرد دارد. زبان‌آموزان با استفاده از این فناوری، مهارت‌های زبانی خود را در مواجهه با موقعیت‌های واقعی تقویت می‌کنند. برای مثال، کاربران می‌توانند بدون نیاز به ترک کلاس درس به یک بازار محلی در کشور هدف سفر کنند و مکالمات واقعی با فروشندگان را تجربه نمایند.
 کاربردهای واقعیت افزوده در بخش آموزش
واقعیت افزوده نیز یک فناوری پیشرفته است که با افزودن عناصر دیجیتال به دنیای واقعی، تجربه‌ای ترکیبی و تعاملی ایجاد می‌کند. این فناوری از طریق دستگاه‌هایی مانند گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و عینک‌های واقعیت افزوده اطلاعات دیجیتال را بر روی تصاویر زنده متعلق به محیط واقعی نمایش می‌دهد. استفاده از واقعیت افزوده در آموزش، شیوه‌های تدریس و یادگیری را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشیده است. در کلاس‌های درس، معلمان می‌توانند با استفاده از برنامه‌های واقعیت افزوده محتوای آموزشی را به‌صورت تصویری و تعاملی به دانش‌آموزان ارائه دهند. برای مثال، در سرفصل‌های درسی مربوط علوم تجربی، این فناوری می‌تواند مدل‌های سه‌بعدی از ساختارهای سلولی یا سیستم‌های آناتومی بدن را به دانش‌آموزان نمایش دهد؛ امری که موجب درک بهتر و عمیق‌تر مفاهیم پیچیده می‌شود. این فناوری در آموزش مهارت‌های فنی نیز نقش بسزایی دارد. مهارت‌آموزان می‌توانند با استفاده از واقعیت افزوده نحوه عملکرد و مونتاژ قطعات مختلف را به‌صورت تعاملی یاد بگیرند. برای مثال، این فناوری در دوره‌های مهندسی مکانیک می‌تواند جزئیات داخلی موتورهای پیچیده را به دانشجویان نشان دهد و فرآیندهای عملی را به‌صورت زنده شبیه‌سازی کند.علاوه بر این، فناوری مذکور در آموزش تاریخ و جغرافیا نیز کاربرد بسیار دارد. برای مثال، اطلاعات تاریخی و جغرافیایی با به کارگیری این فناوری، امکان نمایش بر روی نقشه‌ها و مدل‌های سه‌بعدی شهرها و کشورها را می‌یابند و همچنین واقعیت افزوده می‌تواند دانش‌آموزان را به سفرهای مجازی به مکان‌های تاریخی و جغرافیایی ببرد.
 فرصت‌ها و تهدیدهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در آموزش
همان‌طور که ذکر شد، استفاده از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در آموزش مزایای بسیاری دارد. افزایش تعامل دانشجویان، درک بهتر مفاهیم پیچیده از طریق تجربه‌های عملی و ارائه اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر از جمله این مزایا هستند. این فناوری‌ها تجربه‌های یادگیری منحصر به فردی را ایجاد می‌کنند که موجب افزایش تعامل و مشارکت دانش‌آموزان می‌شود.با این حال، استفاده از فناوری‌های مذکور با چالش‌هایی نیز همراه است. به زعم بسیاری از کارشناسان، هزینه‌های بالای تجهیزات و نرم‌افزارهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، نیاز به تجهیزات خاص، محدودیت‌های فنی و فقدان تخصص برای توسعه و مدیریت محتوای این فناوری‌ها از جمله چالش‌های مهمی هستند که می‌توانند مانعی برای استفاده گسترده از این فناوری‌ها در محیط‌های آموزشی باشند.
 کاربردهای واقعیت مجازی در بخش سرگرمی
واقعیت مجازی با ایجاد تجربه‌های تعاملی و فراگیر تحولی بزرگ در صنعت بازی و تفریح ایجاد کرده است. کاربران با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی می‌توانند وارد دنیای‌های مجازی سه‌بعدی و تعاملی شوند. امکان توسعه و تجربه بازی‌های واقعیت مجازی از محبوب‌ترین کاربردهای این فناوری هستند. این بازی‌ها به کاربران اجازه می‌دهند، تجربه‌ای نزدیک به واقعیت داشته باشند. برای مثال، بازی‌هایی مانند «Beat Saber» و «Half-Life: Alyx» تجربه‌هایی تعاملی و مهیج ارائه می‌دهند که بازیکنان را به چالش می‌کشند و آن‌ها را در دنیای بازی غرق می‌کنند. علاوه بر بازی‌های رایانه‌ای، توسعه پارک‌های تفریحی مجازی نیز از دیگر کاربردهای این فناوری هستند. این پارک‌ها تجربه‌های ماجراجویانه و سفرهای هیجان‌انگیزی را بدون نیاز به ترک خانه برای کاربران مسیر می‌سازند و به آن‌ها اجازه می‌دهند، تا به مکان‌هایی سفر کنند که در دنیای واقعی شرایط و امکان آن وجود ندارد.
علاوه بر این، سینماهای واقعیت مجازی نیز طی سال‌های اخیر به عنوان تجربه‌ای جدید در صنعت فیلم‌سازی مطرح شده‌اند. این سینماها فیلم‌های سه‌بعدی و تعاملی نمایش می‌دهند که بینندگان را به دنیای داستانی فیلم برده و تجربه‌ای نزدیک به واقعیت برای آن‌ها فراهم می‌کنند.
  کاربردهای واقعیت افزوده در بخش سرگرمی
از سوی دیگر، واقعیت افزوده نیز با افزودن عناصر دیجیتال به دنیای واقعی، تحولات بزرگی در صنعت سرگرمی ایجاد کرده است. ساخت و عرضه بازی‌های موبایلی مبتنی بر این فناوری مانند «Pokémon Go»  از جمله پرطرفدارترین کاربردهای این فناوری هستند که کاربران را تشویق می‌کنند، تا در دنیای واقعی به جستجو و کاوش بپردازند و با عناصر دیجیتالی تعامل کنند. در واقع این بازی‌ها به کاربران اجازه می‌دهند، با جستجو در محیط‌های واقعی به ماجراجویی پرداخته و عناصر دیجیتالی را کشف نمایند. علاوه بر این، سرگرمی‌های تعاملی نیز با استفاده از واقعیت افزوده جذابیت بیشتری پیدا کرده‌اند. به عنوان مثال، اسباب‌بازی‌ها و کتاب‌های کودکان با اضافه کردن عناصر این فناوری، تجربه‌های تعاملی و آموزشی بیشتری را برای کودکان فراهم می‌کنند. کتاب‌های داستانی که با اسکن کدهای «QR» یا استفاده از اپلیکیشن‌های خاص، تصاویر سه‌بعدی و انیمیشن‌های تعاملی را به داستان افزوده و تجربه‌ای منحصر به فرد و آموزشی برای کودکان به ارمغان می‌آورند. نمایشگاه‌ها و رویدادهای تفریحی نیز با استفاده از  این فناوری، تجربه‌های جدید و جذابی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند. برای مثال، نمایشگاه‌های هنری و تاریخی با این فناوری اطلاعات تکمیلی و تصاویر سه‌بعدی را به آثار هنری اضافه کرده و تجربه‌ای غنی‌تر و تعاملی‌تر برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورند.
  فرصت‌ها و تهدیدهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در بخش سرگرمی
فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده تجربه‌های جدید و جذابی را برای تفریح ایجاد می‌کنند، کاربران را به تعامل و مشارکت بیشتر وامی‌دارند و فرصت‌های جدیدی برای خلاقیت و نوآوری در صنعت سرگرمی فراهم می‌آورند. این فناوری‌ها می‌توانند، تجربه‌های تفریحی منحصر به فرد و فراگیری را ایجاد کنند که کاربران را به دنیایی جدید و هیجان‌انگیز وارد می‌کند.با این حال، استفاده از این فناوری‌ها در بخش سرگرمی نیز چالش‌هایی به همراه دارد. یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، نیاز به تجهیزات خاص و هزینه‌های بالای این تجهیزات است. همچنین، مسائل مربوط به حریم خصوصی و امنیت داده‌ها نیز از دیگر چالش‌های موجود پیش‌رو در مسیر توسعه فناوری‌های مذکور هستند.
کاربردهای واقعیت افزوده و مجازی در بخش آموزش و سرگرمی