تنش در روابط روسیه و جمهوری آذربایجان

تنش در روابط روسیه و جمهوری آذربایجان

در حالی که «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور آذربایجان، در مصاحبه تلویزیونی خود در تاریخ 29 دسامبر، به صراحت خواسته‌های جمهوری آذربایجان از روسیه در خصوص سقوط هواپیمای مسافربری را اعلام کرد، هنوز طرف روسی به جز عذرخواهی، به سایر خواسته‌های آذربایجان واکنشی نشان نداده است.
خواسته‌های جمهوری آذربایجان عبارتند از:
1. عذرخواهی رسمی روسیه (که انجام شده است)
2. پذیرش مسئولیت حادثه توسط روسیه
3. مجازات عاملان و پرداخت غرامت به دولت آذربایجان و مسافران و خدمه پرواز.
سکوت روسیه در برابر دو خواسته آخر آذربایجان، این سؤال را مطرح می‌کند که آیا این موضوع بر روابط دو کشور تأثیر منفی خواهد گذاشت؟در حال حاضر، به نظر می‌رسد که جمهوری آذربایجان بر خواسته‌های خود اصرار دارد و تنها به عذرخواهی روسیه بسنده نخواهد کرد. اگر روسیه در برابر این خواسته‌ها مقاومت کند، ممکن است شاهد تنش در روابط دو کشور باشیم.
برخی از پیامدهای احتمالی عدم پذیرش خواسته‌های آذربایجان توسط روسیه عبارتند از:
1. کاهش سطح روابط دیپلماتیک بین دو کشور
2. تشدید مواضع آذربایجان در قبال روسیه در مسائل منطقه‌ای، مانند قره‌باغ
3. گرایش بیشتر آذربایجان به غرب و همکاری نزدیک‌تر با ترکیه و رژیم اسرائیل
با این حال، هنوز برای پیش‌بینی دقیق آینده روابط دو کشور زود است و باید منتظر واکنش رسمی روسیه به خواسته‌های آذربایجان باشیم.
«الخان شاهین اوغلو» رئیس مرکز مطالعات «اطلس» با اشاره به اینکه مصاحبه تلویزیونی الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان یک روز پس از تماس پوتین انجام شد، گفت: «من این طور برداشت کردم که رئیس‌جمهور آذربایجان از این گفت وگوی تلفنی راضی نبود. درست است که رئیس‌جمهور گفت که اولین مسئله - یعنی عذرخواهی - حل شده است، اما نکته دیگری نیز وجود دارد. رئیس‌جمهور روسیه در تماس تلفنی به خاطر آسیب فیزیکی و فنی به هواپیمای مسافربری در حریم هوایی روسیه و حادثه غم‌انگیز ناشی از آن، عذرخواهی کرد؛ اما این یک عذرخواهی کامل نیست.»
این کارشناس با بیان اینکه در مرحله دوم، مجازات عاملان و پرداخت غرامت مطرح است، افزود: «روسیه می‌تواند این کار را نیز انجام دهد، اما آیا این کار را خواهد کرد؟ احتمالاً این موضوع زمان‌بر خواهد بود. همان‌طور که در ابتدا می‌خواستند با شواهد جعلی ثابت کنند که کپسول اکسیژن منفجر شده یا هواپیما با دسته پرندگان برخورد کرده است، اکنون نیز ممکن است زمان را طولانی کنند. در حالی که اگر فوراً به اشتباه خود اعتراف می‌کردند، وضعیت تا این حد متشنج نمی‌شد.»
به گفته شاهین اوغلو، نتیجه این حادثه این بود که ضربه بزرگی به روابط روسیه و آذربایجان وارد شد.وی گفت: «در روسیه وبلاگ نویسانی هستند که از جنگ در اوکراین حمایت می‌کنند و آن‌ها از دیروز، 29 دسامبر، اظهارات تندی علیه رئیس‌جمهور آذربایجان منتشر می‌کنند. این بدان معناست که جامعه روسیه و نخبگان سیاسی این کشور نمی‌خواهند مسئولیت سقوط هواپیما را بپذیرند. این موضوع همچنین می‌تواند به این دلیل باشد که آن‌ها فکر می‌کنند اگر این را بپذیرند، باید به ساقط کردن هواپیمای هلند - مالزی توسط جدایی‌طلبان دونباس در سال 2014 نیز اعتراف کنند.»
در تاریخ 25 دسامبر، یک هواپیمای مسافربری متعلق به شرکت هواپیمایی آذربایجان (AZAL) که در مسیر باکو به گروزنی در حال پرواز بود، در شهر آکتائو قزاقستان دچار حادثه شد و مجبور به فرود اضطراری شد. از 67 سرنشین این هواپیما، 38 نفر جان باختند و 29 نفر نیز زنده ماندند.