آیا قفقاز به سوی همکاری گام برمی‌دارد؟

آیا قفقاز به سوی همکاری گام برمی‌دارد؟

تفلیس میزبان نشست بی‌سابقه معاونان وزرای خارجه ارمنستان، آذربایجان و گرجستان بود؛ فرمتی جدید برای همکاری با هدف ثبات و توسعه در قفقاز جنوبی شکل گرفت، هرچند نقش میانجیگری گرجستان در مناقشه ایروان-باکو بعید به نظر می‌رسد.پایتخت گرجستان میزبان نشستی سه‌جانبه در سطح معاونان وزرای امور خارجه ارمنستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان بود که از ایجاد یک فرمت جدید همکاری در قفقاز جنوبی حکایت دارد.
به گفته مقامات رسمی در ایروان، این همکاری سه‌جانبه می‌تواند «به رسیدگی به چالش‌های مشترک کمک کرده و نهایتا به برقراری ثبات بلندمدت و توسعه شتابان در منطقه قفقاز جنوبی یاری رساند.»پیشتر در اواخر ژانویه سال جاری، ماکا بوچوریشویلی، وزیر امور خارجه گرجستان، در سفر به ایروان بر تمایل تفلیس برای دیدن منطقه‌ای صلح‌آمیز تأکید کرده و گفته بود: گرجستان آماده است برای دستیابی به این هدف، تمام تلاش خود را به کار گیرد و حتی به عنوان «تسهیل‌گر» در مذاکرات ارمنستان و آذربایجان ایفای نقش کند.روبرت قبوندیان، کارشناس مسائل سیاسی ارمنستان، ایجاد این فرمت سه‌جانبه را گامی مثبت ارزیابی کرده و ابراز امیدواری می‌کند که گفت‌وگوها در این چارچوب سازنده باشد. با این حال، او احتمال ایفای نقش گرجستان به عنوان تسهیل‌گر یا میانجی در مناقشه ارمنستان و آذربایجان را بسیار کم می‌داند.وی در گفت‌وگو با خبرنگاران یادآور شد: «تفلیس حدود یک سال پیش نیز چنین پیشنهادی را مطرح کرده بود، اما هم آذربایجان و هم ارمنستان آن را رد کردند. در شرایط فعلی که ارمنستان و آذربایجان مسائل اصلی را در قالب دوجانبه پیش می‌برند و هرگونه میانجیگری خارجی را رد می‌کنند، بسیار محتمل است که میانجیگری گرجستان را نیز نپذیرند.»بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه ارمنستان، این نشست به ابتکار وزرای خارجه سه کشور برگزار شده است. معاونان وزرا ضمن استقبال از برگزاری اولین نشست سه‌جانبه میان سه کشور قفقاز جنوبی، تأکید کردند که «سه کشور دارای پتانسیل تحقق نیافته همکاری، مبتنی بر احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر هستند.»هدف از این نشست، «پیشبرد همکاری سه‌جانبه در حوزه‌های دارای منافع مشترک به منظور کمک به توسعه پایدار و شکوفایی در منطقه» عنوان شده است. گفته می‌شود نمایندگان سه کشور درباره حوزه‌های بالقوه همکاری تبادل نظر کرده‌اند، اما جزئیات بیشتری در این خصوص منتشر نشده است. طرفین همچنین بر فضای «مثبت و سازنده» نشست به عنوان «مرحله‌ای مقدماتی با هدف اعتمادسازی و ادامه گفت‌وگو در سطوح بالاتر» تأکید کردند.به گفته روبرت قبوندیان، کارشناس مرکز تحقیقات سیاست امنیتی ارمنستان، نیاز به چنین فرمتی از آنجا ناشی می‌شود که در دوران گذار نظم جهانی، کشورهای قفقاز جنوبی نیازمند «هماهنگ‌سازی اقدامات» خود هستند.قبوندیان حوزه زیرساخت‌ها را مهم‌ترین حوزه بالقوه همکاری برای ارمنستان دانست، اما به امکان همکاری در زمینه‌های دیگر مانند کمک فنی گرجستان به ارمنستان و آذربایجان در فرآیند تعیین حدود مرزی با توجه به تجربه 30 ساله تفلیس در این زمینه نیز اشاره کرد.در پاسخ به سؤالی درباره احتمال تأثیرپذیری گرجستان از نفوذ اقتصادی ترکیه و آذربایجان و موضع‌گیری منفعلانه به نفع باکو در این فرمت سه‌جانبه، قبوندیان این نگرانی را کمرنگ دانست. گرجستان کشوری نسبتا خودکفا است و نقش کشورهای عربی در اقتصاد آن به مراتب بیشتر از ترکیه است.