روابط روسیه و گرجستان در بن‌بست
روابط میان روسیه و گرجستان وارد دوره‌ای از آشفتگی و عدم قطعیت شده است. در شرایطی که روابط تفلیس با اتحادیه اروپا و آمریکا رو به سردی گراییده، پیشنهادهای مسکو برای احیای روابط دیپلماتیک می‌توانست فرصتی برای گرجستان تلقی شود، اما دولت این کشور موضع دیگری اتخاذ کرده است.ایراکلی کوباخیدزه، نخست‌وزیر گرجستان، به‌صراحت اعلام کرده که کشورش هیچ برنامه‌ای برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک با روسیه ندارد و در حال حاضر هیچ‌گونه تعامل دیپلماتیکی میان دو پایتخت برقرار نیست.
وی دلیل این تصمیم را نقض منافع ملی گرجستان توسط روسیه و ادامه «اشغال» بخشی از خاک این کشور (مناطق آبخازیا و اوستیای جنوبی) عنوان کرده و گفته که تفلیس در این زمینه عجله نخواهد کرد.این بن‌بست سؤالاتی را درباره آینده روابط دو کشور و امکان دستیابی به هرگونه سازش مطرح می‌کند.شوتا آپخایدزه، مدیر مرکز مطالعات اسلامی قفقاز و کارشناس مسائل روسیه و گرجستان، معتقد است که روابط دو کشور عملاً متوقف شده و به یک سقف مشخص رسیده است. به باور او، پیشرفت بیشتر تنها در صورت دستیابی به یک «اجماع سیاسی» به‌ویژه در مورد وضعیت آبخازیا و اوستیای جنوبی امکان‌پذیر خواهد بود.
آپخایدزه می‌گوید: «موضع حزب حاکم رویای گرجستان این است که توسعه بیشتر روابط غیرممکن است، زیرا بخشی از خاک کشور اشغال شده، نیروهای روسی در آنجا مستقرند، دولت‌های دفاکتو وجود دارند و روسیه استقلال آن‌ها را به رسمیت شناخته است. از این منظر، موضع رویای گرجستان قابل‌درک است؛ آن‌ها صرفاً واقعیت موجود در روابط بین‌الملل دو کشور را بیان می‌کنند.»
این کارشناس، نفوذ مستقیم غرب بر دولت فعلی گرجستان را رد می‌کند و تنش‌های اخیر میان تفلیس و غرب را نه یک «قطع رابطه» بلکه یک «تضاد منافع موقت» و «عدم تطابق مواضع» میان حزب حاکم گرجستان با بوروکرات‌های اروپایی و برخی سیاستمداران غربی می‌داند.او تأکید می‌کند: «روابط قطع نشده است. آمریکا صرفاً مشارکت استراتژیک را معلق کرده و اتحادیه اروپا قالب تعامل را تغییر داده، اما رویای گرجستان رسماً روابط را قطع نکرده و توافق مشارکت استراتژیک با آمریکا را لغو نکرده است. ضمن اینکه در قانون اساسی گرجستان همچنان بر لزوم پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو تأکید شده است. بنابراین، این‌یک بحران موقت است که می‌تواند در آینده نزدیک برطرف شود.»
آپخایدزه معتقد است که «رویای گرجستان» همچنان به دریافت حمایت یا امتیازاتی از غرب امیدوار است و همین امید، تا حدی موضع کنونی آن‌ها در قبال روسیه را توضیح می‌دهد. بااین‌حال، او بر لزوم اتخاذ رویکردی «عمل‌گرایانه» تأکید دارد: «اغلب گفته می‌شود سرزمین‌های ما اشغال شده‌اند و دولت‌های دفاکتو وجود دارند، این درست است. اما روابط دیپلماتیک به‌هرحال ضروری است.»
او به نمونه‌های مولداوی-روسیه، صربستان-آمریکا و آذربایجان-روسیه اشاره می‌کند که «علی‌رغم مشکلات جدی (ازجمله ارضی)، روابط دیپلماتیک خود را حفظ کردند. کانال‌های دیپلماتیک برای مذاکره لازم هستند و به حاکمیت دولت آسیب نمی‌زنند. گرجستان باید عمل‌گرایانه برخورد کند.»
در مقابل، گیورگی گوگوا، کارشناس مسائل بین‌الملل، دیدگاه متفاوتی دارد. او تأکید می‌کند که جامعه مدنی گرجستان به‌طورکلی نگرش بسیار منفی نسبت به ایده نزدیکی با روسیه دارد.گوگوا می‌گوید: «اگرچه روابط تجاری-اقتصادی همچنان پابرجاست، اما حتی دولت گرجستان نیز نسبت به همکاری سیاسی و استراتژیک با مسکو بسیار بدبین است و مانع اصلی، همان اشغال سرزمین‌هاست. بعید می‌دانم روسیه از به رسمیت شناختن استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی عقب‌نشینی کند.»
وی دلیل این تصمیم را نقض منافع ملی گرجستان توسط روسیه و ادامه «اشغال» بخشی از خاک این کشور (مناطق آبخازیا و اوستیای جنوبی) عنوان کرده و گفته که تفلیس در این زمینه عجله نخواهد کرد.این بن‌بست سؤالاتی را درباره آینده روابط دو کشور و امکان دستیابی به هرگونه سازش مطرح می‌کند.شوتا آپخایدزه، مدیر مرکز مطالعات اسلامی قفقاز و کارشناس مسائل روسیه و گرجستان، معتقد است که روابط دو کشور عملاً متوقف شده و به یک سقف مشخص رسیده است. به باور او، پیشرفت بیشتر تنها در صورت دستیابی به یک «اجماع سیاسی» به‌ویژه در مورد وضعیت آبخازیا و اوستیای جنوبی امکان‌پذیر خواهد بود.
آپخایدزه می‌گوید: «موضع حزب حاکم رویای گرجستان این است که توسعه بیشتر روابط غیرممکن است، زیرا بخشی از خاک کشور اشغال شده، نیروهای روسی در آنجا مستقرند، دولت‌های دفاکتو وجود دارند و روسیه استقلال آن‌ها را به رسمیت شناخته است. از این منظر، موضع رویای گرجستان قابل‌درک است؛ آن‌ها صرفاً واقعیت موجود در روابط بین‌الملل دو کشور را بیان می‌کنند.»
این کارشناس، نفوذ مستقیم غرب بر دولت فعلی گرجستان را رد می‌کند و تنش‌های اخیر میان تفلیس و غرب را نه یک «قطع رابطه» بلکه یک «تضاد منافع موقت» و «عدم تطابق مواضع» میان حزب حاکم گرجستان با بوروکرات‌های اروپایی و برخی سیاستمداران غربی می‌داند.او تأکید می‌کند: «روابط قطع نشده است. آمریکا صرفاً مشارکت استراتژیک را معلق کرده و اتحادیه اروپا قالب تعامل را تغییر داده، اما رویای گرجستان رسماً روابط را قطع نکرده و توافق مشارکت استراتژیک با آمریکا را لغو نکرده است. ضمن اینکه در قانون اساسی گرجستان همچنان بر لزوم پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو تأکید شده است. بنابراین، این‌یک بحران موقت است که می‌تواند در آینده نزدیک برطرف شود.»
آپخایدزه معتقد است که «رویای گرجستان» همچنان به دریافت حمایت یا امتیازاتی از غرب امیدوار است و همین امید، تا حدی موضع کنونی آن‌ها در قبال روسیه را توضیح می‌دهد. بااین‌حال، او بر لزوم اتخاذ رویکردی «عمل‌گرایانه» تأکید دارد: «اغلب گفته می‌شود سرزمین‌های ما اشغال شده‌اند و دولت‌های دفاکتو وجود دارند، این درست است. اما روابط دیپلماتیک به‌هرحال ضروری است.»
او به نمونه‌های مولداوی-روسیه، صربستان-آمریکا و آذربایجان-روسیه اشاره می‌کند که «علی‌رغم مشکلات جدی (ازجمله ارضی)، روابط دیپلماتیک خود را حفظ کردند. کانال‌های دیپلماتیک برای مذاکره لازم هستند و به حاکمیت دولت آسیب نمی‌زنند. گرجستان باید عمل‌گرایانه برخورد کند.»
در مقابل، گیورگی گوگوا، کارشناس مسائل بین‌الملل، دیدگاه متفاوتی دارد. او تأکید می‌کند که جامعه مدنی گرجستان به‌طورکلی نگرش بسیار منفی نسبت به ایده نزدیکی با روسیه دارد.گوگوا می‌گوید: «اگرچه روابط تجاری-اقتصادی همچنان پابرجاست، اما حتی دولت گرجستان نیز نسبت به همکاری سیاسی و استراتژیک با مسکو بسیار بدبین است و مانع اصلی، همان اشغال سرزمین‌هاست. بعید می‌دانم روسیه از به رسمیت شناختن استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی عقب‌نشینی کند.»
تیتر خبرها
تیترهای روزنامه
