آیا ترکیه عضو اتحادیه اروپا می‌شود یا خیر؟
بازی اروپائیان با دولت ترکیه
فخرالدین اسدی
این روزها رئیس‌جمهور ترکیه بار دیگر در معرض انواع سیگنال‌های ایجابی و سلبی در خصوص عضویت کشورش در اتحادیه اروپا قرار گرفته است! برخی مقامات اروپایی از آمادگی خود جهت پذیرش آنکارا در اتحادیه اروپا خبر می‌دهند و برخی دیگر، قویا معتقدند که در اروپای واحد جایی برای ترکیه وجود ندارد. نتایج نظرسنجی انجام‌شده از شهروندان 6 کشور عضو اتحادیه اروپا برای شورای روابط خارجی اروپا (ECFR)، حاکی از حمایت قابل‌توجه از الحاق نامزدهایی همچون اوکراین و تا حدی مولداوی و مونته نگرو به این اتحادیه است.
نظرسنجی‌های تازه در اروپا چه می‌گوید؟
اکثر شهروندان ۶ کشور دانمارک، لهستان، آلمان، فرانسه، رومانی و اتریش که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مخالفند. چنان‌که به‌طور متوسط تنها ۱۹ درصد شهروندان این ۶ کشور موافق ورود ترکیه به اتحادیه اروپا هستند. در مقابل ۵۱ درصد هم قاطعانه با الحاق ترکیه مخالفند و ۱۳ درصد هم بی‌تفاوت‌اند و ۱۷ درصد هم‌نظر مشخصی ندارند. نرخ مخالفت با عضویت ۹ کشور دیگر (کوزوو، آلبانی، گرجستان، صربستان، مقدونیه شمالی، بوسنی و هرزگوین، مونته‌نگرو، مولداوی و اوکراین) که در این نظرسنجی مورد سؤال قرارگرفته‌اند، به‌طور محسوسی با ترکیه فاصله دارد. به‌طوری‌که مخالفان قطعی با عضویت کوزوو تنها ۳۷ درصد و این نرخ در خصوص آلبانی و صربستان
۳۵ درصد است. نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که در میان شهروندان این ۶ کشور، بیشترین حمایت عمومی از عضویت اوکراین وجود دارد.
چنان‌که به‌طور میانگین ۳۷ درصد شهروندان ۶ کشور عضو اتحادیه اروپا که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، با پیوستن اوکراین به اتحادیه کاملا موافقند و ۱۳ درصد هم نسبت به آن بی‌تفاوت هستند.
در مقابل، فقط ۳۳ درصد با این الحاق کاملا مخالفند، چراکه ۱۷ درصد مردم نظر خاصی در این مورد ندارند. پس از اوکراین، مونته‌نگرو،مولداوی، مقدونیه شمالی و بوسنی و هرزگوین از بالاترین حمایت عمومی برای عضویت در اتحادیه اروپا برخوردار هستند.
درخواست بی‌فایده اردوغان
رئیس‌جمهور ترکیه بارها از مقامات اتحادیه اروپا خواسته است تا در قبال آنکارا صادق باشند! اما قطعا مقامات اروپایی و آمریکایی وقعی نسبت به این درخواست نمی‌نهند! واقعیت امر این است که اردوغان خود نیز به‌خوبی می‌داند که سران اتحادیه اروپا در طول سال‌های گذشته در قبال آنکارا صادق نبوده و در آینده نیز نخواهند بود! نگاه‌داشتن ترکیه در وضعیت بیم و امید سیاست کلانی است که اکثر اعضای اتحادیه اروپا در قبال آنکارا دنبال می‌کنند. در قالب این سیاست، هم می‌توان از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا جلوگیری کرد و هم می‌توان از آنکارا امتیازاتی را دریافت کرد. این همان رویکردی است که طی سال‌های متمادی در قبال ترکیه اجرا شده و خشم و نارضایتی شهروندان این کشور را برانگیخته است. در دوران ریاست جمهوری نیکولا سارکوزی، رئیس‌جمهور اسبق فرانسه، مقامات کاخ الیزه صراحتا اعلام کردند که هیچ راهی برای عضویت ترکیه در اروپا وجود ندارد و آنکارا در بهترین حالت ممکن می‌تواند به‌عنوان یک شریک با اولویت برای اروپا ایفای نقش نماید. این اظهارنظر سارکوزی و دیگر مقامات فرانسوی با اعتراض شدید مقامات آنکارا روبه‌رو شد. اکنون نیز سران کشورهای مجارستان، اتریش، قبرس و حتی آلمان مخالفت خود را با عضویت ترکیه در اروپای واحد اعلام کرده‌اند. بسیاری از تحلیلگران می‌گویند اساسا امکان تحقق نهایی عضویت آنکارا در اتحادیه اروپا وجود ندارد. هم‌اکنون، برخی مقامات اروپایی صراحتا از عدم عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا سخن به میان می‌آورند. برخی از کشورهای اروپایی مانند اتریش نیز خواستار ابطال توافق موجود میان آنکارا و اتحادیه اروپا بر سر بحران پناهجویان و توقف فرآیند عضویت ترکیه در اروپای واحد شده‌اند. همان‌گونه که مشاهده می‌شود، تقابل ترکیه و اتحادیه اروپا کاملا جدی است. بااین‌حال، مقامات اروپایی قصد دارند این تقابل را در قالب نوعی پارادوکس رفتاری هدایت کنند.
سیگنال مثبت یونانی‌ها
یکی از موضوعاتی که تا حدودی امیدواری آنکارا نسبت به عضویت در اروپای واحد را تقویت کرده، مواضع اخیر مقامات یونانی و چراغ سبزکلی آن‌ها برای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست. «گیرگوس گراپتریتیس» وزیر امور خارجه یونان در نشست غیررسمی وزرای خارجه اتحادیه اروپا در «بروکسل» گفت که روابط خوب یونان و ترکیه شرط لازم بهبود روابط ترکیه با اتحادیه اروپاست.
وزیر خارجه یونان گفت: «یونان همیشه طرفدار حضور ترکیه در اروپا بوده است. این به نفع اتحادیه اروپا و ثبات منطقه مدیترانه شرقی است.روابط یونان و ترکیه اخیراً بهبود یافته است و تمایل ترکیه برای بهبود روابط با اروپا نیز وجود دارد. احیای روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا و دنبال کردن دستور کار مثبت که باید پایه‌های آغاز جدیدی را در روابط ایجاد کند، یک ضرورت است.»
حقیقتی که اردوغان از آن بیزار است!
ترکیه و یونان ۲ عضو ائتلاف ناتو در ماه‌های اخیر تلاش کرده‌اند فصل جدیدی در روابط خود در ماه‌های اخیر را بگشایند. اما سؤال اصلی اینجاست که آیا با فرض تثبیت و تقویت روابط آتن و آنکارا، مسیر عضویت آنکارا در اروپای واحد تسریع خواهد شد؟پاسخ این سؤال منفی است! مخالفت برخی اعضای اتحادیه اروپا با عضویت ترکیه در اروپای واحد ذاتی بوده و تغییر دولت‌ها (جابه‌جایی سوسیال‌دموکرات‌ها و محافظه‌کاران در قدرت )، عملا تأثیری در این مخالفت کلی نخواهد داشت. اتريش هم‌اکنون مخالفت خود را با اصل موضوع پيوستن ترکيه به اتحاديه اروپا اعلام کرده است نه چگونگي آن! از سوی ديگر، به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزديک کشورهای بيشتری مانند يونان،قبرس و حتی فرانسه و آلمان مواضع اتريش را در اين خصوص مورد تائید قرار دهند. حتی امکان بازگشت سارکوزی به قدرت در انتخابات رياست جمهوری سال 2017 فرانسه وجود دارد. حتی اگر جريان راست افراطی به رهبری لوپن نيز در اين انتخابات پيروز شود، دوباره معادله عضويت ترکيه در اروپای واحد پيچيده خواهد شد. مقامات ترکیه‌ای تأکید دارند که عضويت در اروپای واحد هدف بزرگ سياست خارجی آنکاراست. هدف بزرگی که ترکيه روزبه‌روز از آن دورتر می‌شود. اگر بخواهيم برداشت واقع‌بینانه‌ای از اوضاع داشته باشيم، بايد تأکید کنيم که عضويت ترکيه در اروپای واحد با توجه به پیچیدگی‌ها و موانع موجود امکان‌پذيرنيست.حقیقتی که اردوغان هنوز در برابر پذیرش آن مقاومت می‌کند.
این روزها رئیس‌جمهور ترکیه بار دیگر در معرض انواع سیگنال‌های ایجابی و سلبی در خصوص عضویت کشورش در اتحادیه اروپا قرار گرفته است! برخی مقامات اروپایی از آمادگی خود جهت پذیرش آنکارا در اتحادیه اروپا خبر می‌دهند و برخی دیگر، قویا معتقدند که در اروپای واحد جایی برای ترکیه وجود ندارد. نتایج نظرسنجی انجام‌شده از شهروندان 6 کشور عضو اتحادیه اروپا برای شورای روابط خارجی اروپا (ECFR)، حاکی از حمایت قابل‌توجه از الحاق نامزدهایی همچون اوکراین و تا حدی مولداوی و مونته نگرو به این اتحادیه است.
نظرسنجی‌های تازه در اروپا چه می‌گوید؟
اکثر شهروندان ۶ کشور دانمارک، لهستان، آلمان، فرانسه، رومانی و اتریش که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مخالفند. چنان‌که به‌طور متوسط تنها ۱۹ درصد شهروندان این ۶ کشور موافق ورود ترکیه به اتحادیه اروپا هستند. در مقابل ۵۱ درصد هم قاطعانه با الحاق ترکیه مخالفند و ۱۳ درصد هم بی‌تفاوت‌اند و ۱۷ درصد هم‌نظر مشخصی ندارند. نرخ مخالفت با عضویت ۹ کشور دیگر (کوزوو، آلبانی، گرجستان، صربستان، مقدونیه شمالی، بوسنی و هرزگوین، مونته‌نگرو، مولداوی و اوکراین) که در این نظرسنجی مورد سؤال قرارگرفته‌اند، به‌طور محسوسی با ترکیه فاصله دارد. به‌طوری‌که مخالفان قطعی با عضویت کوزوو تنها ۳۷ درصد و این نرخ در خصوص آلبانی و صربستان
۳۵ درصد است. نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که در میان شهروندان این ۶ کشور، بیشترین حمایت عمومی از عضویت اوکراین وجود دارد.
چنان‌که به‌طور میانگین ۳۷ درصد شهروندان ۶ کشور عضو اتحادیه اروپا که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، با پیوستن اوکراین به اتحادیه کاملا موافقند و ۱۳ درصد هم نسبت به آن بی‌تفاوت هستند.
در مقابل، فقط ۳۳ درصد با این الحاق کاملا مخالفند، چراکه ۱۷ درصد مردم نظر خاصی در این مورد ندارند. پس از اوکراین، مونته‌نگرو،مولداوی، مقدونیه شمالی و بوسنی و هرزگوین از بالاترین حمایت عمومی برای عضویت در اتحادیه اروپا برخوردار هستند.
درخواست بی‌فایده اردوغان
رئیس‌جمهور ترکیه بارها از مقامات اتحادیه اروپا خواسته است تا در قبال آنکارا صادق باشند! اما قطعا مقامات اروپایی و آمریکایی وقعی نسبت به این درخواست نمی‌نهند! واقعیت امر این است که اردوغان خود نیز به‌خوبی می‌داند که سران اتحادیه اروپا در طول سال‌های گذشته در قبال آنکارا صادق نبوده و در آینده نیز نخواهند بود! نگاه‌داشتن ترکیه در وضعیت بیم و امید سیاست کلانی است که اکثر اعضای اتحادیه اروپا در قبال آنکارا دنبال می‌کنند. در قالب این سیاست، هم می‌توان از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا جلوگیری کرد و هم می‌توان از آنکارا امتیازاتی را دریافت کرد. این همان رویکردی است که طی سال‌های متمادی در قبال ترکیه اجرا شده و خشم و نارضایتی شهروندان این کشور را برانگیخته است. در دوران ریاست جمهوری نیکولا سارکوزی، رئیس‌جمهور اسبق فرانسه، مقامات کاخ الیزه صراحتا اعلام کردند که هیچ راهی برای عضویت ترکیه در اروپا وجود ندارد و آنکارا در بهترین حالت ممکن می‌تواند به‌عنوان یک شریک با اولویت برای اروپا ایفای نقش نماید. این اظهارنظر سارکوزی و دیگر مقامات فرانسوی با اعتراض شدید مقامات آنکارا روبه‌رو شد. اکنون نیز سران کشورهای مجارستان، اتریش، قبرس و حتی آلمان مخالفت خود را با عضویت ترکیه در اروپای واحد اعلام کرده‌اند. بسیاری از تحلیلگران می‌گویند اساسا امکان تحقق نهایی عضویت آنکارا در اتحادیه اروپا وجود ندارد. هم‌اکنون، برخی مقامات اروپایی صراحتا از عدم عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا سخن به میان می‌آورند. برخی از کشورهای اروپایی مانند اتریش نیز خواستار ابطال توافق موجود میان آنکارا و اتحادیه اروپا بر سر بحران پناهجویان و توقف فرآیند عضویت ترکیه در اروپای واحد شده‌اند. همان‌گونه که مشاهده می‌شود، تقابل ترکیه و اتحادیه اروپا کاملا جدی است. بااین‌حال، مقامات اروپایی قصد دارند این تقابل را در قالب نوعی پارادوکس رفتاری هدایت کنند.
سیگنال مثبت یونانی‌ها
یکی از موضوعاتی که تا حدودی امیدواری آنکارا نسبت به عضویت در اروپای واحد را تقویت کرده، مواضع اخیر مقامات یونانی و چراغ سبزکلی آن‌ها برای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست. «گیرگوس گراپتریتیس» وزیر امور خارجه یونان در نشست غیررسمی وزرای خارجه اتحادیه اروپا در «بروکسل» گفت که روابط خوب یونان و ترکیه شرط لازم بهبود روابط ترکیه با اتحادیه اروپاست.
وزیر خارجه یونان گفت: «یونان همیشه طرفدار حضور ترکیه در اروپا بوده است. این به نفع اتحادیه اروپا و ثبات منطقه مدیترانه شرقی است.روابط یونان و ترکیه اخیراً بهبود یافته است و تمایل ترکیه برای بهبود روابط با اروپا نیز وجود دارد. احیای روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا و دنبال کردن دستور کار مثبت که باید پایه‌های آغاز جدیدی را در روابط ایجاد کند، یک ضرورت است.»
حقیقتی که اردوغان از آن بیزار است!
ترکیه و یونان ۲ عضو ائتلاف ناتو در ماه‌های اخیر تلاش کرده‌اند فصل جدیدی در روابط خود در ماه‌های اخیر را بگشایند. اما سؤال اصلی اینجاست که آیا با فرض تثبیت و تقویت روابط آتن و آنکارا، مسیر عضویت آنکارا در اروپای واحد تسریع خواهد شد؟پاسخ این سؤال منفی است! مخالفت برخی اعضای اتحادیه اروپا با عضویت ترکیه در اروپای واحد ذاتی بوده و تغییر دولت‌ها (جابه‌جایی سوسیال‌دموکرات‌ها و محافظه‌کاران در قدرت )، عملا تأثیری در این مخالفت کلی نخواهد داشت. اتريش هم‌اکنون مخالفت خود را با اصل موضوع پيوستن ترکيه به اتحاديه اروپا اعلام کرده است نه چگونگي آن! از سوی ديگر، به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزديک کشورهای بيشتری مانند يونان،قبرس و حتی فرانسه و آلمان مواضع اتريش را در اين خصوص مورد تائید قرار دهند. حتی امکان بازگشت سارکوزی به قدرت در انتخابات رياست جمهوری سال 2017 فرانسه وجود دارد. حتی اگر جريان راست افراطی به رهبری لوپن نيز در اين انتخابات پيروز شود، دوباره معادله عضويت ترکيه در اروپای واحد پيچيده خواهد شد. مقامات ترکیه‌ای تأکید دارند که عضويت در اروپای واحد هدف بزرگ سياست خارجی آنکاراست. هدف بزرگی که ترکيه روزبه‌روز از آن دورتر می‌شود. اگر بخواهيم برداشت واقع‌بینانه‌ای از اوضاع داشته باشيم، بايد تأکید کنيم که عضويت ترکيه در اروپای واحد با توجه به پیچیدگی‌ها و موانع موجود امکان‌پذيرنيست.حقیقتی که اردوغان هنوز در برابر پذیرش آن مقاومت می‌کند.
