لزوم خلاقیت و شجاعت در مدیریت ترافیک

محمدعلی بهرامی
یکی از علل مشکلات جدی کلانشهر بزرگ تهران که شاخص‌های کیفیت زندگی در پایتخت را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده ترافیک است. چالشی که از ابتدای دهه هفتاد به‌تدریج  به یک اَبَرمسئله مهم که تأثیر بسیاری بر متغیرهایی چون آلودگی هوا، استهلاک خودروها و از همه مهم‌تر اتلاف وقت و آسایش مردم دارد بدل شده‌ است. باز شدن گره پیچیده ترافیک، نه یک طرح شهری که پروژه‌ای ملی محسوب می‌شود. علاوه بر مصرف سوخت‌های فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای که سلامت و آرامش شهروندان را تهدید می‌کند، منابع عظیمی از سرمایه کشور به دلیل مصرف بی‌جهت سوخت و استهلاک خودروها هدر می‌رود. این در حالی است که افزایش بی‌رویه خودرو و ظرفیت فعلی شبکه معابر شهری به‌خصوص بزرگراه‌ها روزبه‌روز بر شرایط اضطراری افزوده و بار سنگینی را بر ترافیک شهری تحمیل می‌کند. هر چند که مسئولیت، اختیارات، منابع و اعتبارات مالی حوزه ترافیک بین بیش از ۲۰ دستگاه دولتی توزیع شده است؛ اما افکار عمومی و شهروندان محترم شهر تهران، شهرداری را به‌عنوان متولی و اداره‌کننده شهر شناخته و انتظار عمومی در جهت رفع مشکلات پیش‌روی شهر از جمله ترافیک، تنها متوجه شهرداری تهران است.  
حل مسئله ترافیک شهر تهران، نیازمند تدبیر جدی در حوزه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است. قطعا برای حل موضوع ترافیک یا به‌حداقل‌رساندن معضلات آن در حوزه سخت‌افزاری، نیاز به کمک دولت محترم برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای گسترش حمل‌ونقل عمومی است. در شرایط فعلی ظرفیت بخش اتوبوسرانی و مترو  اشباع شده و جوابگوی خیل عظیم مسافران نمی باشد. از طرفی احداث شبکه معابر زیرزمینی که امروزه در کشورهای پیشرفته دنیا انجام می‌شود، امری اجتناب‌ناپذیر است.
هر چند با کمک دولت محترم و اختصاص منابع مالی قابل‌توجه برای وارد نمودن ادوات و تجهیزات حمل‌ونقل عمومی از جمله واگن، اتوبوس برقی و غیره اثرات قابل‌توجهی در بهبود کیفیت هوا را در آینده می‌توان شاهد بود لکن با حجم خودرو های بنزینی و گازوئیلی موجود در شهر، همچنان با مشکل ترافیک و آلودگی هوا مواجه خواهیم بود؛ لذا چاره‌ای نیست تا مدیریت شهری با اقدامات خلاقانه و مدبرانه، مشکلات فعلی را کاهش دهد. یکی از راه‌های برون‌رفت از شرایط فعلی، اعمال سیاست‌هایی است که منجر به کاستن از تعداد خودروهایی است که وارد معابر بزرگراهی و شریان‌های درجه یک می‌شوند.
 یک طرح پیشنهادی
مثلا اگر فرض کنیم تنها پنجاه‌درصد کارکنان یک اداره ساماندهی شده و به منطقه محل سکونت منتقل و مشغول شوند در بدبینانه‌ترین حالت ممکن بیش از بیست هزار دستگاه خودرو که روزانه از شبکه بزرگراهی یا معابر درجه یک استفاده می‌نمایند و گاهی برای رسیدن به محل کار، چند سفر درون‌شهری نیز انجام می‌دهند، از شبکه معابر حذف و منجر به کاهش محسوس حجم ترافیک می‌گردد.
حذف دو خودرو از شبکه معابر شهری نسبت به تسهیل در جریان ترافیک شهری، جلوگیری از مصرف بیهوده حامل‌های انرژی و پاک کردن هوای شهر، به بهره‌وری بیشتر نیروهای انسانی و در نتیجه به ارتقای سطح کیفی عملکرد سازمان‌های ذی‌ربط نیز کمک شایانی خواهد کرد.
لزوم خلاقیت و شجاعت در مدیریت ترافیک