بررسی ادعای ویتکاف درباره راستی آزمایی غنی‌سازی و تسلیحاتی

راستی آزمایی یک داستان بی‌انتها!

قاسم غفوری
 در حالی بار دیگر عمان به‌عنوان محل برگزاری دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا معرفی شد که در سخنانی  ویتکاف نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در مذاکرات تأکید کرد که ایران نیازی به غنی‌سازی بالاتر از ۳.۶۷ درصد ندارد و محور توافق با تهران راستی‌آزمایی سطح غنی‌سازی اورانیوم و همچنین راستی‌آزمایی ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای، «ازجمله موشکی»، خواهد بود. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور ایالات‌متحده، می‌گوید گفت‌وگو با ایران درباره دو نکته حیاتی است: میزان غنی‌سازی و راستی‌آزمایی ابعاد نظامی هسته‌ای ازجمله برنامه موشکی تهران.
 ویتکاف شامگاه دوشنبه ۲۵ فروردین در مصاحبه با شبکه فاکس نیوز تأکید کرد که ایران نیازی به غنی‌سازی بالاتر از ۳.۶۷ درصد (سطح تعیین‌شده در توافق برجام) ندارد. او با اشاره به غنی‌سازی‌های ۲۰ و ۶۰ درصدی در ایران گفت: «در برنامه هسته‌ای غیرنظامی، که ادعای آن را می‌کنند، نیازی به فراتر رفتن از ۳.۶۷ درصد نیست.» ویتکاف نکته دوم حیاتی را «راستی‌آزمایی ابعاد تسلیحاتی» در برنامه هسته‌ای ایران اعلام کرد و گفت: «این شامل موشک‌ها، انواع موشک‌هایی که ذخیره کرده‌اند و شامل ماشه بمب می‌شود.»
  برجام دوستی پاره‌کننده برجام 
سخنان ویتکاف مبنی بر میزان غنی‌سازی ایران، برگرفته از همان میزانی است که در برجام آمده است که به دلیل نقض عهدها و اجرا نشدن حقوق برجامی درنهایت ایران بر اساس همان بندهای برجام این میزان را کنار گذاشته و غنی‌سازی 60 درصد را اجرایی کرد. استناد ویتکاف به میزان غنی‌سازی ایران، در حالی صورت می‌گیرد که ترامپ آمریکا را از برجام خارج کرده و مدعی بود که این توافق هیچ ارزشی ندارد. امروز آمریکا خواستار اجرای تعهدات ایران بر اساس همان برجام شده است که خود سندی بر عقب‌نشینی آمریکا در برابر ایستادگی تهران در تأمین حقوق هسته‌ای و منطق گفتمانی است چنانکه همین مقاومت موجب شد تا آمریکا به مذکره غیرمستقیم با میزبانی عمان تن در دهد. 
 بازگشت به گذشته خواسته بی‌منطق 
نماینده آمریکا در حالی میزان موردنیاز غنی‌سازی ایران را اعلام کرده است که میزان مطرح‌شده در برجام بر اساس شرایط 10 سال پیش یعنی دورانی است که غنی سازی ایران 20 درصد بوده است امروز توان غنی‌سازی ایران 60 درصد است در عین آنکه دستاوردهای هسته‌ای ایران در حوزه‌های مختلف فنی، مهندسی، کشاورزی، غذایی، دارویی، محیط‌زیست و... چنان گسترده شده است که دیگر با غنی‌سازی 67/3 درصد ادامه مسیر امکان‌پذیر نمی‌باشد. در همین حال ایران با شکستن انحصار‌ها در حوزه پیشرفت هسته‌ای صلح‌آمیز به یکی از حاضران در باشگاه هسته‌ای برای تأمین نیاز سایر کشورها مبدل شده است لذا در این عرصه نیز ایران عملا ظرفیتی برای عقب‌گرد به 10 سال پیش را ندارد. با توجه به این مؤلفه‌های درخواست ویتکاف یک زیاده‌خواهی بی‌منطق است که با هیچ‌کدام از شرایط زمان حال همخوانی ندارد و محدودسازی بدون توجیه است. 
 راهکار راستی آزمایی 
تجربه نشان داده است که واژه راستی آزمایی از سوی غرب به یک داستان بی‌انتها شباهت دارد که هرگز نیز پایان ندارد و آن‌ها هرروز بهانه‌ای برای راستی آزمایی جدید می‌یابند تا درنهایت ایران یکجابنه تعهداتی را اجرا نماید درحالی‌که غرب هیچ تعهدی را عمل نخواهد کرد. اگر سراسر ایران نیز مورد نظارت آژانس قرار گیرد بازهم بهانه‌ای دیگر خواهد داشت.
 با توجه به این سوابق مسئله راستی آزمایی گامی نیست که ایران بخواهد بردارد  چراکه تهران همواره بیشترین همکاری را با آژانس به‌عنوان تنها مرجع صلاحیت‌دار هسته‌ای داشته است و ادعاهایی همچون پی‌ام دی، گزارش‌های دو پهلوی آژانس و ... نه یک اقدام فنی و حرفه‌ای بلکه رفتاری صرفا سیاسی است که آژانس به دلیل وابستگی به غرب اجرا کرده است. بر این اساس راهکار راستی آزمایی هسته‌ای ادعایی ویتکاف دست کشیدن کشورهای غربی از فشار سیاسی بر آژانس، رویکرد صادقانه مدیرکل به گزارش نويسی حقیقی براساس همكاری همه‌جانبه ایران و صلح آمیز بودن فعالیت هسته‌ای آن می‌باشد.
 آمریکا نمی‌تواند از یک‌سو آژانس را به محلی برای فشار از ایران مبدل سازد و از سوی مدعی راستی آزمایی گردد. نکته مهم آن است که آژانس در اولین گام باید تهدیدات هسته‌ای آمریکا و صهیونیست‌ها علیه فعالیت هسته‌ای ایران را محکوم سازد. 
در همین حال در طول دو دهه گذشته این ایران بوده است که مورد راستی آزمایی قرار گرفته به نظر می‌رسد اکنون زمان آن است که پیش از انجام هرگونه محدودیت هسته‌ای از سوی ایران، در رویکردی اعتماد ساز ابتدا لغو تحریم‌ها مورد راستی آزمایی قرار گیرد.  
 مذاکرات صرفا هسته‌ای و لغو تحریم‌ها
ویتکاف در حالی پیرامون راستی آزمایی موشکی ایران سخن گفته است که لحن آمریکایی‌ها نشان می‌دهد آن‌ها به دنبال بازگردن پرونده موشکی و توان دفاعی ایران در لوای مذاکرات جدید هستند. ایران تأکید دارد که جز مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها هیچ گفت‌وگویی نخواهد داشت و لذا ادعای ویتکاف نوعی زیاده‌خواهی است به‌ویژه آنکه جهانیان اذعان دارند که توان موشکی ایران جنبه دفاعی دارد که وعده صادق یک و دو و هدف قرار دادن عین الاسد نمودی از این رویکرد دفاعی است. در همین حال بر اساس بندهای غروب کرده قطعنامه 2231 شورای امنیت در مهرماه 2020 و 2023 ایران حق دارد تا با هر کشوری که بخواهد خریدوفروش تسلیحات داشته باشد درعین‌حال توان موشکی و پهپادی آن بدون محدودیت می‌تواند ادامه یابد. فتوای رهبر انقلاب در  نفی بمب هسته‌ای خود سندی بر ماهیت صلح‌آمیز توان موشکی ایران است که ابطال کننده زیاده‌خواهی موشکی آمریکاست.نکته مهم آنکه تهدیدات رسمی آمریکا و اسرائیل مبنی بر اقدام نظامی علیه ایران خود سندی بر لزوم حفظ و تقویت توان بازدارندگی ازجمله با تکیه‌بر موشک و پهپاد و صنایع روز نظامی جهان است که بی‌معنا بودن خواسته موشکی ویتکاف را آشکار می‌سازد. ایران توان موشکی و نظامی خود را بر میزان تهدیدات تعریف و توسعه می‌دهد و هیچ محدودیتی را نیز 
در قبال آن نخواهد پذیرفت و وارد هیچ مذاکره‌ای در این زمینه نیز نخواهد شد.
  راستی آزمایی یک داستان بی‌انتها!